HagimU

PERSONAL NA BAGAY

Hindi Naman Talaga Ako Makata

 

Hindi naman talaga ako makata

o manlilikha ng tula.

 

akala n’yo lang iyon

dahil nakakapaghanay ako ng salita

may tugma man o wala

may sukat man o malaya.

 

paumanhin.

 

ang makata kasi,

sabi ni German, ay may sukatan.

may nabubuong larawan

sa loob ng tula

at may kumikisaw na damdamin

sa bawat linya.

 

hindi ko nagagawa ang batas

sa pagsulat

dahil hindi ako nakaguguhit

ng larawan

ni nakapagpapakislig ng kiliti

sa aking mga oda.

 

sabihin na lang

malibog ako

at anak ako ni Veronica

palahi ni Williardo

na naglalaro ng damdamin

sa dila

at nangingiliti ng totoong tao

na inaalayan ng wagas na katha

na hindi nakakikilala

o nakasusulat ng tula.

 

ang makata yata

ay hindi lang rosas

ang bulaklak ng mga obra.

 

ang makata yata

ay hindi lang pagdama

o kiliti ng pagmamahal

sa asawa o kasintahan

ang tagisan ng paglikha

na hindi naman nasasapuso

kahit tinutula.

 

tumutula lamang ako

kapag kailangan.

 

kapag kailangang gisingin

ang hindi nakauunawa sa sukat

o tugma

o batas ng pag-ibig

na hindi lang basta sinta

o paghahanay ng mga salita

ang pinupuntirya.

 

marami kasi ang nagmamakata

kahit iisa lang ang tula.

 

 

Ang Makinarya Ng Pagtula

 

ang makata’y manggagawa rin

-John Bello

 

bingi tayo sa katahimikang hinihiling sa kalagitnaan ng pagdildil

hanggang hindi kumakapal ang kalyo sa palad, kamay, utak

at iniisip nating pagkatapos ng galit ng mga makinarya

uuwi tayong may pasalubong sa anak na salitang kinatha

sa tinta ng pawis, grasa at langis, saka kikinisin nitong palad

ang papel na lukbutang kamukha ng nilamutak na damit:

pansit na mahaba ang hain sa hapag kainang surot ang kaagaw

langaw ang umaawit gayong walang tinidor na pambugaw

isisigaw kong ang taraktak ng makina at pasalubong sa asawa

ay isa ng tulang sinipi sa marubdob na paggawa.

 

Masasanay Rin Ako I

matapos kong siksikin

ng damdaming-gamot ang aking mga sugat,

nasasanay na rin ako.

 

ewan ko,

hindi naman ako dapat

nagbubuhat ng mga patay na puno

na aksidenteng bumagsak

sa bakuran nitong tahimik kong pagbubulay-bulay,

pinagpapawis ko ang dibdib

sa pag-aalala sa mabubulok na panaginip

kung hindi ko sila ididispatsa.

 

gusto ko lang –

maging maaliwalas muli ang dilantera

ng aking pakiramdam.

 

sino nga ba namang kapitbahay

ang magsusukit-sukit ng mabigat na damdamin

na hindi nila pakialam?

 

kaya’t heto,

bitbit ang palakol sa aking kamay

tinatabtab ko unti-unti ang katawan

ng alinlangan

 

nilalagari ko ang mga luha

na hindi na yata mapuputol

habang hinihila ko’t pinapasan

ang mga patay na puno

ng iyong puso

na binuwal ng malakas na hangin

ng iyong nakaraan

 

binibigkis ko ng baging

ng buhul-buhol na panibugho

ang mga siit ng kalungkutang

tumubo nang kusa

kapag naaalala kong

kasama ka nilang nabuwal.

 

iyan ang dahilan

ng aking pagkakasugat, mahal.

 

ngunit sabi ko lang,

may natitira pang sanga ng pag-asa

sa iyong ugat;

may tutubo pang bubot na dahon

sa paklang ng iyong mga pilat.

 

pagtitiyagaan kitang itanim muli.

 

babakuran kita ng biyas

ng mga patay na puno ng iyong kahapon

upang maalala mong

hindi ka pala tuluyang nilanta’t nilunod

ng rumagasang baha ng kasawian.

 

at kahit paulit-ulit akong nagagalusan

sa pagpapasan ng mga patay na puno

sa iyong dibdib, huwag kang mag-alala

dahil nasasanay na ako.

 

masasanay rin ako.

 

Masasanay Rin AKo II

Hindi na yata epektado ang reseta ng pagtitimpi

sa aking pagkakasugat

At tila hindi pa rin ako nasasanay.

 

Ang Saplot na Sadyang Tinabas Para sa Atin

walang sukat ang bagong bihis nating damit

dahil sumasabay tayo sa uso ng panahong maluwag

ang mga damdamin sa ilalim ng makinang nagtatahi

ng bulsa para sa pagdama.

 

komportable tayong suot ang saplot na ito

kahit hindi natin batid kung sino ang may disenyo

ng laylay hanggang dibdib na paha ng pag-ibig.

 

niyayari ng ating mananahi ang pundilyo ng pagpapaubaya

tinutupi niya ang manggas upang doon isuksok

ang bawat gunita na laman ng ating pagtatagpo.

 

kuwelyo natin ang puting pintig ng puso.

pinagdidikit ng pulang sinulid ang ating mga labi

at may sintas itong nagbibigkis sa hubad nating katawan.

 

ibinubutones ng ating mga daliri, sabay tayo,

ang ilang bulong sa bakanteng oras

na yakap natin ang mga balikat, ang mga palad

na ito muna ang ating damit-panlabas

bukod pa ang nag-iisang damit-panloob:

ito, sana, ay  hindi masulyapan ng iba.

 

ayaw kong maagaw ng iba ang disenyong ito.

gusto kong isiping atin lamang ang ganitong tabas

na susuutin natin sa pamamasyal araw-araw

dahil, komportable tayong suot ang ating saplot

na laylay hanggang dibdib ang paha ng pag-ibig.

 

kung mayroon mang panahong magpapaluma sa kulay,

sa uso, sa pagkakasukat sa ating katawan

at isang hapon ay matatagpuan ng ating pandama

na kumukupas ang sukat, humigpit o lumuwag

saka mapunit ang lahat ng pagkakatahi ng damit na ito

 

sasadyain ko ang lahat ng patahian ng daigdig

upang sulsihan ang napupunit nating pag-ibig.

 

Nostaldya

 

habang umuusok pa ang dulot mong kape

at yakap-yakap ng aking mga palad ang nagpapawis na tasa,

sinusundan ko ng tingin ang umiimbay mong balakang.

 

napansin ko lang, hindi na sing-seksi ang katawan mo

gaya noong bago tayo ikasal. iniisip ko rin

ang pagtugon mo marahil ng maraming “opo“

simula sa tanong ng pari hanggang sa panahong ito

ang nagdagdag ng taba sa iyong beywang.

 

balingkinitan ka noon, palihim kitang sinisipulan

walang nakaririnig sa matinis na silbato (sa puso ko lang ito)

hindi ka kasi kaladkarin gaya ng ibang nagladlad ng ganda

sa gitna ng kalsada. sinasabayan kita sa katanghalian

mapansin mong sa ilalim ng payong, hindi man ako guwaping

mabango pala ang iyong magiging mister, may apil

at pinaniwalaan mo ang aking pagyayabang

pangbente-kuwatro kang naging katipan, simula iyan

sa ating biruan: kasal-kasalan na ‘di natin akalain

matutuloy sa simbahan, isang araw, ang tudyu-tudyo lamang.

 

may mga gabing hindi ka nagpapatay ng ilaw.

naiiwang kaunting bukas, kaunting sarado ang bintana

at hinihintay mo ang haranang pinauso ko muli

matapos itong kalimutan ng panahong todo-bilis

ang paghipo sa kamay nang walang ligaw-ligaw

tulad kong hindi lumuhod at nagparamdam ng pagkabaliw

nalunod ka na lang sa aking tula’t paglalambing

hanggang isang umaga’y nagising tayong magkatabi’t

selyado ng mga halik ang hugis puso mong mga labi.

 

bago pa tayo naitatali sa paglagay sa tahimik

laking gulat natin, may tinuhog tayong mga puso

may inipon tayong mga luha sa nakaraang biglang tinuldukan

ng salitang kasal.  anu’t anuman, naisip na rin nila

ngayong pang-anim na taon, hindi tayo sa kanila

kaya’t matatagalang maghahanap sila ng iba,

ikagugulat nila: wala na silang madedenggoy na gaya

nating moreno’t morena, waring sadyang pinagtiyap

ng umimbento ng banal na kasal.

 

kahit hirap kang lumakad patungong altar

upang katagpuin ang prinsipeng makakatambal

itinatago mo sa bulaklak na tangan ang kaliwang kamay

hinihimas mo ang umuumbok mong tiyan

na pinipintigan na noon ng apat na buwang sanggol;

ang kanan mong kamay, tuloy lang sa pagkaway

sa mga humahanga sa iyong tumingkad pang ganda

sa puti’t asul na trahe de boda.

ipinagyayabang mo bang ika’y magiging esposa

ng lalaking habulin ng magandang kapalaran?

(hehe!)

 

dumadaan ang araw, tinitikman natin ang sahog

sa lutuing inihanda sa mga ikinasal:

maasim na sabaw ng luha sa sopas ng kahirapan

pastilyas na panghimagas sa yumayabong na pagmamahal

mapait na pagtitimpi sa makukulit na anak

walang lasang tubig sa panahong walang imikan

at matapang na alak sa pagsasauli ng salita at yakap.

 

ngunit nakatatagal tayo sa sumpa ng mainit na kaning

biglang isinubo.  may iniluwa ba tayo kahit isang mumo

kahit ang labi ay apuy-apoy na napapaso?

may nasayang bang segundo habang sabay tayong lumalago

kahit umiinom sa magkahiwalay na baso?

wala. wala, dahil ito ang katumbas ng pagsang-ayon

sa isang seremonya, matapos ang anim na taon.

 

ngayon, iniwan mo na ang iyong sarili.

nilimot mo na ang iyong pangalan at kaganapan

at ipinalaman mo sila sa mga tipak ng tinapay

na ating kakanin, ng bunso hanggang panganay:

ipinuhunan mo ang sariling apelyido at naghubad ng pagkatao

upang kuminang nang higit ang kagandahang ikaw mismo

ang nag-meyk ap, ang nagbiste-kuntodo.

 

wala namang nabago sa iyong ganda.

nangingiliti pa rin ang iyong mga ngiti.

higit ngayong nagbabaga ang iyong mga titig.

mas malandi ngayon ang kembot ng iyong balakang

dahil ganado ka sa araw-araw na pagpupustura

sa binuo nating tahanan.

 

Pamamasyal sa Wanderland at Weder-wederland

 

maghanda ka.

Napapalamutian ngayon ng pilak na bulaklak

at lubid na ginto ang pasilyong ating lalakaran.

 

Babasbasan tayo.

Pagkatapos, dadaanan din natin pabalik

ang pulang karpet na inihatag ng tagapaghanda

ng ating nalalapit na pamamasyal.

 

Magbabaon tayo ng tisyu

pahiran ng pawis, luha at hinanakit

huwag ang panyo dahil hindi basta natutuyo

ang dumidikit dito.

 

Ang tisyu

kahit papaano’y madaling itapon

walang panghihinayang, kapag pinahid natin

ang pawis, luha, at hinanakit.

 

Maghanda ka.

Sasakay tayo sa karwahe ng buhay

ng totoong buhay, at minsa’y mabagal, mabilis

ang harurot ng kaniyang gulong

depende sa hagupit natin sa renda ng kabayo

ng panahon.

 

Huwag kang magugulat.

Sa umpisa’y maluluha ka, dahil paraiso itong

bungad ng simbahan; hindi mo aakalain

na lahat ng prutas ng pag-ibig ay mapipitas natin

makakagat natin, at malalasahan ang matamis

dahil nagsisimula pa lang ang ating pamamasyal.

 

Dahil nga paraiso, perpekto ang lahat.

Walang ginaw, walang dilim, walang gutom

dahil naipangako kong hindi ka mabibigo

na masisilayan mo ang kagandahan ng kastilyong

pag-uuwian sa iyo, pagkatapos ng pamamasyal.

 

Nagsisimula pa lang tayo.

Wala pa sa kalagitnaan ang ating pagyayaot.

Paalalahanan mo akong luwagan ang renda

kung bumabagal ang karwahe, at higpitan ang pasensya

kung umaaso ang pakpak sa gulong ng ating pagdama.

 

Ang karwaheng ito’y may dalawang bintana.

Bukas ang kanan, kung saan doon ka nakahilig

habang naka-abri siyete sa akin.

Tawagin mong wanderland ang lahat mong nakikita

dahil wala kang maipupuna: kaya nga,

kayligaya nating dalawa, at nag-uulayaw tayo

nagniniig, habang sakay ng karwahe.

 

Walang dapithapon sa wanderland.

Lahat ay liwanag, lahat ay may kislap

kahit nga ang bilog ng iyong mga mata

at butas ng iyong puso ay kinikintaban ng ligaya

at pinipremyuhan mo ako ng masuyong halik

tuwing napapangiti kita sa aking sorpresa.

 

Iyan ang kanang bintana, mahal

na una kong binuksan sa simula ng ating pamamasyal

bilang magkasintahan.

 

Maari ko nang buksan ang kaliwang bintana.

Higpitan mo ang pagkakahawak sa tisyu

gagamitin na natin ito, walang dapat ipag-alala

dahil ako ang pupunas ng pawis, luha at hinanakit

dahil ang pagtahak sa pasyalang bukas ang kaliwang bintana

ay nangangahulugan ng pagpapagod, poot, at panghihinawa.

 

Tawagin mo ang pasyalan sa kaliwa na weder-wederland.

Iyan ang bolebard at kakalsadahan na patumpik-tumpik

ang ligaya at kalungkutan, ang pagkapagod at kapahingahan

matapos tayong ikasal.

 

Maari ko nang buksan ang pintuan?

Bababa tayo, mahal, at naka-paa tayong mamamasyal

sa weder-wederland.

 

Abutin mo ang aking kamay.

Wala na itong guwantes, madarama mo na ang kalyo

ng aking mga palad, na sinadya ko nang pakapalin

upang mamanhid ang puso sa mga tinik ng weder-wederland.

Sa madaling salita, hirang,

iiyak tayo, magtatampo, mapapagod lagi’t lagi

dahil sa pasyalang ito, may pangalan ang pagtangis:

iyan ang sumpa sa mga nagtataling-puso

at may kapangyarihan ang tisyu na pagpapahiran ng luha

kung itatapon sa lukbutan na hindi hinihipo ang pagkabasa.

 

Hindi na natin kailangan ang pilak na sapatos

hindi ka na si Cinderella, at hindi na ako si Prince Charming

magiging ganito lang tayong muli kapag nagsasauli na

ang liwanag sa pagitan ng wanderland at weder-wederland.

 

Upang makatawid tayo, muli sa kastilyo ng kasiyahan:

May mga oras na kakargahin kita upang hindi ka matinik

sa mga gasangan ng kahirapan; kargahin mo rin ako

upang hindi mabulag sa kadiliman ng pagkapagod.

 

Maniwala ka, giliw, na ang ating papasyalan pa

ay engkantadong lupain:

may mga malignong nagpapahirap ng lakarin,

may mga engkantadang nagpapaliwanag ng ating paggiliw.

 

Mariposa

 

tinubuan ka na ng pakpak, kailan lang

at nahahaplos ng araw ang linen nitong himaymay

sumasabog sa paligid mo ang kulay

bahagharing kislap-kutitap sa bawat pagtatangkang

ipagaspas sila nang dahan-dahan sa lilim ng paghihintay.

 

sa una’y natatakot ka sa simbuyo ng hangin

pag-aakalang dagitin ka ng kaniyang alimpuyo

at mapadpad sa matitinik na dawagan ng parang

tinatanaw mo sandali ang hagdang-palayang liwasan

ng mga tutubi at ibong layak sa pagyaot:

kaharian nila ang bukirin, kastilyo nila ang amihan

anupa’t nabubuhay silang sagwan ang pakpak

at nalilibot nila ang mga bolebard ng pagdama.

 

marahan mong inihakbang ang malulutong pang binti

tinitimbang mo wari, may lakas kaya ang mga talampakan

sa paghahandang lumipad? inut-inot kang gumapang

sa labas ng iyong coccoon, ang madilim mong tahanang

kinanlungan mo ng panahong hilaw at panglaw

kinumutan ka rito ng tagginaw, at kinulambuan ka

ng tahimik na pag-iisa.

 

iyan ang dahilan kung bakit dapat ka nang nakalilipad.

 

iiwanan mo ang daigdig na sukob ang kahungkagan

lilisanin mo ang hubad na pag-ibig bilang isang katerpilar

at ipagmamalaki mo sa mga dambuhalang damo at puno

nakadarama ka na ngayon, umiibig, pinipintigan ng pag-ibig

sa bagong tagpong tagapag-ingat ng iyong mga pakpak.

 

dumapo ka pansamantala sa aking mga daliri, halika

doon mo tantiyahin ang lakas, ang kahandaan

na makayayaot ka sa mga pasigan, sa mga bukirin,

sa mga adwana at kaparangan, na tahanan ng mga nakadarama

ng pag-ibig sa kalayaan.

 

hugutin mo ang ilang buntunghininga sa nahihintakutang dibdib

pakawalan mo sa iyong baga ang takot na baka ka mabalian

ng pakpak at binti sa tangkang paglipad.

 

hindi ka mapapahamak.

 

buo na ang iyong mga pakpak.

hinihintay ka ng kalawakan upang pumaimbulog

ginagayuma ka ng amihan na sabayan mo ang agos

saanman mapadpad; sa sandaling mapagod

makapagpapahinga ka sa lilim ng kaimito

doon mo hihigupin ang matamis na katas ng pag-ibig.

 

huwag kang mag-alinlangan, katulad ng iba pang paruparo

hahaplusin ka ng hanging sadyang kaybait sa marupok na pakpak

ngunit, ganoon pa man, hindi dapat ipag-alalang masasaktan ka

o lumagpak sa tuyot na kaparangan, isipin mo lang

na gaya ng isang saranggolang sumasabay sa bugso

ng malamig-mainit na simoy ng langit

nakakabit sa iyong puso ang pisi

na sa puso ko rin

nakatali.

 

At Ngayo’y Panahon ng mga Maligno

-para sa isang engkantada

 

Buhay na naman ang alamat

at natatakot ako.

 

Siringgiting ang halakhak ng mga tiyanak

sa guwang ng aking lalamunan

ginawa na nila itong tirahan simula pa

noong huling pagbibilog ng buwan.

 

Madalas ang yabag ng mga tikbalang

sa aking dibdib, yagis ang aking nakukubang likod

habang pasan-pasan ko ang kaniyang bigat

at dinadala niya ako sa ika-pitong bundok

ng kaligayahan tuwing madaling araw.

 

May buga ng asupre ang tabako ng kapre

kaya’t laging nagsisikip ang aking paghinga:

pinipitik niya ng daliri ang aking ulirat

at nawawalan ako ng malay sa maghapon

hanggang magising akong magang-maga

ang mga punso ng aking pagkapuyat.

 

At ang mga duwende, ang mga sinliliit ng pako

na nilalang sa mga pasamano ng bintana

pinaglalaruan nila ang mahika

may bolang apoy silang nililikha sabay hagis

sa talukap ng aking mga mata

anupa’t nagsisimula na ang aking pagkabulag.

 

Pumapagaspas sa paligid ng aking panglaw

ang sandosenang manananggal at aswang

kayhahaba ng kanilang tuwid na buhok

kaytatalas ng mga kukong tila sundang

nakahanda lang silang sumalakay, agad

upang nakawin ang aking puso

o sipsipin ang dugo mula sa leeg ng katwiran

mararamdaman ko na lang: para akong sinasakal.

 

Ang mga alitaptap na salit-salit nagsasayaw

sa ilawan ng aking inaantok na pandinig

ay inakala kong mga insektong panggabi

subalit habang lumalapit ang kanilang liwanag

nagkakahugis silang mga munting engkantada

bubungisngis ng panunukso sa aking tenga

saka kikilitiin ang nahihimbing na pag-asa

sa lilim ng mga kweba ng pag-ibig

 

Nangungutya ngayon ang pagkakataon

dahil wala na akong masulingan

maliban sa iyo na aking kahimanglaw.

 

Ngunit panahon ngayon ng mga maligno

at natatakot akong magkaroon ka rin ng pakpak.

 

Ngayo’y Mga Bihag Tayo

 

hosteyds tayo ng pagkakataon

aminin man natin o hindi.

 

sa una,

namamasyal lang tayo

sa kaniya-kanyang parke

nagkasalubong lang

nang tutukan niya ang ating bait

sabay tayong dinagit

at isinakay sa behikulo

ng pagtakas

sa ating mga sarili

pinasimsim niya tayo

ng amonya ng paglimot

nahilo tayo at sabay bumagsak

sa mga bisig ng pangungulila.

 

wala na tayong maalala

at doon na tayo nahimbing.

 

ganito lang kabilis

tayong nabihag

at mga bilanggo na tayo,

nakagapos ang dalawang braso

nakapiring ang ating mga mata

habang nakaluhod

sa harap ng panganib:

 

itinali ng hostage taker

ang tibok ng ating mga puso

iginapos ang ating mga hininga.

 

hindi natin matandaan

gaano katagal tayong magkayakap

dahil natatakot sa dilim

na pinag-iwanan sa atin

ng hostage taker

hindi natin mahulaan

saang hide out tayo

itinago

dahil hindi natin mabilang

ang lumilipas na araw

anupa’t ramdam naman natin

ang init ng sinag

kapag lumulusot ito sa bintana

ng ating mga tadyang.

 

sinasanay niya wari

ang ating pagiging bihag.

 

sinusubok niya wari

ang ating kahinaan.

 

nagtagumpay siya –

ngayon ay iisa na

ang tibok ng ating mga dibdib

parehas na rin lang

ang perpyum ng ating hininga

inihinang na rin yata

ang ating mga palad

na hindi na natatakot

muling matulog

o mahimbing

o magising:

kinukumutan na tayo

ng kapayapaan.

 

nakiusap tayo

ng kalayaan

at  ipinangako niyang lalaya tayo

sa ilang sandali lamang.

 

hindi tayo nabigo.

 

sa isang iglap

pinatid niya ang lubid

ng pangamba.

 

sa ating mga kamay,

inihabilin niya ang tiwala.

 

kinalag niya ang piring

sa ating mga mata

at nasilayan natin ang katotohanang

habambuhay na wari tayong

bihag na magkayakap.

 

sa maikling tanong kung bakit

tayo ang napiling dakpin

nais niya tayong lumigaya

kaniya lang tugon

at malaki ang ransom

kapalit ng kalayaan:

pagpapaubaya.

 

kaya huwag na tayong gumalaw

tanggapin na lang ng hawak-kamay

sumuko na lang tayo

saka natin namnamin ang tamis

ng kalayaan ng puso

sa pagsuko ng sabay

sa hostage taker

na nagpakilalang

pag-ibig.

 

Halik con Istroberi Pleybor

 

wala naman talagang lasa ang mga labi

ano’t kaysarap ng halik?

 

nalalasahan ko ang istroberi pleybor

kahit wala kang lipistik, minsan

 

parang balat sila ng ubas

habang singaw ng banilya ang iyong hininga

 

natutukso akong kagatin nga sila

parang bulak lang sa lambot

 

o kutson na hinihigan ng mga dahilan

kung bakit kita hinahagkan

 

sinasabayan ko ito ng dantay sa iyong pisngi

at gusto kitang gawing bilanggo sa aking palad

 

kapag kumikiskis ang aking ilong

sa dunggot ng iyong ilong

 

sagana ang aking panggigigil

na lunukin ko ang bawat himaymay

 

ng iyong labi.  marahil, kaya ganito

ang bugso ng pakiramdam

 

binibiyahe ng dugo mula sa puso

ang pintig ng mga pasahero ng pag-ibig

 

at ang ating halik, nakaw man o sadyang

ibinigay kasabay ng pagpikit ng pagpapaubaya

 

ay pleybor ding itinimpla sa fruitcocktail na lata

na ninanamnam natin sa kani-kaniyang tasa.

 

hindi muna ako magtu-tutbras magdamag

dahil kung mabubura lang ang lasa

 

ng ating halik-pagpapaubaya

kahit ang tumimtim ng tubig-inumin

 

ayaw ko.

 

Ang Almusal na Himutok ang Dighay

 

namimintog ngayon ang talukap ng mga mata

dahil kagabi, pinuyat ako ng biling-baligtad mong katawan

gising-gising ako ng iyong mga hik-bi’t singhot

kahit walang lumalabas na katiting na uhog sa iyong ilong.

tinatapik ako ng yugyog ng iyong balikat

at hinihimas wari ng iyong buhok ang aking ulirat

upang sandaling maalimpungatan.

 

hindi tayo nakapagdasal bago matulog.

 

ngayong umaga habang ika’y naghahain, natunugan ko

agad, may inihanda kang hindi natin paborito

una mong sinandok ang katahimikan

inihalayhay mo ito sa aking hapag at sabay pinausok

ang ilang buntong-hininga saka mo tinanggal ang takip

ng sorpresa mong almusal: panibugho.

sunud-sunod mong pinakalansing ang tasang laman

ay kulay-tsokolateng pagtatampo; inihanay mo

ang basong sinisidlan ng malamig na damdamin.

 

sa bawat subo, nagpipingkian ang iyong bagang

malulukot ang kutsara nang gayun-gayon lamang

kung hindi sinasalapang ng tinidor ang iyong pagkagat-

pagnguya sa hindi mo napalutong na ngitngit

nilulunok mo nang buo ang balumbon ng galit

habang hinihigop ko ang sariling laway na hindi nalalasahan

ang putahe ngayong umaga.

 

nabubulunan ka nang madalas, dahil tinitimpi mong

huwag sumabaw ang iyong mga mata;

nauumid ang iyong paghinga dahil ayaw mong sumimsim

kahit kaunting pampalubag-loob.

 

sapagkat barado ng mga nahulog na mumo

ang siksikan ng iyong pag-unawa,

sumasablay ang ilan mong pagngata

sa mga titig kong tahimik na nagtatanong.

 

hindi ko tinapos ang ating pagkain

anupama’y hindi ko naman malulunok ang putaheng ito.

 

hindi ko sinimsim ang aroma ng tsokolate

gayunpama’y nananabik akong dulutan mo ng kape

iyong sintamis ng pulot na hain mo lagi

kapag maganda ang gising.

 

hinahanap ko ang matamis, wala.

hinihingan kita ng kaunting lamig-ulo

sapagkat hindi ako nabusog sa umagang ito.

 

kahit kumukulo ang pasensyang unti-unting napapanis

hindi muna ako ngayon mag-aalmusal

pupunuin lamang ng bawat gatil ng hindi mo pag-imik

ang sikmura ng aking pagtatanong;

lalamnan lamang ng alipawpaw ng hanging singaw

ang bitukang kukulubot sa naiipong utot

pagkatapos nitong almusal na dighay ang himutok.

 

Manyika

 

otomatiko ang pagpikit-pagkindat ng iyong mga mata

samantalang minamasdan kita sa bukas na estante.

 

hindi ko pansin ang tabas ng iyong damit na linen.

ang iyong mga matang tila sumisilip na bilog na buwan

sa madilim na pilikmata – singhahaba ng lumulusot na sinag

sa lilim ng aking paghinga – ay nagpupumilit na bilhin kita:

kaysarap mo waring yakapin sa gabi.

 

susuklayin ko ang maalon mong buhok na pilak

ipupusod sa likod ng aking tadyang ang iyong kayumian

hahagurin ko ng kundisyoner tuwing umaga

ang iyong anit, at hindi ka magkakabalakubak

habang nasa bisig nitong aking pag-aalaga.

 

hindi ka matutulog sa estante ng iba pang manyika

ikaw lang, dahil hindi ka kahanay nila Teddy Bear

dito ka sa aking kama hihimbing, kasalo sa unan

kukumutan kita ng pasadyang pagmamahal

bubuksan ko magdamag ang laybrari ng ipod

at papapagsawain kita sa tamis ng mga liriko’t nota.

 

lalambingin ka ng masuyong halik ng araw sa umaga

dahil katapat mo lang ang bintana ng aking puso

hindi ka mapapaso, madadarang ngunit hindi masasaktan

at matapos ang seremonyas sa paggising, kakargahin kita

sa terasa, doon sa kitang-kita mo ang hardin

saka kita ipupupol ng mga bulaklak na iyong kukwintasin

sa buong maghapon.

 

gagawin ko ito nang paulit-ulit

hanggang mabusog ang iyong mga mata

sa mga senaryo ng aking paglalambing.

 

maiinggit ang iba pang manyikang may damit na linen

mula sa estanteng paghahanguan sa iyo

dahil espesyal ka

wala kang katulad

 

dahil hindi ka de-baterya.

 

Balintuhod

 

wala sanang mabago matapos ang aksidente:

mamaga lang sana ang talukap nitong tuhod

na paknit ang balat, o kahit dumagsa ang hapdi

sa naglalanay na sugat, makatulog sana akong

ngumingiwi lamang.

 

ngunit ilang oras, tila manganganak ng sanggol

itong pwerta ng hita, ulo ba ang nakabukol

sa halip na buto? nabuong dugo

sabi ng doktor, ipag-alala mo dahil lin-

sad ang talukap.

 

gaya ng ganitong kamalasan

pareho rin ang kirot, kinakagat ko rin ang labi

mula pagdilim hanggang madaling araw

at tila nasasanay na rin ako sa mga galos

sa mga balintuhod.

 

subalit kaiba ngayon ang lagnat

di gaya ng ibang nagalusan.

 

hinihintay ko ang kulani upang hindi magnaknak

ang nagasgas na balat, ang natipak na laman

hindi siya lumabas kaya nagsasayaw ang init

sa aking katawan, gaya ng sa mga anak kong

nanginginig pa sa takot sa nagdaang

aksidente.

 

hinihimas ng aking asawa ang balintuhod

samantalang hinahanap ko ang pagkakataong lumuhod

at hagilapin ang pinong salitang gamot

sa paglimot sa kapusukan

upang hindi na maaksidente

upang hindi na bumuka ang balat

at maghiwalay ang kalamnan

sa paglalaro ng manibela papalayo

sa aming tahanan.

 

sa aking asawa:

paano mo ba tinitiis ang mga balintuhod

sa paulit-ulit at sinasadya kong aksidente?

 

Pagtawid sa Kalsada

 

kung hindi mo lang ito tawag, hindi ako magmamadali

patungo sa kanto ng kalsadang ito.

 

ang trapiko mula sa kalye ng aking mga titig

ay nagpapabagabag sa iyo, sabi mo;

ang panganganinag sa mga ilaw ng senyales sa lansangan

sa pagitan ng eskina ng aking hininga at dantay

ay nagpabulag sa iyong katinuan: hindi mo na makita ang daan

kung kaya hiningi mo ang aking tulong.

 

natagpuan kitang nakatayo sa kabila

ng kalsadang tinawag mong kahungkagan

at ikaw, na nakasandig sa poste na nagsasaad ng

Avenue ng Pag-iisa, ay nagbukas ng payong na pula

samantalang bumubuhos ang ulan sa aking pag-uusisa:

bakit kailangan mo akong tawagan at hintayin

sa ganitong malalim na ang dilim?

 

pagku-krus ng mga binti  ang tangi mong tugon.

 

sa pag-aangat mo ng satin sa ibabaw ng iyong kilay

hinayaan mo ang anag-ag ng bombilyang dilaw

sa iyong ulunan na masinagan ang hapis mong mukha,

maari ring nais mo lang  na aking masilayan

ang pusyaw mong pisngi na may luha ng pananabik o linlang.

 

ang sandaling ito ay kasing-abala ng aking kapangahasan

habang ang mga bus, kotse at dyip

ay bumabati sa isa’t isa ng busina ng pagkagalit;

ang trapiko, katulad ng aking katawan,

ay kasing abala ng mga makinang iyan

na naghahandang umuwi sa tahanan.

 

subalit higit kang katulad ng isang MMDA

kaysa naghihintay na babae mula sa kabila ng kalye;

binago mo ang ruta ng aking utak palayo sa tahanan

at inalpasan mo ang mga paa upang magsimulang humakbang.

 

ang pagtawid sa kalyeng ito ay pagpapakamatay

subalit ang mga ilaw ng trapiko sa akin ay kumindat

at inihudyat ang paglakad.

 

Crossing the Street

 

if it wasn’t your call, I wouldn’t rush

to the corner of this street.

 

traffic from the pavements of my stares

made you grow restless, you told me;

reflections from the lights of road signs

between the alleys of my breath and caress

blinded your sanity: you no longer see the way

so you asked for my help.

 

I found you standing on the other side

of this road you call emptiness

and you, leaning on the street post that said

Alone Avenue, opened up that red umbrella

while rain pour at my questioning:

why shall you call and wait for me

this late evening?

 

your answer was a leg-crossing.

 

as you lift the satin above your brows

you let the gleam of the yellow bulb

over your head lit your half-bothered face,

perhaps you would only want me see

your pink cheek glow with tears of trick and longing.

 

this time was as busy as my nerve

as buses and cars and jeeps

greeted one and another with short tempered horns;

the traffic, same as my body,

was as hectic as those machines

preparing for home.

 

but you were a lot more an MMDA

than a waiting woman on the other side;

you re-routed my brain away from home

and let go of my feet to begin moving.

 

walking across this street will be suicide

but the traffic lights winked at me

and signaled go.

~October 7, 2011

 

Ang Sarsa ng Tsiken Barbekyu at ang Pagpait ng Ating Mga Puso

 

marineyd na ang manok

sa ke-tsup, asukal, toyo,

nagmumura na rin ang kalamansi

hindi na kailangan

ang taktak ng ajinomoto

may asukal na nga

lasang-lasa ang tamis-asim

kahit hindi pa nakakakulo

ang sarsa ng barbekyu

tayangtang ang baga

nagdiriwang na ang parilya

handa na ang manok

na maging maligaya

sa bago niyang banig

habang naglalaway tayo

sa darating na pananghalian

ngunit nakalimutan ko

sahog din ang paminta

sa pakukuluing sawsawan

binudbod ko ang ilang patak

ano’t bumuhos lahat

hindi mo magugustuhan

pihado, ang kalalabasan

ng di-sadyang pagpait, pag-anghang

ng inihanda kong ulam

ngayong tanghalian.

 

(ibubuhos ko ang lungkot

sa pagpait ng sarsa

ng ating mga puso)

 

Sabado,

At Akin Ang Digmaan Sa Araw Na Ito

 

bansagan mo akong Stallone

kundisyon ako ngayon

at napaghandaan ko na

kagabi pa, ang digmaang suong

hindi ako puyat

naririnig ko pa ang hilik

nitong nagpahingang bagâ

kaya’t maluwag kong tinanggap

ang kaluluwa ng isang mandirigma

hutok na ang mga masel

sabik na ang mga matang

sugsugin ang kalaban

sa iyong paki-usap, kabiyak,

haharapin ko silang lahat

at diyan ka lang sa sulok

masdan mong mabuti

palakpakan mo

kung paano ko paslangin

ang sanlinggo mong kaaway

salamat, kabiyak, sa armas

sa walis, sa basahan,

sa palangganang kalasag

sa mga reserbang punglo

sa suksukan ng mga bareta

sa brotsa’t punyal

sa arnis de sandok

at pabubugahin ko ng apoy

ang kalan sa sulok

gigising ka sa dulang

ng tinadtad na kakanin

matulog kang muli

sapagkat ang digmaang ito

ngayon ay akin.

 

 

Krematoryo

nakakapaso ng balat ang kanya-kanyang init

kapag nagdidikit ang kapwa natin laman

sa bubong na ating sinusukuban

labas-masok ang alipato ng puson

hindi naaabo ang mga halik

hindi natutupok ang mga daing

naglalagablab ang bawat oras

hanggang magbaga ang mga wakas

na tikatik ng pawis, gitli sa ating noo

tanda ng pagkaagnas ng babala

at pagsuko lamang ang makapagdaraub

dahil hindi na maglulumanay pa

ang pagsasa-apoy ng damdaming

tayo mismo ang nagsilab.

 

Oktober Fest I

~halaw sa Oktober Fest: ang Mardi Gras ng mga Pandama

 

patak ng alak ang nagmantsa sa kutson

habang hinihimod ko pa ang tamis ng ating pag-uulayaw

sa unang araw na ito ng Oktubre.

 

iniwan nating gusot ang kubre-kama,

yagis ang kumot na pansamantalang tabing

sa ating biling-baligtad na katawan;

kaylaya ng oras na iyon, ano pa

at naglalasang katas ng binabad na langka

ang umaagos na pawis sa ating mga balat.

sa bawat halik natin sa dumaraang sandali

ipinapatong natin ang bawat daliri sa likod

ng kaulayaw, kinakamot natin ang pagmamahal

isinisigaw natin ang pagkilig ng mga tinig

kapag isinasayaw tayo sa duyan

ng kani-kanyang galaw at pintig ng puson.

kinakalayod ng ating mga kamay, gaya ng suklay,

ang himulmol ng mga buhok

upang walang salitang sasabihin natin:

pinaliligaya mo ako.

 

tinipon ko sa iisang baso ang mga oras

ng unang araw ng ating pagtatalik.

 

piniga ko sa iisang pitsel ang humapulas na pawis

mula sa katawan nating isinisingaw ang pag-ibig

saka ko sila pinaghalo upang maging alak:

iyan ang nagmantsa sa kutson matapos lumigwak

ang ilang patak ng pag-amin na nagmamahal tayo.

pinupulutan natin sa mga dumaraang sandali ang istorya

ng paglaya ng ating pag-ibig, nangungusap tayo

ng ngiti at pananabik habang inuulit-ulit natin

ang kasaysayan ng unang araw ng Oktubre.

 

sa pagkakataong ito, itinabi ko ang natitirang alak

mula sa ating pagniniig, tinakpan ko ang pitsel

ng dalawang palad upang hindi na tumakas ang kaluluwa

nitong matamis na inuming sisimsimin natin lagi-lagi

upang hindi natin makalimutan ang lasa

ng pagkalasing ng ating pandama.

 

Repleksyon

 

kagabi:

naghilamos lang ako

hindi na naligo

dahil napakainit ng singaw

ng aking pakiramdam

nagbabaga yata ang aking mga mata

habang mula dito,

papatak-patak ang daloy

ng maputi-mapait na luha

at natatakot ako sa salitang

pasma.

 

kaya hindi muna ako naligo

kagabi.

 

sinilip ko ang ilang daliri

sa paa, sa kamay

sinulyapan ko ng ilang ulit

ang aking binti at hita

ang aking tuhod

malinis pa rin naman

hindi ko pa nararamdaman

ang pangangapal ng libag

o natuyong pawis

kahit na alam ko

nagbabaga ang aking mga mata

habang mula dito,

papatak-patak ang daloy

ng maputi-mapait na luha:

pakiramdam ko’y sinusunog

ang aking pisngi

at inuukit sa tigkabilaan nito

ang magiging palagiang daluyan

ng likidong ito

dahil hindi ako nakapaligo

kagabi.

 

isa na lang ang hindi ko nasusulyapan:

ang aking mukha

na pagkatapos ng paghihilamos

gusto kong silipin sa salamin

ang repleksyon ng mga damdamin

na bakat dito mula sa maghapon

hanggang nakapagpupunas ako

ng tigkabilaang pisngi

na hindi pa rin natutuyuan ng luha.

 

maliwanag naman ang salamin

ano’t hindi ko naaaninaw

ang aking sarili?

makailang ulit kong hinawi ng palad

ang pilak na repleksyon

ano’t tila blankong papel

ang aking kabuuan?

 

muli kong dinampot ang bimpo

binulatlat ko ng ilang beses

ang tigkabilaang panig,

baka lang, ikako,

baka lang napasama sa pagpupunas

ang aking mata, kilay, ilong,

labi at noo

ngunit wala doon ang mga bahagi

ng aking mukha.

 

nahulog ba sila sa batya

habang ako’y naghuhugas ng mukha?

kaya kinawkaw ko ang nanlalabong tubig

sa batya, sa banga na pinaghanguan

ng aking maghapong luha

at wala sila doon.

 

repleksyon lamang ito

mula sa salamin

dahil nasasalat ko pa ng kamay

ang aking mata, kilay, ilong,

labi at noo

habang ipinagtataka ko

na wala sila sa anino

habang nananalamin.

 

naalala ko lang

kahapong umaga

sa pagmamaneho ng nakapikit

habang angkas sa likod

ang isang pag-ibig

may mga nasagasaan akong ilan

sa mga harang sa daan

upang dalhin sa terminal

ang pag-ibig

na aking angkas.

 

naalala ko lang

kahapong umaga

sa pagmamaneho ng nakapikit

habang angkas sa likod

ang isang tunay na pag-ibig

nasubasob ako

habang iniingatan ko

na huwag magalusan

ang aking giliw.

 

nagtagumpay akong takpan

ang katawan ng aking angkas

wala siyang galos

sa harap ng kaniyang katawan

ngunit alam ko

dinaramdam niya ang sugat

na palihim na umaantak

sa kaniyang likod

dahil angkas ko siya

kaya patalikod siyang nagagalusan.

 

ngayong umaga,

sinilip ko ang ilang daliri

sa paa, sa kamay

sinulyapan ko nang ilang ulit

ang aking binti at hita

ang aking tuhod

wala silang sugat, ni galos

ngunit iniinda ko ang aking dibdib

dahil parehong nagnanaknak

ang aming pagkatao.

 

nilalagnat ako

kumbakit dumadapulas

ang mapait-maputing luha

sa aking pisngi.

nilalagnat ako

kumbakit umaantak ang lahat sa akin.

 

naiwan sa kalye

ang mga bahagi ng aking mukha.

natabunan ng alikabok at putik

ang malaking bahagi

ng aking pagkatao

na halos lubog na lubog

mula sa luhang aking iniiyak

dahil lang

sa angkas ko ang isang pag-ibig.

 

sa repleksyon ng aking mukha sa salamin

na tila blangkong papel,

naipagtatanong ko sa aking daliri,

sa paa, sa kamay

sa aking binti at hita

sa aking tuhod

sa aking dibdib

na tila nababaliw na drayber

ng pagdama at paggiliw:

sadya bang inaagaw ng kalye

ng mga galos at pag-iyak

ang repleksyon ng mukha

ng bawat pag-ibig?

 

kung mababasag ko lamang ang salamin

at mailalabas ko ang kaluluwa

ng aking dibdib

higit madarama ng aking angkas na pag-ibig

ang ginaw ng aking katauhan

habang naghihilamos nang nilalagnat.

 

Ang Aking Huling Tula sa Gabing Ito ng Nobyembre Kinse

 

pang-apat na ang tulang ito

ngayong maghapon.

 

ganyan ako kapag tinamaan ng libog.

magsusulat nang magsusulat

kakatha nang kakatha

at hahayaang magsuka ng tadhana

ng pakiramdam ang aking utak.

 

huwag na sanang ipagtaka

ito lang ang kaya ko

dahil kung ako’y matangkad

pagbabasketbol ang aatupagin

at hindi ang magmukha pang pandak

dahil nakaupo sa harap ng computer.

 

ngunit ang libog na ito,

ang magsalsal ng salita

at pabugahin sila mula sa utak

ay nakapagpapatangkad rin:

ito ang aking tuntungan.

 

at dahil nga oragon ako

hinayaan ko ulit magwala ang mga salita

hanggang sumirit sila palabas

sa aking diwa.

 

ang mga unang linya, sana,

na nais kong isulat

ay tungkol sa iyo.

 

gusto kong ulitin

ang pagkatha sa iyong kagandahan

ang nakakalukring mong mga titig

nakakapagpalabnaw ng buto

ang iyong mga ngiti

pero matagal mo na itong alam

sasagot mo na lang:

hindi naman

at kung aking uulitin,

malamang

humikab ka na lang

hindi mo na pag-aaksayahan ng oras

na tapusin ang aking huling sulat.

 

gusto ko sanang sabihin

nami-miss kita

at hinihiling kong minu-minuto

kang nakikita

aysus, hahalakhak ka lang

sigurado, at aani ako ng kutya

mula sa iyo

dahil segu-segundo naman

nagtititigan tayo’t nagsusulyapan.

 

gusto ko sanang sabihin

kulitin mo ulit ako

ng iyong mga irap

nakikiliti kasi ang tagiliran

ng aking puso

kapag naiinis ka

minsan,

pero huwag na lang

ulit-ulit mo naman talagang

ginagawa ang mga iyan

at pinapatay na nga ako

ng sarili kong mga halakhak.

 

gusto ko sanang isa-isahin

ang bawat nating galaw

habang nag-uulayaw

nagtatalik sa mga oras na atin lamang

na minamasdan ang kanya-kanyang

hubad na katawan

kung paano natin tanggapin

ang lamig ng silid

at namnamin ang pagsasarili

ngunit ewan,

alam kong ngingiti ka lang

dahil napagsaluhan na natin ito

at pagsasaluhan pa.

 

sa pagtatapos ng aking paghahaka

kung ano pa ang aking isusulat

sa unang linya ng tula

tinapos ko na lang

sa buntong-hininga

dahil ayaw akong labasan

ng mga sasabihin pa

karamihan kasi,

narinig mo na

nakita ko na

naramdaman natin

naiparamdam ng mariin

at maaari mo pa ngang itapon na lang

itong kap’rasong tula

dahil wala naman talagang laman

dahil hindi ko nasimulan

kaya’t tatapusin ko na lang

sa isa pang matamis na halik

bukas ng umaga.

 

Harana

 

huwag kang magsasara agad ng bintana

kahit na nagdadapit-hapon.

pagbigyan mo ang damdaming kiri

at kay-ulag ng mga ganitong sandali

sapagkat sa ilang tikatik lamang ng oras

mayroon na naman akong haharanahin.

 

Lintik lang talaga ang pag-ibig

at kahit disintunado na ang kaniyang tinig,

pinipilit pa ring kumanta ng himig

pinipilit pa ring nakawin ang pansin

ng mga nagsasara ng bintana.

 

Sa ilang pilantik ng kwerdas ng lumang gitara

humuhugot muna ako ng ilang buntong-hininga

titingala sa mga bituin na tila nagbibilang

ng kakantahin, at kung tahimik na ang mga kuliglig

oras na, alam ko, ng panghaharana.

 

Hinaharana ko ang mga alala.

 

Hinaharana ko ang mga pasimula

ng lahat ng aking awit, gabi-gabi.

 

Hinaharana ko ang unang araw ng pagpansin

sa iyong mga ngiti

 

hinaharana ko ang unang araw ng pagpukaw

ng naniningkit mong mga mata

 

hinaharana ko ang unang tula ng pagpaslang

sa aking sarili

 

hinaharana ko ang musika ng unang pagsasayaw

sa gitna ng ulan

at inihaka ko na kailangan mo ang sombrero

kaya nagpaubaya ako na sa iyo muna iyan

upang hindi ka ginawin, sipunin, o lagnatin

 

hinaharana ko ang unang pagdantay ng aking kamay

sa iyong balakang habang nagniniig tayo

sa liriko ng mga tugtugin

 

hinaharana ko ang unang bugso ng iyong hininga

na wala pang isang dangkal sa aking mukha

sumanib yata sa aking katawan ang iyong kaluluwa

 

hinaharana ko ang kinabukasan ng gabing iyon

na sumusuray pa ako sa kalasingan

dahil sa ligaya

 

hinaharana ko ang hindi na mabilang na oras

na inaalayan kita ng mga kathang tula

at sinisilip ko sa ilalim ng aking pilik

ang iyong mga ngiti habang nagbabasa

ng aking pandama

 

hinaharana ko ang pagsasalo sa mainit na kape

na una mong sinisimsim ang usok

bago lumagok

 

hinaharana ko ang pagsusuklay ng iyong buhok

ang paghaplos sa mga himaymay nito

na nais kong iuwi sa aking kaibuturan upang ibigkis

ang nahihimay kong tapang

 

hinaharana ko ang pagsasalubong ng ating titig

na inililihim sa ilalim ng mesa

ang mga pandamang halu-halo ang lasa

 

hinaharana ko ang tuwing sabado o linggo

na sinasadyang dalawin ka

kahit walang dahilan

 

hinaharana ko ang maagang paliligo, pagpapabango

upang humalimuyak man lang ang aking katawan

tuwing dadaan ako sa iyong harapan

 

hinaharana ko ang unang paglalakas-loob

na tapatin ka ng pumipintig sa aking dibdib

hinaharana ko ang una mong pagsang-ayon

na napakialaman ko na rin ang iyong mesa

at may kumakalansing na rin sa iyong pandama

ilang linggo lang

 

hinaharana ko ang una mong pasalubong

matapos ang ilang araw na pagkapanigwala

umiilag ka, naghihintay ako

at ako na rin ang nagbigay ng pasalubong sa iyo

nang dahil lang sa paglalakas-loob

 

hinaharana ko ang unang paghaplos sa iyong kamay

ang ilang marahang pagpisil upang hindi ka masaktan

hinaharana ko ang unang araw ng iyong pakiki-angkas

sa nagtutumulin kong nerbiyos

at nagmarka na nga sa aking katawan

ang pagkakalapat ng iyong balat

 

hinaharana ko ang ilang sandaling

iniiwan natin ang daigdig, nagtatago tayo

at ninanakaw natin ang maraming sandali

upang hagkan o yakapin ang isa’t isa

 

hinaharana ko ang pagsisingit ng palihim na sulat

karampot man, sa iyong aklat

upang araw-araw kang kamustahin

o magpaalam

o ibulong sa nakasulat sa papel ang hindi

nababanggit ng bibig:

mahal kita

 

hinaharana ko ang unang araw ng paglalakbay

sa mga kalsada ng kabundukan

doon, sa kung saan iniyayakap ko ang iyong braso

sa ligid ng aking katawan

doon, sa mga hindi ko teritoryo

at ang makakikilala lamang sa akin

ay ikaw

 

hinaharana ko ang unang buwan ng pagdiriwang

ng paglaya ng mga damdamin na pinaalpas natin nang sabay

at inamin natin sa isa’t isa ang pag-ibig

na walang pangalan

 

hinaharana ko ang mga pagsasalo

sa tubig, sa pagkain, sa kape at tsokolate

hinaharana ko ang mga pagsasalo

sa mga hindi nakakain

katulad ng unang halik na kahit walang lasa ang labi

natitikman natin ang lasa ng istroberi

 

hinaharana ko ang mga araw ng pag-uulit-ulit

ng mga yakap at halik

 

hinaharana ko ang pagsasakatuparan ng pag-ibig

sa unang araw ng mga buwan

at pinalaya ng araw na ito ang aking kaluluwa

upang tipunin sa dibdib ang ‘di mabilang na ligaya

at paki-usap:

huwag ka munang magsasara ng bintana

sapagkat,

hindi pa tapos ang aking harana.

 

Patintero

 

bumalik ako sa kamusmusan ng ilang sandali

at iginuhit ko ng tubig  ang apat na kuwadro

sa tapat ng bahay: hahalakhak uli ako.

 

hahalakhak uli ako, ngayon

tulad ng isang pitong taong gulang na bata

dahil hindi na nakahahalakhak ng sagana

ang mga nagkaka-edad, katulad ng isang bata.

 

hahalakhak uli ako, ngayon

habang naghahanda sa larong-una

iyong hindi na nilalaro ng katulad natin

na umuupo na lang sa tapat ng mesa

at kinakalikot ang pagkakaperahan

para sa bulsa, o sa pamilya.

 

hahalakhak uli ako, ngayon

dahil muli akong maglalaro –

pambata’t inosente ngunit seryosong sundo

sa inuuban kong anit.

 

sa pag-apak kong muli sa kalsada

na ginuhitan ko ng apat na kuwadro,

hindi ko alam kung sino ang taya:

ikaw ba o ako?

 

alam natin ito.

ang taya ang mambibiktima ng kalaro

upang maibsan ang pagkabagoong

sa sirkulo ng pagkabilanggo, at doon

sa oras na dumapo ang palad, haplusin ang balat

ng kasali sa patintero, sasabog ang halakhak

dahil may papalit sa kaniyang tayo.

 

ganyan kasi ang taya sa patintero:

kailangan ang liksi sa paglalaro

upang makahuli ng bihag,

upang masabi niyang mayroon siyang nalambat

na lulugu-lugong aapak sa guhit ng pagkabagoong

hanggang pawisan ang buong katawan

dahil sineryoso ang paglalaro.

 

ganyan din kasi ang nakikipaglaro

na upang humalakhak

kailangan din ang bilis upang malusutan

ang kuwadro ng lungkot, ang kahon ng pag-iisa

at pipilitin niyang lusutan ang taya

na naglalaro din ng pawis sa noo

kung may mabibiktima ba siya ngayon

at hahalili sa kaniyang pinagplanuhang laro.

 

ngunit hindi ako naging mapaglaro noong bata

seryoso ako kahit sa paglalaro

kaya ang pagsasa-musmos ko ngayon

ang inosente kong puwesto, bilang manlalaro

ng patintero sa kalsada ng pag-ibig

ay seryosong-seryoso.

 

hindi ako nanlalambat ng mahinang kalaro

dahil mababa siya kaysa sa puso.

hindi ako nanlalambat ng iyaking kalaro

dahil katulad niya, iyakin din ako

kahit ngayong inuuban na ang tuktok ng ulo.

 

habang magkaharap tayo sa parisukat na hugis

ng nagbubuyuang puso, bilang manlalaro

hindi ko sinukat ang iyong bilis

hindi ko tinantiya ang iyong atake

dahil sa ganang akin, ako’y inosente

at magagalusan ako mahuli lang kita

upang maging taya sa loob ng aking puso.

 

higit akong magagalusan kung makalalabas ka

mula sa loob ng kuwadro ng aking dibdib

at biktima akong hindi babaunin sa mga darating na araw

ang halakhak ng aking pagsuyo.

 

upang ako’y umuwing masaya mula sa paglalaro,

kailangan kong alamin mula sa iyo:

kailangan ba talaga ang taya na mambibiktima

at may babagoongin na kalaro

sa hindi magtatapos na magdamag na ito?

 

Tsokolate

~at ang alegorya ng tamis-pait nito sa kanya-kanyang mga tasa~

 

hindi pangkaraniwan ang ganitong eksenang

naghahangad tayo ng ‘sang mainit sa katanghalian

anupa’t napagkasunduan natin ang sumim-sim ng tsokolate.

 

yakap ng bawat palad natin ang kanya-kanyang tasa,

mga nakaw na sulyap ang ating pag-itan.

Hinahayaan nating sumandaling tumakas ang usok

o init ng ating minamahal na tsokolate, ngunit hindi

ang langhapin ang kanilang aroma sa pagitan ng paghinga

pagtahip ng dibdib habang binubuwal natin ang tabing,

ang guwang sa ating mga labi at dibdib.

Napapapikit tayo kapag hinahagkan natin ang tamis,

walang pagsidlan itong kat’waang nagaganap ngayon

na natupad ang kahilingang magsalo sa paboritong init

hindi lumalamig ang pakiramdam, liligamgam

ng ilang segundo’t hahaplusing muli ang gilid ng pandama

upang manumbalik ang panlasang pumapait.

Kumikintab kapwa ang ating mga pawis,

kumikinang kapwa ang ating mga ngiti

kumikislap kapwa ang ating mga mata

kasabay ng tumatakas na damdaming-asukal

sa pait nitong katanghaliang inaapoy ng lagnat.

At habang sinisimsim ng hugis puso mong mga labi

ang mga huling patak ng nagtatalik na tamis-pait

nitong tsokolate, sinisimsim mo rin ang damdamin

sa tasa ng aking nagpapawis na pananabik.

 

Ulitin natin ang pagkapaso sa pagsimsim sa tamis.

ulitin natin ang madarang minsan pa ang ating dibdib

sa ganitong katanghaliang nagbabaga ang bubog na tasa

sa labi ng ating mga pandama.

 

Ganoon Lang, Parang Kidlat

 

ganoon lang naman talaga kabilis

parang kidlat lang, kapag dumarating

at nawawala

ang pag-ibig.

 

sa isang kislap, masisilaw tayo

mabubulag, kapag sumagitsit ang liwanag

at babangga-bangga ang isa’t isa

sa mga pader ng kaululan.

parang kidlat, ganoon lang kabilis

na ‘di saklaw ang tatamaan

sinuman – kahit tayo

na nakakubli sa lilim ng pag-ibig.

 

sasabayan pa ito ng kulog

mabibingi tayo, wala nang maririnig

at kahit sisihin tayo ng paligid:

kiber! wala silang pakialam

dahil ang pagmamahal, parang tunog

parang paboritong awit

na agad-agad name-memorya

kahit sansaglit.

.

sasabayan pa ito ng ulan

at madudulas tayo:

ikaw na mapapahiga

at ako na madadapa

o minsa’y baligtad

na ako ang mapapahiga

at ikaw na madadapa

at iiling tayo sa malisya ng liwanag

ng kidlat na pag-ibig.

 

nasunog tayo.

nabingi tayo.

nadulas tayo.

 

saka natin mapatutunayan:

 

ang kidlat ay liwanag lang –

bumubulag.

 

ang kulog ay dagundong lang –

nakabibingi.

 

ang ulan ay nakadudulas lang –

dahil basa ang paglalambing.

 

ngunit

may ligayang magtampisaw sa ulan

may musika ang laro ng kulog

may kiliti ang guhit ng kidlat

dahil nahuhuli ko silang lahat

at naisisilid sa iisang bilis

ng pagdama’t paggiliw.

 

Kaysarap maglaro sa parang.

 

Kaysarap, hirang

ang makipaghabulan sa todo-bilis

na silaw ng liwanag

sa dibdib

ang makipagpatintero sa kulog

sa dibdib

ang makipagbasaan ng pandama

sa dibdib.

 

At inisip kong kahit ang masugat

ay laru-laro na lamang

o tamaan man ng kidlat

o salikupin man ng kulog

o lunurin man ng ulan

napatunayan ko:

ang pag-ibig ay hindi basta

saglit napapawi

sa isang kislap, sa isang dagundong

o sa isang pagkadulas.

nananatili itong sumusugat

nakahihilam, pagkatapos umampiyas

ng luha at kalungkutan

sa pag-ibig na ganoon lamang kabilis

 

nalilimutan.

Saluma sa Tag-ulan

 

dinadambahan na naman ako ng espiritu

ng pagkabaliw, kung hindi

malamang nagtatampisaw ako sa labas

ng bahay habang umuulan.

 

ngunit,

nakasilong ako sa bubong ng pagka-inip.

 

binuksan ko sansaglit ang payong ng pag-aaliw

upang hindi sana mabasa ng patak-ligalig

itong nagdidilim na balintataw.

siniksik ko ang sarili sa mga sulok ng alaala

upang hindi sana ginawin habang nag-iisa.

 

ngunit, ay! lumulusot ang tubig sa aking mata

at umaagos sila sa aking pisngi

hanggang bumaha sa kanal ng aking puso;

naglalangib ang alulod ng lungkot

habang inaanod-anod ng tubig-baha

ang aking kalungkutan.

 

humahampiyas ang maliliit na patak-ulan

sa hilera ng aking tadyang, at doon,

doon sa terasa ng aking puso, nilunod ng pait

ng tubig ng kalangitan ang aking pag-asang

mabibiyak ang ulap at sisikat ang araw

sa nanginginig kong pagkabalisa.

 

ngunit kaytagal ng galit ng langit.

 

paris ko rin siyang nagngingitngit

at nagpapakawala ng luha.

paris ko rin siyang nagdidilim ang paligid

at pumipikit ng mariin habang tinutusok ng inip

ang aming mga tadyang.

paris ko rin siyang isinusugat sa balat ng lupa

ang tikatik ng patak-panibugho

hanggang magmarka sa buong maghapon

kumbakit kami sabay nananangis:

 

wala ang aming mahal

sa panahon ng tag-ulan.

 

Byron Aloysius V. Cuerdo

                                                December 11, 2011

                                                10:00 a.m.

 

Dekada ’80 VS 2K11 Moda ng Pagdama

~at ang pag-iimadyin kong bumalik ako sa aking panahon

 

kanina lamang,

habang pinakikinggan ko ang musika

mula sa ispiker ng aking kompyuter,

naurirat ko lang na bungkalin sa salansan

ng mga lumang awitin, gasgas

kung tutuusin sa ating pandinig

katulad ng Endless Love,

Exchange of Hearts ng dekada otsenta

na sa simula pa lang ng kanta

mistulang naglalakad na ako

sa mga sinaunang kalsada.

 

pakiramdam ko nga,

ang suot ko ay bell-bottom jeans,

stripes sweatshirt na masilaw

ang pula at dilaw

na dahil mainit, tinitibhaw ng Sarsi

ang aming uhaw;

uso noon ang dyaket na maong, di ba

kaya yakap ako ng naunang moda

habang papikit-pikit sa pagkakatitig sa kisame

na nakikini-kinita ang aking asta

bago dumating ang panahon

ng mga balahurang rakista.

 

hinimas ko kunyari ang sinturera

at hinala ko’y nakalawit ang dalawang dangkal

na ekstra ng sinturon

na pinauso ni Cindy Lauper

at Michael Bolton.

 

huwag nang tanungin ang sapatos

na iniimadyin kong nakabalot sa paa

habang nakataas ang medyas

sa labas ng pantalon –

huwag nang tanungin ang bangs,

ang relos, ang polo na nakatupi ang manggas

hanggang sa may siko

at iisipin mong pagkabaduy-baduy pala

ang aming panahon.

 

ganito kami noon

bago dumating ang panahong

dinadaan ng mga kabataan

sa rap at hiphop ang pagdama

ng pag-ibig.

 

ganito kami noon

bago kumawala sa pagsi-senti

ang kabog ng dibdib

o ang luhang hindi mapispis ng liriko

ng mga mababagal na awit;

na ninanamnam sa dila ng pakikinig

ang sentimyento ng pagmamahal

dahil malumanay ang musika

ng totoong pag-ibig.

 

nangiti na lang ako.

 

habang tumatagal

sa ilang pag-uulit ng mga kantang iyan

Exchange of Hearts o Endless Love

na niluma ng cd at ipod,

pakiramdam ko

ipinapasyal ng melodiya ang aking mga paa

sa mga bolebard ng bagong damdamin.

 

ewan lang, ngunit nakaupo naman ako

nakikinig, walang planong mag-emote

ano’t dagli-dagling kinakamot ng ngiti

ang aking alaala

na kahit padyakan ng hiphop o rap

ang ating pagtatagpo,

isinasayaw naman ako ng musikang

ipinaaalala ang banayad mong pagdalaw.

 

malamang,

patutugtugin ko ang mga awiting iyan

nang paulit-ulit.

 

buong araw.

                                ~December 10, 2011

                                                  7:07 a.m.

 

Chop-Chop Lady

 

inihahanda ko ngayon ang itak.

 

pinatutulis ko ang dulo nito

hinahasa ang tigkabilaang talim

hinihintay kong kuminang sa basiada

ang bawat pisngi

hanggang maari na itong pagsalaminan

ng mga repleksyon ng galit

sa aking nagpupuyos na puson

saka kita sasaksakin sa dibdid

 

kapag wala ka ng lakas

lupaypay kitang ihihiga sa papag

tatakpan ko ng aking labi ang iyong labi

upang hindi ka na makasigaw

sisimulan kitang tadtarin

uunahin ko ang iyong mga braso

at habang tumutulo pa ang dugo

iyayapos ko sila sa aking batok

hahayaan ko silang tumigas doon

at hindi na sila huhulagpos

 

iisa-isahin kong gitgitin ang mga daliri

upang i-dekorasyon sila sa aking likod

tutal, lagi mo rin lang itong hinagagod

kapag ako’y pagod

doon na sana sila habambuhay

gaya ng mga mata mong nakatunghay

dudukitin ko sila’t ibabaon sa hukay

nitong aking mahiyaing titig

 

isusunod ko ang iyong mga hita

sapagkat kalulugdan ko silang isaklang

sa aking balakang

ipapaalala ng iyong mga binti

ang mala-magneto nitong hatak

habang sinisipsip mo ang aking lakas

kaya ako napopoot

 

lalaplapin ko naman ang iyong mga dibdib

hindi na sila matatagpuan

sapagkat itatabi ko sila sa pitaka

nitong nanginginig na palad

 

huwag kang magtataka,

hindi ko pa puputulin ang iyong bait

hahayaan kong namnamin mo

ang matamis na kamatayan

habang ginagalugad ko

ang iyong katawan

itutulad ko ito sa bariles-pangasinan

na hinihimay ang bawat kalamnan

pipigain ang taba’t laman

at titiyakin kong isisigaw mo na lamang

ang pagmamakaawang saksakin ko na

ang iyong kahinaan.

 

[ngayong gabi, tatakas ang iyong kaluluwa’t

kalilimutan mo ang sariling pangalan.]

 

Bangungot

 

nanaginip ako kagabi.

 

sabihin nating bangungot, dahil hindi ako magising.

naririnig ko pa ang aking walang patid na ungol

buhul-buhol pa rin ang aking hiningang sasal sa pilantik ng laway

nahihimas ko pa ang taas-babang dibdib na tinatambol

ng bangungot na ito: isa kang supling ng halimaw.

 

nanaginip ako kagabi.

 

wala raw akong buhay, dahil sinuwag ako ng isa pang halimaw

sa pangalang ang may batid ay ikaw lang.  iyan din ang halimaw

na sumuwag sa iyong dibdib at itinakas ang iyong puso

palayo sa tadyang at walang naiwan sa kaloob-

looban kundi malabnaw na asido ng luha at kalungkutan.

kumikiwal noon sa iyong bituka ang panibugho, ang impit

na pag-iyak, ang luwalhati ng malayang pagtangis na namamasyal

pa rin sa mga litid ng iyong kabiguan.

 

nanaginip ako kagabi.

 

magkaharap tayo, at nagniningas ang iyong mga mata

hinahaplos ng iyong kumikinang na kuko ang mga litaw na sungay

sa tapat ng iyong dibdib.  nag-iisa ang sungay na iyon

maari sana akong umilag nang gayun-gayon lamang

kabilis, ngunit hindi akin ang panaginip na ito.

pag-aari mo ngayon ang aking balintataw.  kontrolado mo

ang bawat kong galaw. anupa’t tila ako nakagapos

sa apat na sulok ng kama at hindi ako makahuma: naririyan ka na.

kaytinis ng iyong halakhak, magayuma ang iyong titig.

sandali akong pumikit habang nadarama ko ang matulis

na bagay na unti-unting bumabaon sa gitna ng aking dibdib.

sa isang iglap, wala na akong buhay. hinugot mo na rin

ang aking puso, palayo sa aking tadyang, at wala kang iniwan

kundi ang malabnaw na asido ng luha at pag-iyak.

habang humahalakhak, hinihimas mo ang iyong sungay

ninanamnam ang pumulandit na dugo sa aking katawan.

iyan nga ang sungay ng halimaw.

iyan nga ang maalamat na sungay na nagnanakaw ng ulirat

at nakapagpapalimot sa kahinahunan ng nananaginip

sa mga kulambo ng ayaw gumising sa ganitong bangungot.

tawagin mo siyang pag-ibig.

 

Kiber Lang

Oo na, maganda ka nga

at ikaw na ang Ms. Universe

na nagpapaunlak ng pag-ibig

sa mga hurado ng naiinlab at hindi.

 

Oo na, ikaw na nga

ang fair lady ng aking panahon

wala kang katalu-talo

kaya iniskoran kita ng sampu

out of ten.

 

magpapa-meryenda ka na

siguro, dahil masaya tayo

nabibiro pa natin ang isa’t isa

na ikaw na ang pinakamaganda

at ako ang pinaka-gwapo

kaya kwidaw ang mababagal

sa takbuhan ng mga puso.

 

pero tumataba ka

at baka mabawian ka ng korona

who cares?

sagot mo lang

itatanong mo pa rin ba kung pangit

kahit sabihin ko biro lang

 

ikaw naman.

 

kiber lang tayo

alam mo ‘yan

kahit hindi na ikaw ang Ms. Universe

o fair lady sa London Bridge

tingnan mo na lang ang iyong ngiti

alam kong alam mo

in love pa rin ako

sa iyo.

Kahimanawari

kahimanawari

huwag sabihin ng ating mga labi

na tayo’y nasa isang arena

at tayo’y mga gladyador

nagsasalpukang mandirigma

nagpapatibayan ng dibdib

upang masiyahan sa panalo

na ating iuuwi

matapos ang labang ito

na sandata ang mga puso

at kalasag ang panibugho

kung sasadyain nating magsagupaan

sa pag-ibig na isa lang

laro.

 

Ang mga Mimoso Mosquito sa Magdamag na Ito

Nakatambay pa rin ang mga ulyaning lamok

sa tubo ng kasasara pa lamang na ilaw

naghuhuntahan sila ng mga pangyayari maghapon

kung saan ako napadpad at nasaluksok

at naririnig ko ang kanilang pustahan ng dugo

na hindi na naman ako makakatulog

katulad kagabing patay ang liwanag ng ilaw

sa ilalim ng kulambong ang kanlong ay panglaw

dahil sinusundot ako ng paghahanap sa nawalay

na irog na hindi ko makakatabi magdamag.

 

bukas

muli na namang luglugang balon ng mga kalabaw

ang aking mga mata

tiyak.

 

 

At Kahit Pagod Ka Nang Magbasa ng Aking mga Tula

~hindi pa rin ako nagsasawa~

 

Hindi ko lang naman napigilan,

Ipagpaumanhin mo

Na isinulat kita ng isang tula

Ngayong gabi.

Naalala ko lang kasi

Noong una kitang hinahatdan ng ganito

Napapangiti kita

Sa tugmang ibinalot sa papel

Sa likhang hinugot ng pag-ibig

At inihanay-hanay ko sa salimukot na oras

Na dinukot sa labi ng magdamag.

Hindi mo naman talaga ito gusto.

Hindi tula ang iyong paborito

Napilitan ka lang basahin ang mga akda

Dahil maaring galing lang ito sa akin

Dahil ayaw mo ng pinupuri

Dahil ayaw mo ng tungkol sa iyo

Dahil sabi mo:

Hindi sila totoo.

(sino ang nagsabi sa iyo?)

Pagod ka nang magbasa ng aking tula.

Wala namang problema doon.

Iyo kasi iyang desisyon.

Basta ang sa akin:

Kahit kahit ayaw mo,

Tinulaan kita, at tutulaan pa

Naalala kasi kita.

Naalala kasi kita

Pati ang mga ngiti mo

Kapag binabasa mo

ang aking pandama.

 

Kung Ikaw ay Suman, Hirang

kung ikaw, aking mahal ay isang suman
sa ganito kita unti-unting titikman:

gugupitin ko ng pagsuyo ang iyong bigkis
marahang huhubarin ang buli na ‘iyong bihis

simula sa puno at dulo ng iyong tamis
lalanghapin ka muna kasabay ng isang halik

ihahatag ka sa plato katabi ng latik
may asukal na budbod sa iyong paligid

ibubuhos sa iyo, marahang-marahan
ang lahat ng pampalasa habang naghihintay

saka kita gagayatin ng pino’t sapat lang
upang sa pagkain, hindi ako mabulunan

ipagtitimpla ko ng tsokolate ang aking sarili
at sisimsim ako nito bilang pagbubunyi

na sa wakas ng pagluluto, ika’y nahirati
na sa akin pakagat, simula dulo hanggang huli.

ikaw lang, ang malagkit na lalasahan
at hindi na hahanap pa ng basta bigas laang.

O, suman.
este, O, Hirang.

 

 

Ilang Sandali Lamang

~matapos kong punitin ang larawan ng dati mong bahay

 

kung malayo pa tayo sa kaloob –

looban ng panahon,

nasaan kaya tayo ngayon?

 

tulad ng liwanag ng tala, marahil

naglalakbay sa kadiliman

ng kalawakan, kaya patuloy

nating natutunghayan

ang kalungkutan.

 

ang nakalipas ay ‘di na

maaring balikan, maliban

kung may tala o larawan.

 

~Byron Aloysius V. Cuerdo

 June 26, 2012

 

Nanaginip Ako ng Terorista

 

pinasabog niya ang aking katinuan.
sa panaginip, wala na akong kapahingahan

at wala na rin akong tulog
nang pinasabog ng terorista ang pag-aalinlangan.
sa panaginip makapagpapahinga sana ako,

dahil akin lamang ang aking utak at mata

pati ang desisyong magpahinga.

hindi uso sa akin ang kalam, sipol, o tawa
kung hindi dahil sa teroristang
nagpasabog ng katinuan kong de-gaas.

nagliyab nang pagkataas-taas

ang aking hilakbot
kaya inakyat ko ang bai-baitang na apoy,
hinabol, bitbit ang sandatang walang bala,

umaasang makapuputok ako sa huling
hirit at sirit ng antok. kahit walang kurap.
kahit walang kurap ngunit may apoy.

sapat na ang apoy ayon sa terorista.
sa panaginip, namumutok ang galit at pag-aalinlangan.
nagniningas ang apoy. naidadaing ang sakit

ng de-gaas na gatong ng selos.

nalaman ko ito sa teroristang
palakaibigan. nagpatawag siyang “katabi”
(kung siya’y nasaan o nariyan, hindi niya sinabi).

pasasabugin ko ang lahat ng panibugho, sinabi
kong nagngingitngit. at nakita ko ang libong
fountain ng apoy: de-gaas, de-shellane,

de-kuryente, de-uling. wanted na
ang terorista na di pa rin umaalis sa balisa

ng aking panaginip na kakatwa.
bahagya ko nang hindi matawid ang crossing

ng hindi pagkagising. kung hindi sa tunog
ng alarma ng umaangil kong puso:
ikaw, na malusog na malusog na aking sinasapantaha –

na ina ng mga terorista.

 

~Byron Aloysius V. Cuerdo

 June 26, 2012

 

Huwag Mo Nang Itanong

~kung paano sumulat ang isang tulala

 

ilang tasa ng kape ang aking naubos

bago matapos ang tulang ito?

huwag mo nang itanong.

 

kung ikaw ang iinom

hindi ka makakatulog

sa budbod ng pulbos

ng kape at asukal

dahil hindi lang isang termos

ng tubig na mainit

ang nababad sa aking sikmura

habang iniisip ko

paano ba tumula

ang isang tulala

na para lang wala

at nakatitig na bakla

ang syet na may-akda

sa blangko niyang mukha

na ang bigote’y inahit

kaya’t walang bisa

na kilitiin ang mga salita

upang sumulat ng tula

sa tulad kong

natutulala.

 

ganyan ang pagsulat

ng tulang tulala

kung hindi nakikita

ang musa ng paglikha.

~December 10, 2011

                  1:15 pm

 

Kung ang Pag-ibig ay Isa Lamang

 

kung ang pag-ibig ay isa lamang

kimpal ng palad

alin-alin sa daigdig ang maari

nitong dakutin?

maari nitong dakutin ang puso

dahil sinlaki lang ng mansanas

ang pumipintig na laman.

yayakapin nito ang mata,

maging ang utak

dahil lahat sila’y maikukulong

sa kamay.

mahahaplos nito ang lahat

ng malaki o sinliit ng langgam

dahil ang kimpal na palad

ay nakahahapulas

nakahahawak

subalit hindi maaring saklawin

ng nagmamay-ari ng palad

ang sariling katauhan

sa isang kimpal

ng pag-ibig.

 

Regalo

~matapos ang isang araw na hindi mo pag-imik, hirang

 

ipinagpapasalamat ko

hirang, na may regalo ka

ngayong umaga:

kahit binuksan mo

ang mapait na laman ng kahon

ng iyong mukha,

iniabot mo sa akin

ang kaytipid na ngiti

agad mo lang binawi

ang iyong tingin

ipinukol mo sila sa lupa

habang sinusundan ko ang yapak

ng iyong mga paa.

Natakpan muli ng basang buhok

ang iyong mukha

natakpan muli ng maitim na pambalot

ang iyong kaluluwa

at hindi na kita tinitigan pa

itinatak ko na lang

sa aking balintataw

ang ibinigay mong

tipid na ngiti

na sana lamang, sana

regalo mo pa rin sila

tuwing umaga.

 

Ang Porsiyento ng Pagdama

 

hindi tinitimbang

ng siyento porsiyento

lang

ang pag-ibig

dahil

hindi ito sisidlan

ng mabigat o magaan

hindi sinusukat

ng numero

lang

ang pag-ibig

dahil

hindi ito binibilang

ng oras o araw

 

hindi mini-metro

ng baha-bahagi

lang

ang pag-ibig

dahil

wala naman talagang sukat

ng hakbang

o sentimetro

ang pagdama

 

hindi kailanman

nahuhusgahan

ng numero

lang

ang nasa pagitan

ng dalawang nagmamahal

walang malayo

o malapit

sa pag-ibig

kaya’t hindi rin dapat

sinusukat

o hinahadlangan

ang tumbas na pagtatangi

ng siyento porsiyento

lamang.

 

dinadama ang pag-ibig

giliw

ninanamnam

tulad ng matamis na pastilyas

o mapait na alak

na walang pag-aalinlangang

tumawa

o umiyak

saka iaabot sa palad

ng kasuyo

ang katumbas na halik

o yakap

at alinmang pagdama

na hindi kinukulob

na hindi sinusukat

ng siyento porsiyento

lamang.

 

Ayoko Munang Tumula

 

ayoko munang tumula o sumulat pa nito.

 

napapagod din akong kumatha

masahol pa ito sa nagtitibag ng semento

o nag-aanluwagi ng hindi matapus-tapos na bahay.

 

napapagod akong umibig

sa salitang binabalot ng hilaw na kapaguran

nagliligis na ang pawis sa aking leeg

nag-uumapaw ang masel sa dibdib

at masahol pa nga ito sa nagtitibag ng sementong

nakapagitan sa atin.

 

napapagod akong mag-ipon ng pag-ibig

walang kapunuan ang damdaming ito

tila bangang kaylawak ng bibig

subalit butas ang ilalim ng kapunuan.

 

napapagod akong umampon ng kathang

ihahalo sa buhangin at graba

na sabay-sabay kakalansingin ng malamig na tubig

doon, kasabay nito, titibhawan ng ligamgam

ang pagnanasang i-aspalto pa ang kalsadang-baybay

nitong mga kathang walang paroroonan.

napapagod akong magpalambot ng bakal

na damdaming hindi na susuyuin ng apoy

na hindi na pipingkian ng masong puso.

 

napapagod akong magsalansan ng talinghagang

pinipilit isulsi sa dati nang punit na pag-asa

kumbakit, umaasa akong ako’y isang karpintero ng pandama

na hindi nasanay sa pagod at hirap ng pagbuno.

 

napapagod akong maglapat ng wastong tibok

sa bawat haligi ng dibdib, nagigiba rin sila

tuwing nakakapa ko ang paltos na kamay

samantalang tumutulay ang dugo sa mga dulo nito

na siya kong tintang gamit sa pagsulat ng tula.

 

napapagod akong umuwing laglag ang balikat

na hindi na nahahagod ang likod ng pag-ibig

na hindi na hinahagkan ang mga labi ng sumpa

na hindi na nakakatalik ang mga salitang-rosas

na palibot sa atin kapag tinutulaan kita.

 

napapagod akong nagbabanlaw mag-isa

ng tuwalyang pinahiran ng lungkot at pagluha

samantalang bakat sa kabilaang pisngi nito

ang pinapanday kong tula sa aking balintataw: ikaw.

 

napapagod na akong tumula.

nakakapagod rin pala ang kumatha

 

ng tula.

 

Ayaw na Kitang Tulaan

Ayaw na kitang tulaan

wala na kasi akong maapuhap na dahilan

upang sumulat pa

o tulaan pa kita.

 

Ayaw na kitang tulaan

hindi na gaanong nagbabaga

ang pagnanasang ito

at hindi na ako susulat pa

ni katiting, kahit ilang letra.

 

Ayaw na kitang tulaan

gasgas na ang lahat ng salitang

maghahambing sa walang dudang yumi

na taglay ng iyong ngiti

na sabit sa arko mong kilay

na bitbit ng maindayog mong titig

na kalabit ng mahinahon mong boses

at tila nga nalunod na lahat

ng salitang para sa iyo lamang.

 

Ayaw na kitang tulaan

imposibleng hagurin ng dila

at katha, ang parehong pandama

na minsan nang naiaalay sa iyong kamay

imposibleng dalawa ang diwa ng tula

para sa isang tinutulaan

o sinusulatan nito

kagaya mo.

 

Ayaw na kitang tulaan

salat na ang aking bokabularyo

pagod na ang bawat litid at pulso

sa paghahanay ng mga titik

na kikiliti lamang sa nagigising mong pandama

at uusisain nating sabay

kung bakit hindi na kita ngayon

tutulaan.

 

Ayaw na kitang tulaan

dahil nabuo ko na ang isang tulang

hindi pa nalilimbag sa daigdig ng mga tula

na hindi binuo ng mga salita

na hindi inihanay ng porma

na hindi nilikot ng batas ng pagkatha

na hindi kailanman malilimot

ng sinumang susulat pa ng tula

ukol sa pag-ibig.

 

Ikaw

mismo

ang tula

na naisulat ko na

at paulit-ulit kitang tutulain

hanggang sabay tayong mabusog

sa damdaming katha

na ang tanging pamagat

ay

ikaw.

 

Hindi Kita Mahal

 

nagkakamali ka.

kung iniisip mong mahal kita

dahil araw-araw kang nabubusog

sa metapora ng aking pagtula.

 

nangangahulugan ba

na dahil nagtatakda ako ng oras

nagsusunog ng panahon

at nag-aaksaya ng pahina

ay naglalagak ako ng bastang damdamin

sa gitna ng iyong walang-

muwang na sulyap?

 

nagkakamali ka.

 

dahil ang metapora ng aking gawi

napapansin ko man ang iyong ngiti

nalalasahan man ang iyong halakhak

nadadampian man ng aking halik-hangin

ang pisngi mong umuumbok

dahil sa walang puknat kong pagtitig

higit pa dito ang hindi mo nauunawang

hindi kita mahal

 

lang.

 

 

Obsesyon I

 

nanginginig ako

sa iyo, sa iyong laman

sa iyong kabuuan

kaya titig na titig

itong kanduduling na mata

simula sa sakong

hanggang huling hibla

ng iyong buhok

na nakasalansan

sa mataas mong balikat.

 

gusto kitang siilin

kaya

hayaan mo na lang

titigan kita

pangako

hindi kita dadantayan

o hihipo man lang

iiwas akong masagi

ng aking balat

ang iyong panakip-

laman

iiwas akong mabundol

ka, malapatan

ng mapagmalabis kong palad

natatakot kasi ako

dumikit sa aking ulirat

ang iyong larawan.

 

ngunit

pangako,

walang kapahamakan

ang mga titig ko sa iyo

kahit ang paghaplos

sa buhok mong inaalon

ng aking hintuturo

ay hindi ko babawasan

isang hibla man lang

walang tinik

ang tapik-balikat

ekspresyon ko lang

na binabati kita

hinahatid ng mahinang dantay

ang di maibulalas na lambing

walang apoy

ang aking ngiti

at walang dapat ikatakot

na masusunog ka

kapag namumungay

nang sabay

ang aking mga mata

walang sikreto

ang aking mga ngiti

ikaw din naman

ang pumupunit

ng aking mga labi

kaya nasisiyahan ako

nasisiyahan ako’t

pinangingiti

ng kiliti

ng hayup mong ngiti.

 

walang pag-iimbot

ang aking pagtatapat

hindi kasinungalingang

magsabi ng totoo

hayaan mo na lang

tutal

hindi ka mapapahamak

hindi ka mapapaso

hindi ka masusunog

sa aking mabining

paglalambing sa iyo.

Pangako.

 

Ngiti

 

Huwag mo akong titigan

natutunaw ang aking mundo

gumuguho ang aking tapang

bilang isang lalaki

at sinisilo ng limbo ng iyong mata

ang aking kahinaan

pigilin ko man ang huwag

mangatog ang lamyang tuhod

tumitiklop pa rin ang tatag

ng mga talampakang bibigay

sa ilang sandali lamang

 

huwag mo ring iukit sa iyong pisngi

ang mga bangkang biloy

na tila nahihiyang buwan

nagngingitngit ang aking bagang

na nakawin ko sila’t

isilid sa pitaka nitong dibdib

hanggang tumubo ang mga ngiting iyan

na suwi ng saging

saka ko na sasaluhin ang agimat

na itutulo ng iyong pusong repleksyon

ay saya, ligaya,

at pag-ibig na wala sa iba.

 

Brutal na Pagpaslang

~ang simula ng masaker sa aking puso~

 

Ramdam ko ang kirot

nitong lumalaylay na balikat

nang salagin ko ang una mong ulos.

 

Muntik na akong takasan ng ulirat

sa ikalawa mong saksak

at gumuho ang tapang sa dibdib

habang dali-dalirot mo ang laman nito.

 

Hindi ko maihakbang ang aking mga binti

pilantod ako ngayong kaharap ka

niyuyupi ng iyong kamay na bakal

ang natitira ko pang lakas.

 

Hinahagilap ko ang mga palad

na hahaplos sana sa aking mga sugat

upang hindi na ito humapdi’t magnaknak

ngunit tuluyan mo na akong pinapatay.

 

Hindi ko na mabilang ang mga taga at saksak

na iyong ginagawa: may kurot, may sundot

at sa aking pagbagsak

tumilamsik ang mga patak ng dugo

sa aking mga matang sa luha nahilam.

 

Paki-usap ko lang:

huwag mo akong gaanong nginingitian.

 

Saluma sa Magdamag

 

Huwag mong isiping gigising ako nang maaga

dahil kagabi, nakipagpatintero ako sa mga lamok

habang inaagaw nila ang namumuong antok.

 

Natatakot kasi ako, napapanglaw marahil

na dalawin ako ng masamang bangungot:

binusog mo kasi ako, punung-puno ng dighay

ang lukbutan ng aking pandama

matapos mong isubo sa aking bibig

ang mala-pastilyas mong ngiti;

matapos mong ihain sa aking dibdib

ang batubalani ngi iyong titig;

matapos mong isiksik sa aking panaginip

ang katotohanang naririyan ka pa

at muli’t muling nanunuksong anino ng pag-ibig

sa kulambo ng pagdama.

 

Bukas, huhulihin ko’t kakainin

ang mga lamok na mapang-abala.

 

 

 

Walang Pamagat

~dahil hindi ako makaisip ng salitang akma sa paglalapat ng ating mga balat~

 

gumagapang ang sanlaksang kilabot,

mahal

sa aking batok

matapos ang pag-uulayaw

ng ating mga balat

niyuyurak ako ng pingkian ng tibok

sa aking dibdib

matapos salikupin sa tadyang

ang sandaling ito

na yaman ng panahong

hindi na kaylanman

babalik

hinihigop ako, mahal

ng subasko

ng ipu-ipo

ng buhawi

ng bagyo

ng delubyo

dahil dinudurog

ang aking kalamnan

ng sanlibong ligayang

limot marahil

ng nagdudumilat na katotohanan

pinupulbos ako

ng dagundong ng kulog

na nakulob

sa loob ng dibdib

marahil

hinahataw ng yantok

o itak

o sibat

ang aking lalamunan

at pigil-pigil ko

ang huminga ng malalim

o mababaw

dahil baka kumawala

ang tinitipong pagtitimpi

na sandakot na lang

sa palad

niyuyugyog ako, babae

ng hindi mabilang na daliri

ng iyong buhok

ng iyong balahibo

ng hininga mong

kaylapit lamang

sa aking hininga

anupa’t hindi ko na makilala

ang napino kong katauhan

dahil bumakat na yata

sa aking katawan

ang hindi mahihilod

mong halimuyak

ng ngayon

at bukas.

 

 

 

 

Ang Pag-idlip Minsan ay Imposible

 

pinuyat mo na naman ako

katulad ng mga palakang tumatawag

ng kapareha sa gitna ng ulan

salit-salit kumakalembang

sa aking panaginip

ang  iyong pangalan.

 

nagmumulto ka na naman

hinihila mo ang aking mga paa

palayo sa katre

matatagpuan ko ang sariling

umiinom ng ilang basong tubig

o duduklit ng ilang biskwit

na kakagat-kagatin

habang nagtatanggal panglaw.

 

hinahaplos muli

ng mabango mong buhok

ang aking dibdib;

hinihimas wari ng iyong daliri

ang talukap ng aking mga mata

ibinubukadkad mo sila

at tinutukuran na ako ng puyat

hanggang gising nga ako

magdamag.

 

naitatanong ko:

ang kahoy kayang dinapuan

ng mga kuliglig

ay hindi natotorere sa huni

ng mga insektong lintek?

 

ganyan ako.

at kung kahoy akong dinapuan

ng mga kuliglig mong ala-ala

hindi ako magigising ng maaga

yayakapin ko maghapon ang unan

babalutin ko ng kumot ang kama

isisiksik ang katawan sa dingding

at hihikab-hikab akong ngingiti

dahil pinuyat mo na naman ako.

 

hindi ka ba napapagod

sa panunukso

kahit sa panaginip?

 

Gusto Kong Sabihing Ako’y Umiibig

 

gusto kong sabihing ako’y umiibig

ngunit hindi.

 

ang umiibig ay tumitingin lang

pagkatapos ay yuyuko dahil

ibig lang nilang tingnan o haplusin

ang pag-ibig.

 

gusto kong sabihing ako’y umiibig

ngunit hindi.

 

dahil hindi ko ginagamit ang mga mata

sa paghanga, sa paghaplos

o sa pagsasabing “iniibig ko

ang isang bagay.”

 

gusto kong sabihing ako’y umiibig

ngunit hindi.

 

dahil ako’y nasasaktan

may namamahay na mga tinik

sa paligid ng aking dibdib

habang lumalago sa tadyang ang mga rosas.

 

gusto kong sabihing ako’y umiibig

ngunit hindi.

dahil hindi katulad ng iba,

nagnanaknak ang aking pagnanasang

paibigin ka rin, kupkupin sa palad

yakapin nang mahigpit

ikulong sa bisig

dahil may mga pag-ibig na sadyang maramot.

 

gusto kong sabihing ako’y umiibig

ngunit hindi.

 

dahil ang pag-ibig ay nanunudyo lamang

nangingindat nang palihim

at yaong hindi nabubulalas, sa labas

ng pagkamahiyain

 

gusto kong sabihing ako’y umiibig

ngunit hindi.

 

ako’y nagmamahal.

 

 

Succubus

 

lumulukob ka

gabi-gabi

hanggang madaling-araw

hubad kang lumalapit

kukubabaw sa walang saplot kong bait

at muli’y papasukin mo

ang kaibuturan ko

sisimulan mong sipsipin

ang natitirang lakas

puyat akong gigising

pupungas-pungas

“kaygandang panaginip

ang isinabog nitong lintik”

sasabihin ko lang

maiiwan akong payat

habang tatalilis ka

patingkayad

banayad

pagputok ng liwanag

hindi ko man lang naitanong

kung dadalaw pang muli

ang ganitong espiritu

kunsensya ng nakaraan

gabi-gabi

 

hanggang madaling araw.

 

Pakikipagtuos

 

iniisip ko

sa ganitong mga sandali

kung may makapagpapalumanay

sa pamamagispis ng mga paruparo

sa aking bituka.

 

nandoon lagi sila

nagpapa-alimbukay ng balisa

tuwing magpaplano ako ng mga pagsugod.

 

sa ganitong pakikipagtuos

naagkakahitsura ang tapang

na nahahablot mula kay Adan

nasusugba ang tinitipong tapang

kapag kaharap na

mata sa mata

ang pinaghahandaan.

 

kaya kagaya ng madiskarteng sundalo

dahan-dahan kitang paiikutan

babarikadahan

tula’t bulaklak

sa una’t hulihan

pagkatapos, isa-isa kong papaslangin

ang mga diyablong nagbabantay.

 

sa kahit paanong paraan

titiyakin ko ang pagkubkob sa iyong teritoryo

magbabaka-sakaling sa pagpapatagu-tago

sa mga pader ng nerbiyos

matutunton ko ang tamang lagusan.

 

dito:

tatapusin ko na ang laban.

 

Kulam

 

gising pa rin ang alamat:
ang kulam ay balis
kahantod ng ugat
dighay ng lagnat
kurot sa tadyang
na ‘di mapaghilom
ng insenso’t karayom
na minsang dumalirot
sa kaloob-looban

 

Lango

 

ninamnam ko ito

kasabay ng tungga

kay linamnam ng bula

kay tamis ng alkohol

sa pulutang sipol

at natutulog akong

walang paki-alam

kumakalam kasi

ang aking memorya

sumisiring pa

sa hawong

ng nakitagay na pag-ibig

‘sang suntok sa mesa’t

sisibat ang tinidor

sa puso muli

sasapul.

 

Pagpapatianod Sa Huling Daluyong Ng Pagsuyo

 

kumapit ka mahal

at dahan-dahan kong babakatin

pagkalupi ng iyong patadyong

sa aking pagkakayapos.

sa sandaling ito

gunitain natin ng sabay

tikatik ng pagsuyong

inihahatag ko sa altar

habang ika’y mapag-usisa,

mapanimdim sa malumanay kong pagkatok

tapos haplusin mo nga ga-bulak mong daliri

kung mayroon pang kakalansing

sa nahihimbing mong pandama.

hindi ko man sadyain

pinaaalingasaw ko pa rin

salit-salit sa hangin

kung ang pang-aabala ko ay makaliligalig

makagigising pa ng sukli –

hambing mo sa aking binabaybay.

ngunit kung ang manaka-nakang pagsilay

pagdalumat sa oyaying

maghehele sa iyo,

mapaos man sa lilim ng katuy-an

basbasan mo na lang ng ngiti

ang aking naging pagbati,

pitasin mo na lamang ang ikinaaabala

at tig-isang isabit

sa kanya-kanyang gunita.

 

Pasakit Ni Pintakasi

 

ipinapaalala ng iyong mga titig

ang ligawgaw ng tukso

nangungusap ang pilikmata

at arko mong kilay

ang indayog ng iyong balakang

ay indayog ng pag-akit

ang matikas na dibdib

na nagsasanib ng libog at init

balingkinitan ka sa paningin ko

at kay ulag ng iyong halakhak

galak sila nitong pag-asa

na sana’y akin ka pa

gayak sila sa katotohanang

papangarapin na lang kita

dahil nakabili ako ng gintong singsing

na may palamuting tanso

na humihigpit palagi

sulyap ko sa sakong mo.

 

sa susunod na makiraan ka

sa bukas na pinto

nitong tanga kong puso

kikidnapin kita

itatago sa madla

bibihisan ng itim na trahe

at papalitan ko ang iyong pangalan:

 

pasakit.

 

Pagtatalik

 

ginagap ko ang kamay ng pag-ibig

pumatong siya sa aking dibdib

at akong si lalaki’y nagbuntis

mundo itong pasan ko sa likod

hinintay ko itong mapisa

at nanganak nang nanganak

mula sa pagtatalik ng aking kamay,

bilang lalaki, at pusod ng pag-ibig

ang kristal na panahong

may apelyidong “pagtitiis,

tagumpay, at tamis

“aaminin kong kung di kita

tinitigan, kahit mahiga ako sa rosas

ng pangala’t kadakilaan

walang saysay ang pagbubuntis

maging ang kabusugan

kapag nag-iisa’t ang pag-ibig ay hilaw.

 

Kung Salat Ang Salita

 

tinatakbuhan tayo ng mga salita

sabi mo lang

hindi na kita naikakatha

ng mga pandama.  sa pahina,

wala na ang gayuma

na nihahanay-hanay ng bawat tugma

kapag tinutulaan kita.

naaalala ko ito:

simula sa unang papel na laman

ang pandama ko

hanggang hagkan mo’ng matamis

ang inilahad kong palad

na nagsasabing halika…halika

nagdidingal pa rin ang apoy

ng pagkatha.

 

tandaan mo:

ang halik ay salitang

hindi sinasambit

 

may tulang hindi naiuukit

kapag tayo’y nagniniig.

 

Sa Banig Na Ating Higaan

 

Magagawa kong ulap ang matigas na sasapnan

At bulak kang hihimlay sa talukap nito.

Sa mga bisig na yayakap sa ‘yo

hindi ka madudurog o mahihimay

Sa mga lingkis ng kadena nitong bisig

Sa halip, dadamhin mo

Ng katulad na paghiling, daing

Ang pagtatalik ng ating mga pawis

Hanggang mapatunayan ko sa iyo

Mahal nga kita.

 

 

 

Untitled 001

~inspired ng kantang Exchange of Hearts

 

magkatapat lang tayo sa silid na ito

halos

sapat lamang ang pagitan upang titigan ka

ng palihim

sapat lamang ang layo upang hindi ka

makabungguang balikat

dahil baka lang, baka lang

magiba ang aking katatagan

kung magbabanggaan pa tayo

ewan ko

ngunit sabihin na lang nating

banidoso ako

mainggitin

sinisilip ko ang pagkakalapat ng iyong mesa

sapat ang lapat

sa dinding ng aking puso

sapat ang sukat

ngunit umaapaw ang pinagpatung-patong

na damdamin

sa ibabaw nito

gusto kong subukang makipagpalit ng mesa

sa iyo

upang halughugin mo ang laman

ng sa akin

upang makita mo man lang

walang laman

halos

ang bawat sisidlan

na pinupuno lamang ng pag-ibig

na sapat ang lapat

sa aking

mga lihim na sulyap.

 

Ang Seremonyas ng Pagtatanggal ng Init       

 

habang lumalaon, higit kang sumasarap.

 

mahigpit kitang hawak sa iyong leeg

dahil baka ka pa makawala

dumulas palayo sa uhaw kong panlasa

kay-init ngayon ng panahon

kaya kailangan kita.

 

hubad ka na

at nagpapawis ang buong katawan

sa ganitong pagkakataon

nauuna kong dilaan ang dunggot

sa tuktok ng iyong dibdib

kinakagat-kagat hanggang lumambot

ang mamula-mulang prutas

saka ko nilulunok ang matamis na katas

espesyal kasi iyan.

 

kung humugos na ang iyong pawis

sa pagitan ng aking mga daliri

habang yakap ka ng aking mga palad

panahon na upang halukayin kita;

huwag mong ipagtaka kung bakit kaybagsik

ng aking mga dasik sa iyong kaibuturan:

kailangan mong kumatas, kailangan

mong ilabas ang lahat ng matamis

sa iyong katawan

pinananabikan kong makitang handa ka na

at lumalaban ang iyong puwit

sa pagkakapatong sa mesa.

 

darating ang sandaling wala ka ng lakas

wala ka ng ipagmamatigas

na dati-rating ikinangingilo ng aking bagang

sa bawat pagtatangkang tikman kita.

 

ang hinihintay na lang:

ang kulay bahaghari mong sangkap

na sadyang lulutang sa katas ng iyong balat

sa halumigmig ng iyong pawis

na gatas

saka kita hihimayin dahan-dahan.

 

habang lumalalim

papatamis ka nang papatamis

O, halo-halo.

 

 

 

Huwag Muna

-sa aking asawa matapos ang salamisim sa gabing ito

 

lumitaw muli
sansaglit lamang
ang lumilinaw na badya
hindi ito ngayon lang
kahapon pa
marahil hindi rin
dahil araw-araw kang lulubog-
lilitaw sa banga
nitong malinaw na panaginip
kumukulabsaw sa init
salabsab sa titig ko
habang naririyan ka
kaharap na
laman sa laman
at kumikislig tayo
palagi, kumikislot tayo
at sasabihin kong
tunay na ako
ikaw, ang kumot
balabal sa ginaw
taklob sa kahubdan
nagsasabing walang kulam
ang maghihiwalay
sa ating pagniniig
sa himlayan ng daigdig.

 

huwag tayong magbihis, mahal.
huwag muna.

 

 

Walang Pamagat

~maliban sa hatak ng aking asawa~

 

ngayong gabi

hinikayat kong tabihan

ako ng aking kabiyak

upang basahin niya

personal, ang aking sulat

tulang para sa kanya

matapos ang reklamong

kumpleto ang sahog

ng aking tula

ngunit panis ang ulam

hain sa kanya

“dito ka” sabi ko lang

antabayanan ang titik

hanggang mabuo ang pag-ibig

sa tulang alay sa iyo

 

ngayong taglamig.

hindi sya umimik

hinila ako’t sinabing

“tabihan mo ako,

ang tula’y nasa akin

habang katabi mo.”

 

If love has silver wings
divine as soul
gentle as cotton
subtle as southern winds
and its crest golden
what should I call
its nest?

“you”.

Serendipity

words are now playing

though they run slow

on a coaster of chance.

they have just acquired

a registry of fate

and limbs began to grow:

each stroke takes shapes

symbols to sounds of surrender.

 

Ang Penomena ng Pagdalaw ng may Kahinahunan

 

Sinusulyapan kita

habang inihahatid ka

nitong hangin ng pananabik.

 

Lumulutang ka

marahang-marahan

walang kapangahasan

gaya ng layang-layangan,

saranggolang papel

sa bubong ng talisay.

 

Banayad kang dumadantay

mahinahong naglalambing

tulad ng paru-parong ligaw;

mapagparayang petalyang humihimlay

sa lilim nitong kanlungan

at nangingiliting tutubi

sa tangkay ng umid na pag-iral.

 

Ikaw ang matimpihing langitngit

ang oyayi ng halik-sakong

sa saknong ng papag na kawayan;

ang taimtim na liliw

nitong buntong-hinihan,

ang amorsekong sinisiksik pa

sa kalupi ng nahihinog na pandama.

 

Ikaw rin ang imaheng

sa altar lamang mahahagkan

ang kumot sa lamig

sa banig ng alinlangan

ang binhi ng tapik-hinahon

na hindi na sisinupin pa

sa kaing ng katahimikan.

At natutukoy ko hirang

ang salamisim na liliw

ng ‘di mo sadyang pagdalaw

at katok-paramdam

ay magkabiyak na bunga

ng magkapilas na kaganapan:

 

sintang pagtatalik

at luna-de-miel

ng pag-asa’t kahinahunan.

 

 

 

BLANCO CANTADAS

ang Dalawampung Sunud-sunod na Araw ng Katahimikan

 

X

 

 

nakapagitan sa tikom mong mga labi ang pagpupuyos

anupa’t nagniningas sa langib ng iyong dibdib ang pilak na galit:

sumasargo sa paligid ng iyong mata ang daloy ng lava.

naglalaro sa atin ngayon ang panunukso ng mga kuliglig at salagubang

sa ilalim ng kulambong lilim ng langit; bumabangon ang mga higanteng

pangamba na may mamamagitan sa ating lubos na kapayaapaan

matapos nga itong pag-aalay ng birheng puso sa altar ng mga pag-ibig.

may mga gabing umuulan ng pagtangis ang kalawakan;

sumasalit ang walang imik na kulog, pumipitada ang sipol ng hangin

doon, doon sa kweba ng aking tadyang na pinamamahayan ng apdo

at isinasayaw ng guhit ng kidlat ang walang kibong balikat

na hindi natin binabati ng tapik-liglig ang pagpusyaw ng bawat araw.

maging sa mga titig man lamang, tila tayo ngayon sundalo’t gerilyang

papatay sa sandaling may sumambulat na isa mang salita.

sa gabing ito, kawal akong naghahanap ng lunas sa sugat

matapos ang digmang magtatagal sa ating pandama,

gagalugad pa ako ng mga dawagan sa ilalim ng iyong hininga

na papayapain lamang ng aking pagsuko, matapos ang araw na ito.

~Agosto 10, 2011

 

XI

 

 

nalimbag sa kasaysayan ang araw na ito at isa pang kasaysayan

ang nananaig sa mga natuyong dahon sa mga payak nating paanan;

kinikiliti ng sanlaksang karayom ang balintataw at sadyang uuwi

sa pagdurugo ng isip ang nagbabangong katahimikan ng aking daigdig.

layak ang sinag ng umagang ito katulad ng kagabing pusyaw ang buwan.

ginising akong muli ng panaginip ng nagdaang engkwentro,

tadtad ako ng mga punglo dahil hindi ako umilag, ni nagtago

hinahaplos ko ang mga sugat na sadyang hindi sana akin

ano’t lumulusot lahat sila sa katawan kong hilaw sa ganitong paraan

ng digmaang wala akong kinalaman.  Tapos na sana ang panibugho

ngunit pinipilit ako ng sariling dugo “lumaban ka’t tumayo, tayo!

kung inosente kang hahandusay at nakadapa kang hahagkan ang lupa

ibubulong mo sa mga nahulog at natutuyong dahon ang dapat

naririnig ng iyong puso.” ngunit hindi ko man lamang iniumang

ang aking sandata, tungo sa iyo; hindi kita maaaring gantihan

higit kang mahina.  Higit kang walang laban.

~Agosto 11, 2011

 

XII

 

 

walang kapayaapaan kung hahandusay nang mahinusay ang aking puso

na walang pagtatanong sa umid na bibig ng oras: may tikatik ba ng pait

ang paglalakbay ng kaniyang kamay sa sariling mukha? Ano’t simbagsik

ng espada’t punyal ang minuto-segundong bisig na humihiwang pahalang

paroo’t parito, sa aking tadyang? Ikinalulugod mo ba, giliw, ang paghapdi

ng mukha ng orasan at maituturing ko ngayong istigma ang mga sugat

na hindi maghihilom habang eskrima ng katahimikan ang iyong labi.

Namamaga ang mga pilat na ito araw-araw; umaalsa ang panibughong

nakukulong sa aking kamatayan.  Naglalangib ang pagnanasang huwag

mong kitilin o putulin ang mga pisi ng aking litid tungo sa iyo,

ikaw na aking ka-digma at kaibigan, kaligayahang buhay ng aking kantada.

Ikaw na ina ng aking mga titik, ikaw na kapatid ng musa ng paglikha

ikaw na sa dulo ng panitik ay kaluluwa ng imahe at sugid

ikaw na naggugupo ng kahinaan at kahinahunan, ikaw na sadyang

kadluan ng hindi matapus-tapos na pagsasayaw ng tubig ng akda.

Kung sa pagtatapos ng araw na ito, mananaig pa rin ang kapayapaang

hinaharana ng pagtalikod at panibugho ng iyong mga balintataw

kunin mo sa beywang ng aking panulat ang pinakinang na balaraw;

kusa mong itarak sa puso ng aking tula, hininga, at pagnanasang

iahon sa himlayan ng daigdig ang marami pang pandama

mula sa talinghaga’t kasaysayan ng aking luksang kamatayan.

~Agosto 12, 2011

 

XIII

 

 

Higit ngayong nagnanaknak ang sugat.

Sabado, at ang paglilibing ng mga patay na damdamin ay panahon

Na akin ding ipinagluluksa.  Suot ng aking katawan ang hinagpis

Samantalang balot ng belo ng pagkamangha ang aking isip:

Ano’t nagpipilit akong isiksik ang kaganapang ito sa loob ng ataul

At mag-isa akong nananangis sa sarili kong balikat?

Nililigid ng aking paningin ang bintana ng kahong ito, hanap ka

Ng mga matang sarado kagabi pa.  Walang ibang taghoy ang umaapaw

Dito sa paligid ng sementeryo ng aking pag-iisa’t pangungulila.

Kahapon, pinilit kong gamutin ang aking tadtad na kabuuan

Hinihilamos ng tuwalya ng palad ang nagkalat na dugo’t pawis

Sa dibdib na walang iniwan sa hubad na bangkay ng isang kawal

Doon sa parang ng ating pagniniig, sa pilapil ng aking sonata.

Sa parang ding ito ako nabuwal, at ang mga sugat na tinahi ng talahib

Mula sa iyong panibugho ay hindi naghihilom ng pagkainip

Kung kailan maagnas ang nagpupuyos mong galit

Kung kailan sisibol sa nabulok kong pagpapakumbaba

Ang mga buto ng pakikipagkasundo, pagtanggap sa akin

Muli.

~Agosto 13, 2011

 

 

XIV

 

 

Nabubuhay muli ang mga himaymay ng aking katinuan.

Bumabangon na naman ang kumpiyansang natunaw na tingga

sa nagbabagang kalan ng aking pangungulila sa iyong hininga.

Hinuhugot ko ngayon sa aking tadyang, sa malalim na sugat,

ang apdo ng walang katiyakang pagsasauli ng ating malay

kung may reinkarnasyon ang matagal nang namayapa.

Ngunit ngayon, ngayon lang, bago pa humiyaw ang araw

upang pagsayawin ang pag-asang liwanag ng magdamag

ipinabaon mo sa tinuping panyolito ang marka ng iyong halik

samantalang nakikinita-kita ko ang muling pagpunit ng iyong labi

upang bigyang daan ang matagal ko ng hindi nakakamayan:

ang espiritu ng iyong ngiti, ang penomena ng muling pagdalaw

ang pagbulusok ng mga kometa ng luwalhating hatid ng pagbati

at ang kahinahunan ng aking kaluluwa ay muling hihimlay

ngayon, sa mga pantyon ng kagalakan.

~Agosto 14, 2011

 

 

XV

 

 

Huwag mo akong tanungin kung bakit nagpalit ako ng damit

o nag-ahit ako ng bigote at balbas o walang itinira isa mang

pulgada ng aking buhok at naroon na silang lahat sa baldosa

habang naghihintay hipan ng hangin at ipasyal sila sa dawag

ng aking mga nakaraan: hindi na ako ang dating tao.

Susubukin kong huwag matabsingan ang mga talampakan

habang nanunulay sa mga putik ng pilapil, habang namamaybay

doon sa mga gasangan ng dumi.  Susubukin kong huwag pawisang

ganap ang hubad na katawan upang huwag umalingasaw

ang sulasok ng nagdaang masamang panaginip.

Kung mayroon mang kakalansing na dungis sa aking kamay

pipispisin ko ito nang maaga upang hindi mo na masilayan

hahagurin kong buong ingat ang batok at likod, pati ang tapat

ng dibdib kung saan naroroon ang puso, upang maging sapat

ang imakuladang linis ng aking sarili.  Ngunit katawan lang ito,

laman at balat.  Kung masisilip mo lamang ang aking kaibuturan

naroroon pa rin ang dungis ng aking nakaraan, ang dating ako

na nagtatampisaw sa putik ng masidhing pag-ibig.

~Agosto 15, 2011

 

 

XVI

 

 

Bagong tao ako ngayon.

Isinilang akong muli mula sa pwerta ng kahapong ipinaglihi

sa bangungot; panaginip ang nagtulak sa aking kumawala

umalagwa sa sapot ng sinapupunang singdilim ng mga ilog sa gabi.

Nahawakan ko ngayong umaga ang mga hita ng aking ina –

ikaw – walang iba, at sa pagbulusok ng aking sanggol na katawan

mula sa lagusan ng pinaghati-hating sikdo at pananalig

sinalo ng mapagpala mong mga palad ang aking likod;

hindi mo ako hinayaang mabuwal habang nagpipilit gumapang

itinuro mo ang dulo ng magdamag tungo sa bubot na madaling araw.

Sinuklay-suklay ko ang gulong buhok nang ilang sandali lamang

tinitigan ko ang repleksyon ng sarili sa bukal ng pagkamangha

at ngayon nga’y bagong tao ako.

bagong nilalang akong tatahak sa daigdig ng mga rosas,

baybayin ko ang mga pilapil ng pagsubok at pag-ibig

aawitin ko ang mga sonatang narinig ko sa balon ng iyong mga labi

habang pinagnanasaan kong malaon ang pagyakap sa himig

ng sanga at dahon at hangin, upang dalhin ako sa iyong hardin.

Doon, gaya ng isang musmos,

mamumulot ako ng masisinsing salitang inihulog ng bit’win

maglalaro ako ng buklod-buklod na talinghaga ng araw at buwan

at sa hukay ng lupang hinubog ng patak ng ulan, ihahanay ko

ang mga hugis-pusong salita at ipagtatayo kita ng kastilyong tula.

 

sa aking utos, tatawagin ka sa bulong ng mga paru-parong gubat

saka kita aanyayahan kung bakit muli akong isinilang:

halika, maglaro tayo ng larong pangangalanlan kong pagdama

at isusulit natin sa mga nakalimot magmahal ang salitang

pag-ibig.

~Agosto 16, 2011

 

 

XVII

 

 

may mga pagkakataong inuulan ng halakhak ang daigdig:

nagkalat ang mga talulot nito, ipinagtataka nating hindi kumukupas

ang pusyaw na katad ng bulaklak na saya kahit maghapon silang lagas

at hinahagkan ang bagu-bagong lumalamig na lupa.  niyayakap ba

ng mga petalya ang kalupaang minsang nasagad sa liyab ng araw

o sadyang doon lalagak at uuwi ang nahuhulog na santinakpan

kapag sadya na, kapag sutla na ang kanilang pagkahinog?

may mga sandali ding kinakalawit ng mga baging ng pagkalimot

ang mga lagas na talulot: hinihihipan sila ng hanging habagat

hanggang naitataboy sila sa mga sulok ng kadawagan, doon

sa mga pasyalan ng katahimikan at lumbay.  naninirahan sila

sansaglit,  nakikipag-ulayaw silang sumandali sa pakikipag-usap

sa kanilang sariling halimuyak, tinatanong ang buod ng kanilang puso

ang pakikipagtalik sa lupang maglilibing sa kanyang payak

na katawan.  kagyat sumasalit ang bagtas ng hamog at ginaw

at hindi minsan lamang natatakpan ng bahagharing walang kulay

ang maghapong pakikipagtalik sa pagnanasang sumayaw

umindak ang mga ganitong talulot sa sayad ng tugtog

ng hanging palaboy sa daan.  ganyan ang pag-ibig, hirang.

at nasasanay tayong dumadalaw na kusa ang kalungkutan

ang pait at sakit, saka muling dadagsa ang ulan ng halakhak

at tayo mismo ang pupulot ng mga talulot ng ligayang

iipunin natin ng sabay sa tikom nating mga palad.

 

~Agosto  17, 2011

 

 

XVIII

 

 

Kanina lang: tinutudyo ako ng iyong mga titig. sinasadya mo

ba ang muli’t muling pagpaslang?  ituring nating mapanukso

ang bawat sandali, o maari, ako lang ang nahuhumaling

pumapansin at nagbibigay kahulugan sa pagtatanging bigay

na walang pangalan.  Kanina lang: hinihila ako ng iyong balakang

ayaw ko itong masdan, ngunit nagpupumiglas ang paslit

sa aking pumipintig na sentido – habulin mo ang musikang iyan,

ang imbay ng kanyang balat at katawan, dahil maaring sa pitik

ng ilang saglit, kakaway at mamamaalam ang ganitong segundo

tulad ng pagkaway ng mga kamay ng orasan. kaya’t hinabol kita

ng aking mga titig.  halos liparin ng aking ulirat na nakasakay

sa karwahe ng pagmamadali ang pagsugsog sa iyong bakas.

tinitipa ng bawat daliri sa paa ang tinunton ng iyong talampakan

at napapatunayan kong sa bawat mong hakbang, naglalaho

ang marka ng pagiging ikaw.  sinusundan mo ba ang paglimot

sa panunudyo?  hinahalina mo ba ang aking puso

upang mahirati akong sinusundan lamang ang pagsasayaw

ng iyong katawan sa lilim ng musikang walang pamagat

kundi pasakit at kabiguan?  kung mananatili man lamang sana

ang mga nota ng musika ng iyong titig, ang kumpas at indak

ng balat ng iyong paghakbang palapit sa kung saan

palayo sa akin na nagnanais kang hapitin sa balakang

at haplusin ang balat ng iyong pandamang nabibinbin

sa aking paghihintay araw-araw, hihintayin kong matapos

ang maghapon at hugutin sa iyong mga mata at puso

ang musikang akin lamang patutugtugin sa pag-iisa.

 

~Agosto 18, 2011

 

 

XIX

 

 

nauulit ang iba’t ibang digmaan, at walang katiyakang ipanganganak

akong muli matapos ang dalawampung araw na pakikipagtuos

sa iyo.  may mga sandaling tahimik sa iyong kampo. nagtataka ako

kung bakit ang matikas na mandirigmang katulad mo ay pinid

ang pinto ng tanggulan at wala kang gatol kundi katahimikan.

sa ganito nangangalisag ang balahibo ng mga katunggali.

ipinapalagay ang kasawian kung hahakbang ng walang baluti

ang katawan, at susubuking kubkubin ang teritoryong tahimik.

ngunit hindi ako nag-aalalang tamaan ng anumang punglo

nagbabaga o hindi, at tatanggapin kong muli ang mga sugat

sa isang ulit mo pang pagtatangkang patumbahin ako.

sundalo ako, at ito ang katiyakan ng aking sinumpaan.

sundalo ako, at ito ang kaganapan ng aking tungkulin:

kamatayan.  hindi makapananaig ang matatamong kapayaan

kung walang buhay na mabubuwis, sa pagitan natin

at mauuna ako kaya ligisin mo na ng walang patid na putok

ang aking paligid. hindi ako muli iilag, wala akong hangaring

magtago at umiwas.  hahagkan kong muli ang kamatayan

dahil ikaw ang aking ka-hamok, ang aking nais kubkubin

dahil ikaw ang magsisilbing patunay sa mundo

na napaslang ako sa digmaang ito ng pagmamahal at pag-ibig.

ngunit paki-usap, isa lang punglo.

isa lang. asintahin mo akong muli. isa lang. muli.

sa puso.

 

~Agosto 19, 2011

 

 

XX

 

nanaginip ako kagabi.

sabihin nating bangungot, dahil hindi ako magising.

naririnig ko pa ang aking walang patid na ungol

buhul-buhol pa rin ang aking hiningang sasal sa pilantik ng laway

nahihimas ko pa ang taas-babang dibdib na tinatambol

ng bangungot na ito: isa kang supling ng halimaw.

nanaginip ako kagabi.

wala raw akong buhay, dahil sinuwag ako ng isa pang halimaw

sa pangalang ang may batid ay ikaw lang.  iyan din ang halimaw

na sumuwag sa iyong dibdib at itinakas ang iyong puso

palayo sa tadyang at walang naiwan sa kaloob-

looban kundi malabnaw na asido ng luha at kalungkutan.

kumikiwal noon sa iyong bituka ang panibugho, ang impit

na pag-iyak, ang luwalhati ng malayang pagtangis na namamasyal

pa rin sa mga litid ng iyong kabiguan.

nanaginip ako kagabi.

magkaharap tayo, at nagniningas ang iyong mga mata

hinahaplos ng iyong kumikinang na kuko ang mga litaw na sungay

sa tapat ng iyong dibdib.  nag-iisa ang sungay na iyon

maari sana akong umilag nang gayun-gayon lamang

kabilis, ngunit hindi akin ang panaginip na ito.

pag-aari mo ngayon ang aking balintataw.  kontrolado mo

ang bawat kong galaw. anupa’t tila ako nakagapos

sa apat na sulok ng kama at hindi ako makahuma: naririyan ka na.

kaytinis ng iyong halakhak, magayuma ang iyong titig.

sandali akong pumikit habang nadarama ko ang matulis

na bagay na unti-unting bumabaon sa gitna ng aking dibdib.

sa isang iglap, wala na akong buhay. hinugot mo na rin

ang aking puso, palayo sa aking tadyang, at wala kang iniwan

kundi ang malabnaw na asido ng luha at pag-iyak.

habang humahalakhak, hinihimas mo ang iyong sungay

ninanamnam ang pumulandit na dugo sa aking katawan.

iyan nga ang sungay ng halimaw.

iyan nga ang maalamat na sungay na nagnanakaw ng ulirat

at nakapagpapalimot sa kahinahunan ng nananaginip

sa mga kulambo ng ayaw gumising sa ganitong bangungot.

tawagin mo siyang pag-ibig.

~Agosto 20, 2011

 

 

XXI

 

 

hinahanap ko ang maraming dahilan kung dapat kitang dantayan

kahit daliri man lang. kung sapat ba ang pagtutol, kung hinog ba

ang panahong gugol na ikaw ay haplusin, kahit daliri lang.

tinatanong ko ang lahat ng aking balahibo, ang lahat ng ngipin,

ang lahat ng butones sa aking kasuotan, ang lahat ng aksesorya’t

palamuti simula ulo hanggang talampakan. hindi sila sumasagot

maliban sa iisang hiwatig ng ngiti sa kanilang labing walang buhay.

tinatanong ko ang hangin, kinakalabit ko ang ulap at papawirin,

inaanyayahan ko ang huni ng alon at galit ng dagat

upang ako’y sagutin.  wala silang iniimik kundi ngiti sa mga anino

ng kanilang kaganapan.  kasalo ko ang init ng araw, ang ginaw

ng magdamag, ang parunggit ng takipsilim at pagputok ng liwanag

na sumisilip sa nakapikit ko pang kaluluwa. wala silang imik

maliban sa ngiti na iniuukit nila sa kanilang panahon.

niyayakap ko ang mga puno, binubulungan ko ang halaman,

pinipitas ko ang talulot ng mga bulaklak at ang mga hibla

ng nagsabit na kadena de amor sa iyong balikat.

wala silang kibo’t nakangiti lamang. hindi sila tumututol.

iisa lang, sana, at hindi rin iimik at ngumiti na lamang

ang ikaw, kung sakaling aking dadantayan

kahit hapulas lamang.

~Agosto 21, 2011

 

 

XXII

 

 

nagmamartsa ngayon ang aking ulirat tungo sa hangganan ng bait

at namamaybay sa mga paseo ng lungsod ang aking kaluluwa.

maghahanap ako ng oras upang huminga, upang ibaling ang diwa

sa makalilibang sa nagmimintis kong pandama.  nakita ko

ang isang tindahan ng gitara at naisip kong bumili ng lambod

nais kong tumugtog, ngunit hinahagod pa lang ng mga daliri

ang kwerdas na bagting, ano’t nagsasawa na akong humimig

sa mga notang matagal ko nang naaawit?  napadpad ako sa istol

ng mga pintura at ninanais kong pumulot ng pangunahing kulay

ang asul, ang pula, ang dilaw, at hahagod muli ako sa kambas

ng aking buhay ng mga tanawin.  ngunit natatapon lang

ang mga katas ng kulay, ano’t pinagsasawaan ko ng himasin

ang pinsel?  dinala ako ng halimuyak ng panitikang ito

at pinahawakan ng musa ng pagtula ang hindi nauupod

na panulat, inihatag niya ang hibla ng mga pahina sumulat ka

wika niya sa aking tenga.  ano’t nag-iisip pa lang ako ng talinghaga

tinutuldukan na ng pagkainip ang aking panata? ngayon,

naiiwan akong gutom.  at sa aking pakiwari’y higit lang

akong mababaliw kung kumakalam ang sikmura ng ligaya

sa alipawpaw ng hindi ko naman ikabubusog.

 

wala sa kanila ang ang aking himig at awit.

wala sa kanila ang kulay ng aking pagguhit.

wala sa kanila ang talinghaga at metapora ng aking panitik

dahil hindi inaawit, hindi iginuguhit, hindi nasusulat

ang pag-ibig.

 

~Agosto 22, 2011

 

XXIII

 

 

sa araw na ito’y nakabalatay ang balag ng sakramento

habang nahahanda ako sa malaking binyagan.

ang sanggol ay ako.  hindi ko pa mawari ang aking ina

dahil hindi ko pa nasisilayan ang kaniyang mukha’t pigura.

naihaka ko lang na babasbasan ako sa pananampalatayang ito

na magkukurus ang landas ng aking pagiging lalaki at pantas

ng panitikan.  masidhi ang paghahanda ng aking ina

kung hindi’y walang iyakan ng mga pinatabang guya

sa dilantera ng aming bahay.  kung hindi’y walang sinag

ng mga ilaw ang lulukob sa buong paligid hanggang mahiya

ang araw sa kulubot niyang sinag: ginagapi ng araw na ito

ang sarili niyang anino.  nadadamitan ako ng kayong puti

nababalutan ako ng bulak na balabal.  nabudburan na rin

ng langis ng pabango ang aking noo at ilang sandali lamang

ang seremonyas ng pagbibigay sa akin ng pangalan

ay papailanlang sa pitonglibong labi ng kampana.

kailan lang ako nailuwal na may puso.  hindi ako umiyak

katulad ng maraming sanggol ng daigdig.  nagpupumiglas

ang aking katawan, naghuhumiyaw ang aking sigla

anupa’t halakhak at katuwaan ang una kong damdamin

sa paglapat pa lamang sa banig na ginusot ng alimpuyo

ng pagmamahal.  binubuklat ng aking maliliit na kamay

ang altar ng pagpapakilala, sa akin, at sa aking ina.

ngayon lang kami magkakakilala ng lubusan.

at matapos nga ang pagbubuhos ng agua bendita sa noo

nabuksan ang langit sa aking dibdib, kagyat akong nakakilala

sa katauhan ng aking ina, ako na kaniyang sanggol

at ang aking paglikha bilang kanyang anak. nilipos ng gayak

na ngiti ang aking pisngi sa kat’waang ayaw mong patawag

na ina ng manlilikha ng bait, pandama, tula, at pag-ibig.

kung nanaisin mo, hayaan mong ako naman

ang magbinyag ng iyong pagkakakilanlan – musa:

at ganyan kita tatawagin. ang tagapaghasik ng binhi ng paggawa

sa mga banig ng mahiwagang paglikha.

~Agosto 23, 2011

 

 

XXIV

 

 

balik normal ang maghapon. hinipan mo na kasi ang pangamba

na magwawakas na rin ang katahimikan.  bagong taon

ang aking hihintayin kahit kalagitnaan pa lamang ng Agosto.

pansinin mo, pinupuro ko ng talinghagang Tagalog

ang mga liham.  Buwan ng Wika ngayon.  dapat ika, ni Rizal

na gamitin ang sariling dila, at segunda si Manuel sa sulsol

na sige, pulpulin mo ng Tagalog ang pagkatha ng libog

at i-seroks sila ng paulit-ulit hanggang bumati ang Setyembre.

ano’ng magagawa ng isang tulad ko kundi ang sumunod?

ayan nga, eto.  suwabeng tila Batangas puro ang aking himod

sa mga pagtula, dahil Buwan dawn g Wika. nakakatuwa,

dahil lahat ng kayumanggi sa buong kapuluan, saanman

sila sa daigdig, ang wikang sarili ay tambis na guni-gunita

at tila trumpetang hinihipan sa mga pakulo’t pagdiriwang.

hudyakaan nang hudyakaang parang palakang natubigan

ang mga Pilipino, dahil nga, Buwan ng Wika.

anong sarap pala, kung buwan-buwan ay may wikang

ipinagdiriwang. lahat umaamot, lahat nagbabalagtasan

lahat bumibigkas ng wikang taal. tanong ko lang:

ano naman kaya kung may buwan ng wika ng pag-ibig?

normal din kaya ang lahat ng maghapon? may pangamba kaya

na hihihipan sa pagwawakas ng katahimikan?

ipagdiriwang din kaya sa mga entablado ang balagtasan

ng pagdama at pagdatal, halik at pag-uulayaw?

magmimistulang bagong taon din kaya ang bawat araw

na pinuputukan ng mga kwitis at rebentador

ang ating mga puso?

~Agostot 24, 2011

 

 

 

XXV

 

kesehodang aligaga ang karamihan sa pagbati ng ikalawang araw

sa pagtatapos ng linggong ito, hindi ko inuuna ang pag-iimpake.

sa salansan ng mga aklat at nagkalat na papel sa ating mga mesa,

iniisip kong higit kong kababaliwan ang manatiling nakaupo

at minamasdan ang mga palakad-lakad ninyong mga paa.

busina nang busina ang mga takong ng inyong mga sapatos

at itinatanong ko kung may nakaharang ba sa trapiko ng pagsasayaw

sa aking harapan; nagmamadali ang gasolina sa inyong mga balat

at ang maliit na pasilyo sa pagitan ng ating mga mesang teritoryo

ay lalong nagsisikip sa walang humpay ninyong salubungan.

bukas ay Biyernes at walang pasok ang eskwela, babalik kayo

apat na araw matapos ang abalang araw na ito dahil sabi

mapaghahandaan ang mahabang bakasyon.  apat na araw

kayong mawawala sa gitna ng aking mga kalsada; apat na araw

kayong hindi magbibiyahe sa harapan ng aking mga mata.

ganoon naman talaga, dahil hindi ko hawak ang inyong mga binti

maging ang pagpapasyang sana’y manatili na lang kayo sa mesa

sa aking tapat, wala akong magagawa.  inyo ang kalsadang ito ngayon

at sasakyan ng inyong sarili ang mga sapatos ng desisyon

na magpahinga ng ilang sandali.  hahayaan ko na lang ang maghapong

lamunin ako ng pagkainip at balisawsaw ng pangungulilang

tila ilang siglo yata ang pagkawala ng biyahero sa aking puso.

bago ang alas-singko, naikarga na ninyo ang mga bagahe

masinsin at susun-suson sa ibabaw ng inyong mga mesa.

nakahanda na kayo sa paglisan sa gitna ng aking kalsada.

nakahanda na kayong maglaho sa harapan ng aking mga mata.

at kesehodang aligaga ang bawat isa sa pagbati ng araw na ito,

o maging sa huling patak ng segundo bago matapos ang oras

ng paghahanda, sasalampak muna ako ng ilang minuto, dito

sa aking sariling mesa.  palilipasin ko ang ilang patak-luha

habang lumilisan kayo, isa-isa.

~Agosto 25, 2011

 

XXVI

 

 

gusto kong kumustahin ang iyong biyahe; balik ako sa normal

at hindi ako nananaginip ng mga maligno, rosas, digmaan, kalaban

dahil ang araw na ito ay araw ng pagbabalik-tanaw.  katulad kahapon

sa pagkanlong sa hantungan kung saan kita huling inihatid,

binabalikan ko ang pagkakalapat ng ating mga laman,

ang pagkakalapat ng iyong palad sa aking likod, ang pagkamot

ng iyong buhok sa aking mukha, ang pagpisil ng iyong mga hita

sa aking mga hita.  umuusok ang tambutso ng aking hininga

at umuugtol-ugtol ang mga gulong ng aking nerbiyos sa lubak

na mga kalsadang singsikip ng pagitan ng ating mga katawan.

nakikini-kinita kong tumatagos ang iyong balahibo sa aking balat

at nakikiliti ako sa mainit mong hiningang dumadantay

sa paligid ng aking tenga, anupa’t nanlalabo ang aking mga mata

kung saan ba dapat ipapatse ang manibelang inihinang na yata

ang aking mga braso.  gusto kong tanggapin ang ngalay, pagod

dahil sa bigat ng iyong pakiki-angkas, ngunit sinadya kong huwag.

ayaw ko sanang matapos ang biyaheng iyon, o hiniling ko sana

ako na lang ang maghatid sa iyong paroroonan.  minsan lang

itong nangyari at hindi ko batid kung ipahihintulot muli

ng maykapal ang maihatid kita sa terminal ng aking kaligayahan.

hindi kita tiningnan habang tumatalilis ang sasakyang singbilis

ng aking panghihinayang:  bakit ngayon lang?  bakit sansaglit

ang ibinigay na panahong namnamin ko ang ga-bulak mong balat,

ang kutson mong katauhan?  ngumiti na lang ako’t hinihimas-himas

ang aking likod na dinapuan ng iyong palad; napapikit na lang ako

at kinukurut-kurot ang hita, ang likod, ang mukha, na pinasyalan

ng iyong kalamnan.  pakiramdam ko, nagbiyahe na rin ako.

naglakbay din ako sa mga kalsada ng panaginip at ligaya.

~Agosto 26, 2011

 

XXVII

 

 

 

nakapagtatakang kayhahaba ng oras ng sinundang araw

at kahit ngayon, hinihila ko pa rin ang pisi ng mga magdamag

upang tipunin ang namamahay na inip sa aking mga daliri.

nakayakap pa rin ang iyong kaluluwa sa aking katawan

ramdam ko pa rin ang panunukso ng iyong buhok sa aking mukha

sing-init pa rin ng katanghalian ang aking balat

na di-sinasadyang sinapnan ng mga balat mong karnal.

kung lilimiin lamang, walang dapat ipag-alalang daraan

ang ilang araw pa sa aking palad, dahil nabubuhay ka dito

sa aking piling kahit ika’y tinangay ng hanging kanluran

palayo sa aking paningin.  kung lilimiin lamang, walang dapat

ipangambang mawawaglit ang iyong halimuyak nang saglit lang

dahil umaalingasaw pa rin ang banilya ng iyong hininga.

iyan ba ang nagbibigay-buhay sa aking maagang kamatayan

na katulad ng unang lalaking tinubuan ng laman mula sa abo,

napuno ng hanging-lantay ang aking baga hanggang may pumitik

na pintig ng puso sa aking kaloob-looban.  Katulad niya,

nananabik din akong makita ang kabiyak ng tadyang

na pansamantalang nahiwalay sa aking buto at laman

ng ilang oras pa lamang.  kay-iksi ng mga minuto

ng paglalang ng pintig, ano’t kayhaba ng paghihintay sa mga sandali

ng pagsasauli ng lamang nawalay ng sansaglit sa aking buto,

sa aking tadyang?  kahit bitbit mo ang pilas ng aking pag-ibig

sa dalawa mong palad na kinikimpal sa tapat ng dibdib,

ang iyong pansamantalang pagkawala, ngayon lamang,

ay pagbabalik sa mga sinaunang araw ng paglalang

ng inip at paghihintay.

~Agosto 27, 2011

 

 

XXVIII

 

 

nakabalatay ngayon sa aking pisngi ang maluwang na ngiti.

salamat sa mga imbentor.  salamat sa mga pakialamero ng agham.

salamat sa mga aksidenteng pakikialam ng mga pantas

sa mga hindi pa maaaring nalilikha ng Maykapal.

sa wakas, nabuhay ang engkantada sa panahon ng tekno-modernong

panahon ng kable at linya.  tinutukan ako kahapon ng rayos

ng satelayt ng kalawakan; sa ilang kariring at dutdot ng selpon,

tumulay sa aking pandinig ang kanyang tinig, buo at walang pangimi

na siya nga ang engkantadang ilang araw napanigwala.

at hehe! lumulusot ba sa resiber ng telepono ang mga daliri

at ako’y walang patumanggang kinikiliti?  nagmumukha akong tanga

dahil ngingiti-ngiting mag-isa, tatawa-tawa, at kung buhay lang

si Lolo Seryo, malamang resetahan ako ng sandamukal na tawas

dahil iisipin niyang nababaliw ang kanyang mahal na apo.

Ay, Lolo!  ang pakikipag-usap sa inyong panahon ay kalantog ng bao.

ay, Lolo!  ang panahong ito, kung inabot mo, maaring bibiyahe ka rin

sa loob ng mental dahil ngingisi-ngisi kang mag-isa

gayong wala namang kausap habang hawak ang selpon.

Ito, Lolo, ang sinasabi kong dahilan kung bakit ako eengot-engot

o nangingiting mag-isa habang kinakausap ko ang engkantada

na nagpapaalon ng buhok.  sa kabilang linya ay ang katuparan

ng paglimot sa inip, dahil, kahapon: nag-init ang aking pandinig

nagbaga ang aking dibdib habang nakikipag-ulayaw sa tinig

ng aking pag-ibig.  kung maririnig lamang ng sanlibutan ang aking

tahimik na halakhak, ang aking natutunaw na ngiti, ang barimbaw

na kaligayahang sala-salabid sa kable ng signal at satelayt

mahuhulog silang lahat mula sa langit at makikipagsalo

sa piyesta ng mga halakhak at ngiti na wala sa kalantog ng bao.

~Agosto 28, 2011

 

 

XXIX

 

 

maghahanda sana ako ng mainit na kape dahil kay-aga kong gumising

ngayong umaga, naalimpungatan ako sa maagang balita ng ABS-CBN

at dapat hinihila ko na ang mga paa tungo sa pagbibihis, dahil nga: Lunes.

sinilip ko ang aparador ng mga unipormeng nananatiling gusot

saka kukunot ang aking noo sa pruwebang wala pa ring pasok

tiyak, mababagot na naman ang maghapong ito na hindi ako abala.

ang akin lamang sanang ikaliligaya sa araw na ito, magbibiyaheng muli

ang iyong talampakan, ang tagaktak ng takong ng iyong sapatos

sa mga kalsada sa tapat ng aking mesa.  doon, hinihintay kita.

ma’no ba namang sa unang singit ng umagang ito’y naalala ko ikaw

at kinukwenta ko na ang ligayang pupulutin habang yaot ka

sa mga kalsada ng aking paningin?  hindi masama itong naghihintay.

at wala akong dapat ipag-alala.  kahit lumamig na lang ang kape

at hinihintay ako ng labi ng tasa na hagkan ko siya o simsiming marahan

ang matamis-mapait na laman – hayaan na lang siyang maghintay.

tutal, pareho kami ng kalagayan: parehong umaasang matatapos din

ang pananabik na lapitan at damhin ng mga uhaw na labi

sa presensya ng mga hinihintay.  babalik na lang ako sa aking kama,

magkukulubong ng kumot.  yayakapin ang unan, at hahayaang dumaan

ang maghapong pinapatay ang inip sa mga silong ng buntonghininga.

wala naman kasing dapat ipag-alala:  kumakalembang pa rin

sa aking taynga ang tinig mo mula sa selpon; nalalanghap ko ang aroma

ng iyong hiningang higit pa nga sa kape.  matutulog akong muli

at dadaanin sa panaginip na nagsasalubong tayo sa ilang paseo.

nagtitinginan, nagngingitian, nagpapaalalang kahit wala tayo sa tabi

ng bawat isa: siringgiting pa rin natin maririnig ang mga halakhak

at pagtatapat ng dibdib sa dibdib

damdamin sa damdamin.

 

O e ano kung Lunes ngayon at walang pasok?

~Agosto 29, 2011

 

XXX

 

 

katulad ng tulang ito, binibilang ko na lang ang segundo, at tiyak

hihinto ang harurot ng Superlines sa tapat ng aking pananabik.

alam ko, angkas ka na nito bukas at iniisa-isa mo na ang mga bagahe

mula sa malayong paglalakbay.  sa ilang sandali, sisilay sa metal

na andamyo ang iyong sandalyas, kasunod ang silay ng ngiti

kahit ika’y pagod.  sa aktuwal na biyahe, ginagagad ng mga naghihintay

ang ilang pasalubong – hinahanap ng mga nag-aantabay ang binalot

na anuman, sa papel o plastic, basta’t may mahahawakan silang mula

sa dumarating at hinihintay.  ako’y walang inaabangang pinagkaabalahang

binili ng pera o pinili ng mata at hindi ako nasasabik sa bawat halughog

ng mga bagaheng iluluwa ng iyong mga lukbutan.  higit akong nasasabik

sa pasalubong na hindi matutumbasan ng halaga, o masusing pagpili

sa hilera ng makamundong piyesa; higit akong nasasabik sa pangako

ng langit na ligtas kang yayapak sa lupain ng aking paghihintay

at pinananabikan kong alalayan ka habang bumababa sa bus.

sa ganito, muling magdadaop ang ating mga palad, muli

ang pintig ng aking pulso ay maririning mong tinatambol sa dulo

ng mga daliring dadapuan ng iyong mga daliri. babanggitin mo

ang mga salitang lambing na ilang araw kong hinihintay sa iyong labi:

na may pasalubong kang mula rin sa iyong labi, na may pasalubong kang

mula rin sa iyong bisig. anuman ito, nasisiguro kong itatago ko sila

sa lukbutan ng aking pandama, at habambuhay ko silang tahimik

na ipagmamalaki sa aking sariling naiinggit na kaluluwa.

~Agosto 30, 2011

 

 

XXXI

 

 

may nagsabi bang nailipat na ang petsa ng Araw ng Kalayaan?

ako, at marahil, papangalawahan mo ang pagsasabatas nito

na ang nasisiil na karapatan ay lumalaya sa araw na ito ng Agosto.

inihanay ng sarili nating mga bukas na dibdib ang pananampalatayang

ito nga ay araw ng pag-aaklas at paglaya; inihahaka nating may bantayog

tayong mga bayani ng pag-ibig na nakihamok sa larangan ng paggiliw

o pagtakas sa mga punglo ng karaniwang pagdama, anupa’t baluti natin

ang mga sariling basbas na malaya nga tayo dahil naririnig natin

ang mga pintig ng ikinahong kalayaan.  bilang pagpapatibay, ipapaskil natin nang sabay sa mga dingding n gating dibdib ang kasunduang ito:

ang paghulagpos sa paniniil ng hindi karaniwang diktador ng mga puso

ay atin nang natibag; ang pandudusta ng karapatang uminom ng katas

sa ating mga puso, dahil sarili natin ito, ay kinalag ng ating pagyuko

pagtanggap sa pagpapaubaya.  ngayo’y haharap tayo sa madla

itataas natin ang kaliwang kamay habang nakalapat sa kanang dibdib

ang kabila, susumpa tayo ng pagbabagong sa hinagap ng marami,

ng mga diktador, ay hindi makapapangyayari – pinatutunayan natin ito

at tuwid tayong tatayo sa mga pedestal na hindi sumusuko.

Malaya ang bawat araw na daratal, alam natin ito, dahil tayo

ang nagtatakda ng ating kalayaan.  Malaya ang bawat pagkilos

ng hiwaga sa ating pagkabilanggo, dahil tayo ang gumagagap dito.

anu’t anuman, kung sa Araw ng Kalayaan na isinulat natin sa dugo

sa pamamagitan ng puso, sa papel ng mga umiibig, at sa hininga

ng ating damdaming umaalagwa ngayon sa kalawakan ng tuwa,

tatayo akong nagmamalaki sa gitna ng madla, at hahayaan kong

igawad sa akin ang kamatayan, kasabay ng paglaya ng ating mga sumpa.

 

 

 

 

 

 

MGA PERSONAL NA BAGAY

 

Voyager sa Zero Gravity na mga Oras

 

katulad ng isang voyager sa kalawakan,

palulutangin ko ang mga oras.

 

ibig kong maging magaan.

lahat.

 

lahat ng mabigat

uutusan kong sumanib

sa hangin

sa kawalan ng graviti

hanggang matipon silang lahat

sa ere

at titipunin ko ang mga bagay

na tila binilog na kulangot.

 

dahil ang kulangot,

hindi sagabal sa paglalakbay

hindi mabigat

hindi nakakukuba ng likod

hindi nakakabukol.

 

isisiksik ko sila sa butas ng ilong

at isasama sa paglutang.

 

saka ko na lamang sila isisinga

kapag totoong kaya ko na

ang kanilang bigat.

 

Ang Kamatayan ng Isang Makata

 

maraming panahong naglagalag ang aking diwa

sa mga pilapil ng pag-ibig at aspaltadong pandama

nakasalubong ng aking mga titik ang ilang kakilala

at kinumusta ng bawat isa ang kanilang kalagayan:

nagkakasakit ba sila sa tikatik ng ulan ng lungkot

dahil hindi pa natatayo ang isang ospital ng mga makata?

 

isinumbong sa akin minsan ng isang ulyaning katha

wala siyang saplot, wala siyang kinang

o higit marahil sabihin kong ganito:

siya ngayo’y nasa bingit ng paghihingalo

wala nang gayuma ang kaniyang pabango

kung kaya wala nang humahaplos sa kaniyang pisngi,

wala nang kumikindat na hiwaga sa kaniyang tayutay

at alibugha siyang palaboy sa mga lansangan ng inip.

 

umuwi siyang payat at humpak ang pisngi

dahil hindi siya nabusog sa pagliliwaliw.

maysakit siya ngayon katulad ng iba pa

kaya nagnanais akong magtayo ng kanilang pagamutan,

na minsan man lamang, umuwi silang sabay-sabay

na busog ng papuri ang kanilang sikmura.

 

ngunit wala na sila.

tumakas silang isa-isa upang maghanap ng bagong tahanan.

 

tinatanaw ko ang bawat letrang hinubog ng aking panaginip,

nag-uunahan silang lumiit sa aking paningin.

hindi sila kumakaway kahit alam naming lahat,

magkakalayo kami nang matagal na panahon, marahil

maninirahan muna sila sa mga bubong ng pamamahinga

at ako nama’y magpapamasahe ng mga kamay at daliri

pansamantala, upang patakasin ang pagod at ngalay.

 

mabuti na rin ito, mahirap ang magbungkal ng salita

sa loob mismo ng aking pumipintig na balintataw,

asero ang kalupaan kapag tigang ang balat ng tula

gayong dapat laging bagong hasa ang mga sinsel

na uukit ng pintig sa pagitan ng mga buntonghininga.

mabuti na rin ito, dahil ang paghubog ng likha

na pinagagalaw ko ng imahinasyon, minsan

ay nagpapabigat ng aking dibdib, kung sasadyain

ng mga kasalubong na hindi man lang tapunan ng tingin.

 

hindi na muna ako magpapaingay ng tahimik na damdamin.

kusa silang natitibag kapag sinasagasaan

ng kahungkagan dahil wala namang saysay pa

ang mga sentimyento ng nababagabag kong puso.

 

hindi na muna ako maghahanay ng bloke ng dugo

na sinadya kong patuluin mula sa aking aorta

at isilid sila sa mga lukbutan ng mga araw –

wala nang halaga ang bumuo ng ganitong mga tahanan

ng lirikong idinuduyan ng sukat at tugma.

 

sinukat ako ngayon ng aking sariling tula

at tinimbang ako ng mga binuhay kong tugma:

kamatayan ng isang makata ang uhaw

sa pag-aalay ng pandama na hindi na iniinda

ng pinasasalubungan ng pastilyas na obra.

 

sa aking huling tulang kaniig

tinapik ko siya sa balikat, sa mahinang bulong

itinaboy ko siya sa halik ng pamamaalam.

 

 

Sa Pagsasara ng Antigua

~sequel sa damdamin ni Kuya John Bello

 

Ilang ulit lang, tatlo o apat

na beses, na hiningal ako, Antigua

habang hinihila ako ng mga talampakan

tungo sa iyong rurok.

 

hindi ikaw ang sadya ng aking pawis

o laang-oras, kumbakit sumayad ang aking paa

sa pudpod mo nang sahig;

hindi rin ang matamis-mapait na alak

na mantsa lamang sa aking maasim na sikmura

na umaagos sa kubli mong liwasan.

 

sa halip,

pinagnasaan kong yakapin ang iyong mga haligi

sumukob sa iyong bubong, sumandig sa iyong moog

katulad ng mga nauna mo nang inanyayahan

upang tuklasin ang mabango mong gayuma.

 

nagpatianod ako sa hanging paspas

mula sa bukas mong mga bintana

at pinilit ulinigin mula sa patak ng ulan

ang hiwagang nakabalot sa bawat mesa sa iyong puso.

 

maiinit ang mga halakhak

kahit malamig ang iyong paligid

kayhinahon ang akyat-manaog na yabag

ngunit kaylalakas ng pagdaraop ng mga palad.

 

sa mga pagkakataong hinihintay ko ang kaulayaw

mula sa sulok ng iyong tadyang,

kinakausap mo ako nang tahimik

marahan mo aking tinatapik sa balikat

habang ipinamamalas mo ang lumot ng buhay

mula sa iyong paanan.

 

at ito ang iyong hiwaga

na bihira mong isalaysay nang may paki-usap:

isa kang andamyo sa gitna ng siyudad

na may mga siwang na tatanaw

sa puson ng mga kalyeng salimbayan

ang pagod at gutom

ang pugak ng makina at ratsada ng kariton

ang mga banal at walang panginoon

ang mga yapak at nakatakong

saka ko nahinuha kumbakit kailangan kong bumaba

at isara mo ang nakangiting pintuan –

binigyan mo ako ng pahintulot na makadaupang-palad

doon, sa pusod ng mga kalyehon

ang hindi pa naisusulat sa bawat pagyapak

sa hagdan sa iyong paanan;

pinaharap mo ako sa sala-salabid na kalsada

na mamasdan mo na lamang

kung paano ako makikipagsalimbayan ng yabag

nang may bait sa sariling kapalaran.

 

at hindi iilang tambay at manunulat lamang

na nakadama ng yakap ng isa pang tahanan

ang titingala sa alaalang nabuksan mo

habang binabaybay ang hagdan palayo

sa sarado mong pintuan.

 

 

Hukay I

 

dito sadyang uuwi ang nag-uunahang hakbang

 

ano at mapapanglaw sa kaway ng pag-iisa

at

kapahingahan?

 

ikatakot ang paghimlay

kung sipres lamang ang makayuyukod

sa atip ng ulyaning puntod.

 

ikagagalak ko ang paghimlay

dahil sa ibabaw ng aking libingan

 

tutunghay ang isa pang ako.

 

 

Pasalubong

matapos kong matunton

ang iyong basehan,

ililigaw ko ang aking sarili

sa iyong batok –

 

bayabas itong kakagatin

sakaling mauhaw sa hapo,

at kung ginawin

susuksok ako sa iyong buhok

 

matatagpuan mo akong lugmok

sa banas at hamog at luwalhati

upang muli na namang maglagalag.

 

at masusumpungan mo ang pilat

sa silangang-ilaya

ng aking likuran –

 

gumilid lamang dito

at sa huli’y tumalilis

ang mga sugat ng balisa

ilang araw lamang

ang nakalilipas.

 

subalit tiyak ang pagdatal

ng aking mga halik –

 

may pambihirang puso

na dito’y pumipintig

na kahit ibulid ako ng alinlangan

o ng pilat ng iyong kasalukuyan

at nakaraan –

maaalala ko sa dawag ng pagliliwaliw

kung bakit kita iniibig.

 

                ~Byron Aloysius V. Cuerdo

 June 26, 2012

 

 

Bisekleta

 

Baluti na ng kalawang ang kaniyang kadena

Kaya’t hindi na ginagalaw ng aking panganay

Ang paborito niyang dinosaur.

 

Isang taon, halos, nang iungot ni utoy

Na bilhan ko siya ng sasakyan

Alumpihit niyang itinuro ang pulang BMX

At naglulumundag wari ang kaniyang puso

Nang lapatan ng maliliit na palad

Ang manibela ng bago niyang laruan.

 

Walang puknat ang kaniyang padyak

Walang humpay ang kaniyang yaot

At nagmamayabang siya sa mga kalaro

Na kaybilis ng kaniyang bisekleta.

 

Pinangalanan niya itong Brachiosaurus

At tila nga siya langaw sa leeg

Ng dambuhalang hayop.

 

Angkas niya sa paglalagalag ang mahal na bunso,

Madalas na ibinibilin ang pagyapos

Sa kaniyang katawan dahil baka siya mahulog

O mauyot nang sandali at mauwi sa galos

Ang kanilang kagalakan.

 

May ilang panahong hinahamon niya ako

Na iaangkas din sa likod, kumapit lang nang mahigpit

At kayang-kaya niya akong dalhin saanmang sulok

Basta’t maniwala lang daw sa kaniyang lakas

At hindi maglalaon walang pagod kaming makararating

Sa ituturo kong pook.

 

Sasabihin ko:

Sige lang anak,mahina pa ang iyong tuhod

At sanayin mong mabuti ang mga talampakan

Upang maiangkas mo ako, minsan.

 

Ngunit ngayo’y nakatambak sa likod-bahay

Ang kaniyang alagang dambuhala.

Wala siyang buhay, nakalugmok

Pinamamahayan ng alikabok at sapot

At baluti niya ang kalawang ng katotohanan

Na may panahon ng paglimot.

 

Mag-isa ngayong naglalaro ang aking panganay.

 

Abala siya ngayon sa bagong laruan.

Hawak  niya ang isang sandata

Ang baril-barilan, na pumuputok ng bala ng pagtanda

At itinututok niya ito sa akin, tuwina

Sabay kalabit ang gatilyo na lumuluwa ng punglo

Na papatay sa aming dalawa:

Ako na kaniyang ama

At siya na aking anak

Dahil hindi ko siya napagbigyan

Sa kahilingang mag-angkas din kami

Kahit man lang isang araw.

 

Nakalimutan kong bahagya, o maaring sinadya

Na iangkas siya sa panahon ng kabataan

Noong bagung-bago pa ang bisekleta

Ng aming pagiging mag-ama.

 

Sapagkat Suot Mo ang Aking Anting-anting

~Kay Kian, sa kanyang unang taong kaarawan

 

dahil suot mo ngayon,anak, ang aking anting-anting

may tsansa ka na ring maging makapangyarihan

tulad ko.

 

mamanahin mo ang hiwaga ng lakas

ng isang tunay na lalaki

at ipagbubunyi  mong dakila ka

sapagkat iilan lang ang may ganitong kaloob.

 

makapananaig ka

makapagpapasuko

makabubuwal ng demonyo

makapaglilipat ng kahit ilang bundok

gamit ang tumitigas na masel.

 

ngunit ingat lang

hindi pa ganap ang bisa ng amulet

maghihintay ka pa ng ilang pagbibilog ng buwan

hanggang matuli ka na

at humarap sa daigdig na magpapakilalang

isa ka ngang tunay na lalaki.

 

kakambal ng anting-anting

ang iyong dibdib at ang iyong titi,

dapat mong tandaan.

 

tuwing kwintas mo

ang hinagkis na himaymay ng abaka

salat-salatin mo lang sa ilalim ng damit

ang maalamat na palawit

huwag mo itong ipagyayabang

simbolo ito ng iyong bayag

larawan ng pagdadalang-tapang

kapag dumating ang oras ng pagsubok

sa ika-dalawampu’t isang pagbibilog ng buwan

masusumpungan mong hindi lang iisa

ang haharapin mong maligno

manganganak ito ng mga tiyanak

siringgiting silang hahalakhak

hanggang matulig ka sa mga hagakhak

sa kapapadparan mong kasukalan.

 

masdan mo ako, anak,

batbat ng sugat ang aking pagkalalaki

sabid-sabid ang galos sa aking tadyang

durog ang mga masel sa pakikipaglaban

ngunit pinilit ko pa rin ang manaig

manatiling nakatayo

hindi ako sumuko, gaya ng iba

at ito’y ipinagyayabang ko sa iyo

habang inililipat ang artepakto

sa maliliit mong mga palad.

 

naramdaman mo ba ang kakaibang pakiramdam

sa pagsusuot ng kwintas?

may basbas kasi ang abaka

may bigat ang palawit

may tagubilin kung paano ginagamit

ang kapangyarihan bago ka tumangkad,

bago ka humingasing ng ngitngit

o pumalahaw ng galit.

 

kung dadalhin ka ng silakbo ng init

mawawala ka sa katinuan at lilitaw sansaglit

ang bulang magkukulong sa iyo

bilang kagalang-galang na ginoo

hanggang mawala ang bisa ng anting-anting.

 

ang agimat sa iyong leeg ay pangil ng kahinahunan

ang hagkis na abaka ay hibla ng pagpapakumbaba.

 

iyan, anak, ang mga hiwaga ng pagsasalin

ng kapangyarihan sa iyo.

may agimat ang bawat lalaki na hindi nasasalat

hindi ipinagyayabang kahit taas-noo tayo

dahil ibinansag sa atin ang kadakilaang

makapanaig

makagupo

makabuwal ng mga demonyo

at maglipat ng maraming bundok

sapagkat sa kahinahunan tayo higit lumalakas

sapagkat sa pagpapakumbaba tayo nakapananaig

sapagkat dito tayo tinatawag na bagong tao

at kamatayan sa nag-aangkin ng ganitong agimat

ang pagpapatikas ng dibdib at titi

na tumitigas lamang

sa labas ng kanilang bayag.

 

Pagbibihis

 

Kahit naglalanay ang mga kanal sa paligid ng bahay

at naglalangoy dito ang masisibasib na ipis at daga,

gusto ko pa ring magmukhang malinis.

 

Kinikinis ko tuwing umaga ang sintetik na balat

kahit may pahid ng pangamba kung akin pa nga ito.

 

Sa aking uma-umagang pagbibihis

itinatago ko sa kuwelyo ang ulatim ng sunog na kalul’wa

ibinubutones sa dibdib ang pumapailalim na bait

at sa manggas, sa manggas na kinakapitan ng putok

na litid at masel, lantad ang aking gusot na kasaysayan.

 

Ilang taon nang kayhigpit ng sinturon

upang huwag mahulog ang gasgas na bituka

ilang panahon nang nakaperdible ang bulsa

tagpi-tagpi na lang ang panyo ng pag-asang

mapaplantsa minsan ang hilab ng tiyan

at masusulsi ang reta-retasong pangarap.

 

Ay, ano’t lamu-lamukot ng kupas na istorya

ang hapag ng aming maghapon?

Kayhaba ng pantalon ng kasaysayan

ano’t nilulupi ang mga damit ng kaginhawahan?

 

Sa paghakbang ng mga paang balat ang sapatos

Naiipon sa loob ng medyas ng inggit at pagkaruol

Ang maraming tanong: para kanino ang aspaltadong kalsada?

Sa nagtatakong? Para kanino ang damit?

Sa hindi nagbubutones ng bait?

Sa hindi kinakapitan ng putok na litid at masel

ngunit plantsado ang hapag ng maghapon?

 

Nakakapagod magliwaliw sa mga rotonda na saplot ang kahirapan.

Nakapanginginig ang pagluwang ng sikmurang sanay sa pitis

habang tirahan ng alikabok ang bulsa de-manhid.

 

Pagkatapos ng araw na ito na nagkukunyaring malinis

isasampay ko sa bakod ng maghapong kasaysayan

ang pag-asa ng aking pagkatao, at bukas

pagsabog ng liwanag, kahit nanlilimahid at lukot

kahit dugyot, muli ko silang isusuot

magliliwaliw muli sa mga lansangan at magmamakaawa

sa namamahong mundo ng mga abalang palaboy.

 

Magbibihis ako ng kaunti pang tiyaga at tuso

dahil gusot ang mesa ng aming magdamag.

At kahit ang banig ng panaginip ay kinukuyumos

ng mga daga at ipis at, alam ko

may dahilan upang magmukhang malinis.

 

Sa Pagtubo ng Aking mga Sungay

 

 

hinihintay kong tumubo ngayon ang aking mga sungay

dahil ngayon ko lang nalaman, wala ako sa daigdig.

 

painit kasi nang painit ang aking paligid

at ang pagaspas ng maiitim na pangyayari

ay umaaligid sa aking natutunaw na konsensya.

 

ang halakhak ng mga nilalang ng dilim

ay nagkakahitsura, nasa bawat sulok sila

anupa’t tinatadtad nila ang aking pagtitimpi

ng matatalas nilang kuko.

 

bumubuga ng asupre ang kanilang mga lalamunan

sumusugat sila sa aking likod habang nalalanghap ko

ang hininga ng kasamaan, sinusugba nila ng apoy

ang aking natipong dangal at tapang, dahil nga

wala ako sa daigdig.

 

binababhan ang aking mga balikat ng ngitngit

nilalakaran ng galit ang aking ulirat

hinihigop ng limbo ng paghihiganti ang aking kaluluwa

nilulusak ng lava ang aking pag-unawang

hindi ganito sa aking daigdig, dahil

palagian, ang aking daigdig ay malamig

malumanay ang hangin, naglipana ang mga anghel.

 

ngunit sa anumang dahilan, ganoon pala talaga

sasadyain ng pagkakataon na mapadpad ako

sa mga liwasan ng impyerno, doon sa umaapoy

ang galit, ang ngitngit, ang pagkaubos ng pasensya

hanggang bumigay ang katinuan ng bawat isa

at lumabas ang tunay na kulay ng budhi.

 

nasabi ko lang: lahat pala ng nilalang ay may sungay

susuwag sila ng mga walang kalaban-laban;

lahat pala ng nabubuhay na may isip ay kalaban

papatay sila sa pamamagitan ng kuko at pangil

at kahit ang dila ay may kapangyarihang sumiil

sa kaluluwa ng isang nagpapatay-patayan.

 

ngayo’y hinihintay kong tumubo ang aking sungay

hahasain ko ito ng aking konsensya

pupunasan ko ito ng langis ng pasensya

ngunit patatalasin ng liwanag ng langit

upang paslangin ko isa-isa ang mga demonyong

hindi marunong gumamit ng sungay.

 

 

Kung Ikaw ay Babae, Pag-asa: Ganito Ka

 

Tahimik ang umagang ito

maingay ka lang talaga.

 

Ke aga-aga mo akong ginising

Tinapik mo ng dalawang palad

Ang nagmamantika ko pang mukha

At nang makita mong bumiling ako

Pakanan, alam mong naalimpungatan

Na ang aking paghimbing.

 

Kaylandi mong hinagkan ang aking labi

Na kahit hindi pa nakamumog

Kinudlit mo ng iyong dila

Ang sarado ko pang bibig,

Ibig mo ba akong takawin

At ito ang gusto mong almusal?

 

Tumalikod ka

Sinabayan mo ng huni

Ng Follow Me

Ang pagkendeng palabas ng silid.

 

Sa pagdilat ko ng aking mga mata

Hinawi mo na pala ang kurtina

Sa gawing silangan –

Pinapasok mo ang liwanag sa aking ulunan

At napapaso na ako sa baga

Ng umagang ito.

 

Bumabawi ka ba

Dahil wala ka magdamag sa aking tabi?

Sapagkat kung saan-saan ka namasyal

Na kung sinu-sino ang kasama

At maghapon mo akong iniwang

Naghahagilap ng selos, dahil ba

Hindi pa panahon ng ating date?

 

Ngayong maaga mo akong ginising

Nangangahulugang kailangan ko nang magbihis

Kailangan ko na ang perpyum

Kailangan ko na ang makintab na sapatos

Dahil may date tayo ngayon.

 

Hukay

 

hintayin ninyo ako dito.

 

magliliwaliw akong saglit lamang

sa mga gasangan ng nakaraan

sa mga liwasan ng pagkakatalisod

sa kalyehon ng mga poot

sa mga baybayin ng pait

sa mga parke ng sakit

sa mga eskinita ng pagluha’t

sa mga estero ng kirot.

 

aapakan ko ang mga damong ligaw

tinik

basod

alikabok

putik

lagsaw

danaw

hanggang muling magsugat ang talampaka’t

manariwang muli ang nakaraan.

 

muli akong babalik

kung mahawan na ang mga gasangan

at mamumulot ako ng masisinsing bait

na kinalimutang pututin

sa paglalakad ng nakatingkayad

habang mataas pa ang araw.

 

sa dulo, sa una kong baytang

uupo ako sa gitna ng pag-iisa

na kinikinis ang napulot na bait

sa pagkakatalisod

sa poot

sa pait

sa sakit

sa  pagluha’t

sa kirot

inihahanda ko ito

upang hindi kayo makalimot

saka ko kayo hihintayin

dumaan din sa aking nilakaran

palapit sa akin

at dahan-dahan kayo

abutin ang mga kinis na bato

ng bait, saka ninyo isiksik sa pandama

ang babauning ala-ala ng kirot

ng aking mga talampakan

habang kayo naman ang lalakad

tungo sa inyong

 

hukay.

 

~entri sa “I” Inspire World Poetry Contest na kung saan ginawaran ang may-akda ng award na Haligi ng Pahina~

 

Lalao

~sa aking mga kababata sa doongan~

 

parte ito ng buhay natin

parang kayangkang na hindi maidispatsa

agad, dahil may maantak itong tinakpan

minsan. karay-karay kita

aguyod kita, akit-akit natin ang tropa

na hindi nagpaalam sa matatanda

intay-intay nating humibas at lumabas

ang mga tuod, ibig sabihin:

maari na kitang maglandi sa pulasi

sa ilog ng doongan.

 

suot kita sa mga katig ng sibid

taglay-taglay natin ang patpat

at kalawanging lata ng sardinas

lalagyan ito ng pagkakatuwaan natin

habang nakikipag-tibig kita sa mga butas

ng kagang, tambalo, at alalasan

ingat-ingat kitang huwag mabuyo

ang mga hayop na ito

kung hindi’y mumurahin natin ang isa-t isa

ng malutong na tabardilyo.

 

dukal-dukal natin ang mga hukay

alam natin kung alin ang patay o buhay

na lungga ng mga paborito nating nilalang

kung bumutwa na ang kanilang galamay

ka-agad natin silang iniipit

saka biglang dadakmain ang bao-bao

hanggang makaipon kita’t makapuno

ng alalasan sa latang makalawang.

 

hindi kita makahuli ng tambalo

mailap silang gaya ng niknik

masakit sa ating hindi maka-isa

o dalawa, nang mapag-aralan natin kumbakit

hindi siya isda, at hindi rin butiki

at kumbakit lumulukso sila’t nanunukso

ng hulihin n’yo ako, hulihin n’yo ako

kasabay ng purnadang tapak-noo

na hindi natin sila maabot-abot.

 

ihahanay natin ang nahuling kagang,

ihahalo ang makukulay na alalasan

at tuwang-tuwa kitang parang nabalis

habang sila-sila’y nagsisipitan

kinakantiyaw, inuulitan ang may-ari ng natalo

saka suyusoy pauwi na laglag ang balikat

na baka bukas, may mahuling magta-tsampiyon

kahit wala kitang iuuwing premyo.

 

maliban sa pawis at putik sa paa’t kamay

taglay natin ang kasiyahan ng maghapon

may bago kitang lata ng sardinas, bukas

at mas malapad na ang patpat

na salubong sa atin ni Nanay o Tatay

sa pagsalisi ng walang kapaa-paalam.

 

ipinagbawal nila ang pagpunta sa doongan

doon sa putikan ng lala-o

takot silang madulas kita, mabuyo

at dumausdos sa naghihibas na ilog

kahit maalam kitang kumampay-kampay

sigurado kitang hindi malulunod

mababaw lang ito, sabi natin

kaya’t huwag mag-alalang mawawalan sila

ng anak na panganay.

 

hindi na namumutiktik sa pulasi ang ating mga paa

malinis na rin ang ating mga palad

natakot kita sa malalapad na patpat

tuwing umuuwing putikan.

bawal na ang pumasyal sa doongan

wala na ang tuksuhan sa ilog

masasaya na siguro ang mga alalasan

yao’t doon marahil ang mga kagang

talunan nang talunan ang mga tambalo

palayo sa ating hilig-kabataan

na hindi na natin malalakdangan pa’t

nakakulong na lamang sa lata

nitong alaalang kinalawang.

 

Pupa

 

Magiging ganito tayo:

Uod na sinliliit ng daliri sa kamay

At uugud-ugod na gagapang sa mga alulod

Kapag napatakan ng unang ulan sa Mayo.

 

Kinatatakutan natin ang mga kulog

Tinatakpan natin ang mga mata tuwing kikidlat

Saka-sakang susugod sa silong ng anluwaging

Nagkukuwento sa atin ng kababalaghan

Ng kabataan nitong panahon.  Noon,

Nililibang niya tayo sa mga hiwaga at epiko

Hanggang matapos at maging  asik-asik na lamang

Ang sitsiritsit ng mga patak ng ulan.

 

Naniwala tayo’t namamangha kung paano

Nagiging uod ang musmos na napatakan

Ng malinaw na unang patak-ulan;

patunay si Melissa, tawag nati’y Medusa

Dahil sa kanyang buhok na nahihimay,

Nalulugay sa kaunting hagod ng ina

Pagkatapos hipan ng hangin, tatago ang mga ito

Sa mga siwang ng kanilang papag

At ulupong na bibitin-bitin sa bubong;

Naririyan si Rendon na kubkob ng laman ang likod

balikog ang dibdib, usli ang pusod

Mukha nga siyang uod, dahil sa unang patak

Na dumapo sa ina noong siya’y dalaga pa.

 

Nahihintakutan tayo sa pagtatapos ng Abril.

Ninanasa natin noon ang pagdating ng Hunyo

Kung maari sanang laktawan ang mga araw ng buwan

Kung kailan may sumpa ang laway ng langit

Tinalon na nating magkahawak kamay ang kaligtasan

Sa babala ng mga kulog at kidlat.

 

Hindi tayo naging uod, masunurin tayo

Hindi matigas ang ating ulo’t tinatandaan natin

Ang ganitong petsa ng kapariwaraan ng ating katawan.

Nalubog tayo sa pagtalima, nalublob tayo sa paniniwala

At kinukuwento natin ito sa ating mga anak

Upang hindi sila maging uod.

 

Matanda na ang panahon

At ngayo’y hindi na tayo bata, siringgiting ang gatla

Sa noo at katawan, tila balat sila ng uod

Ngunit hindi tayo naniniwalang magiging ganoon tayo

Kahit mabagsik pa rin ang singasing ng kulog

Kahit matalim pa rin ang sugsog ng kidlat

at ang mga hulog na tubig tuwing Mayo

ay hindi na natin pinaniniwalaan.

 

Hindi sinabi sa atin ng bulaang anluwagi

Nagbibiro lamang siya, tinatakot tayo

Upang hindi sipunin, upang hindi mahandusay sa kama

Dahil sa lagnat.  Ito ang totoo

Wala tayong nakitang ulupong mula sa buhok ni Melissa

Nalaman nating lumulon ng gamot ang ina ni Rendon

Dahil aanakin lamang siya sa kahihiyan ng pagkadalaga

At ang maraming isiniwalat sa atin ng buhong

Ay kasapakat ng ating ama’t ina upang huwag magpa-ambon.

 

Kahit nalaman nating kasinungalingang

Magiging uod tayo kapag naduraan ng langit

Sa Mayo, sa pagpasok ng tag-ulan

Sumisilong pa rin tayo’t umiiwas maampiyasan

Munti man, dahil manunuot sa ating balat

ang mga uod ng karamdamang  walang lunas

ngayong matanda na ang panahon.

Tayo ang magpapatunay na sa bawat hingasing ng kulog

Sa bawat pagpunit ng kidlat sa tabing ng panginorin

May mga pupa na magluluwal ng nahinog na signos

Habang lumalabo ang mga patak ng ulan

Buong taon.

 

Pasalubong

 

ngayon ko lang nai-enjoy ilakad,

Tito Junior

ang pasalubong mong sapatos

galing Amerika

at tuwang-tuwa ako

na naalala mo ang iyong pamangkin.

 

sa bawat kahon

maliit man o malaking

ibinabagsak ng LBC

sa pintuan ng bahay

hindi mo nalilimutan

ang pangalang “Bai”

marahil, ako lang ang kilala

dahil kay-aga mong lumisan.

 

personal mong bitbit

kapag umuuwi ka

ang mga pasalubong

sukat na sukat ang lahat

damit, sombrero, sinturon

sa nag-iisa mong kilalang pamangkin.

 

nagtatawagan tayo, noon

upang kumustahin ang isa’t isa

sa ating pamilya

na nagkapag-itan

dahil sa mga dagat ng kahirapan

dahil sa mga kalsada ng paggawa

at pinanabikan ko ang muli mong dalaw

na may bitbit sa kamay

yaong may pangalang “Bai.”

 

minsan ka na lang umuwi.

 

gusto kitang salubungin

sa pag-uwi mong ito

gusto kitang pasalubungan

ng kahon-kahong pasasalamat

dahil hindi basta sapatos

o saplot

o sinturon

ang hatid mo sa akin

pagbaba ng eroplano

kundi ang pag-alalang naghihintay ako

kasama ng pasalubong.

 

ikaw ngayon ang sorpresa.

 

sa malaking kahong hatid sa tapat ng bahay,

suot ko ang sapatos na huli mong bitbit

yakap ako ng damit na huli mong bigay

hinahagkis ako ng sinturon na huli mong isinukat

sa aking beywang, kasabay ng yakap

sa nag-iisa mong kilalang pamangkin.

 

suot ko rin ngayon ang sombrero

tatakpan ko ang aking mga mata

upang hindi mo makitang

luha ang aking pasalubong

sa huli mong uwi.

 

Kalabit

 

kinalabit mo man lang sana ako

kahit dutdot lang ng dulo ng daliri

kahit hindi naman talaga tayo nagdaup-palad

tinapik mo man lang sana ang aking balikat

na ikaw pala iyan

na nakarinig ng aking tayutay

kahit hindi ko narinig o nasalat ang iyong dila

dahil ako’y hindi mo singbata sa larangan

ng pag-ibig sa iniibig ko ngayon

hinagod mo man lang sana ang aking likod

o kinusot ang suot na damit

sa pamamagitan ng paghagod sa iniibig kong salita,

akda, o pangarap na tatapikiin ko rin ang ibang

balikat, kahit dutdot ng dulong daliri

bago man lang mamaalam

sa daigdig na naglilihim ng salitang

“ako ito.”

 

~dagliang sulat para kay G. Fabian Suzara na sumakabilang buhay matapos ang salu-salo ng mga makata sa Antipolo, Rizal~

 

Huwag Akong Tanungin

 

huwag mo akong tanungin, anak

kung bakit ako ama

tinawag man ako sa pangalang

ganito, hindi ko rin alam

isasagot ko sanang

kumakapal ang kalyo

sa aking palad

pinalalaki ko kayo

sa aking pinagpawisan

pumalya ba kayo

minsan, sa isang hapunan?

binibihisan ko kayo

mula sa aking sipag

inihahatid kita sa pinto

ng karunungang hindi maaagaw

katunayan, anak

bitbit mo ngayon ang krayola

at sinisimulan mo na

kulayan ang iyong buhay

hindi ka naglalakad

nang walang pang-apak

kaya hindi nagsusugat

ang iyong talampakan

kabayo ako’t hinete ka

taktak man ang pawis

hindi tayo humihinto

nakararating tayo sa mga parang

ipinapasyal sa hindi pa naabot

naiidlip kang kulambo

ang aking mga mata

walang lamok ang dumadapo

saanman sa iyong balat

lumilipad silang palayo

kasabay ko silang napupuyat

inaawitan ka namin

ng oyaying pampatulog

at bukas ng umaga

magigising kang yakap

kita, hinahagka’t ginigising

sa paki-usap na “anak,

huwag akong tanungin

kung bakit ama

ang tawag sa akin”

hindi ko alam

at tanging ikaw lamang

ang may taglay ng kasagutan

kung ano ba ang ama

sa isang bunsong

tulad mo.

 

Larong Mag-Ama

 

halika, anak

ituring mo akong kapatid

at tanggalin mo ang alinlangan

na ako’y iyong ama

maglalaro tayo ng larong

usok ngayon

itatayo natin ang isang kampo

saka seselyuhan ito

ng matatayog na pader

tatanuran natin ang mga haligi

na may largabistang panggabi

dahil makikipagbarilan tayo

magtatago, lulundag

sa mga pader ng kadustaan

ihahagis ko sa iyo ang ilang magasin

kapag mauubusan ka ng bala

ituturo ko kung sino ang kalaban

nakasuot sila ng itim

putukan mo sila

hanggang maibulid sa lupa

huwag mo na lang itanong

saan sila matatagpuan

nasa paligid mo lang

kaakbay mo’t nakatanod

kapag wala ako sa tabi

hindi mo lang napapansin

tinuturuan ka nila

patayin ang ating pagiging

mag-ama, at nagtatayo rin sila

ng isang paksol, diyan

sa puso mo, sa kaibuturan

inilalayo ka nila sa akin

kinikidnap ka nila

hanggang hosteyds na nila

tayong mag-ama

na pakakawalan lamang

kapag ubos na ang paggalang

hindi ka na makahahakbang

palapit sa akin

dahil sa kampo ng kalaban

pinakain ka nila

ng doktrinang tumutunaw

sa iyong kamusmusan.

 

Kumpisal Ng Isang Ama

 

Hindi ako ang iyong ama

nagkakamali ka

kaya huwag mo akong tawagin

sa pangalang ito

dahil ang isang ama

ay nakatatandang

umaakay sa anak

hindi nagliligaw

hindi naghahain

ng panis sa hapag

hindi naghihiwa

ng sugat na ‘di nababahaw

gumagamot

hindi nagpapanaknak

yumayakap palapit

upang kuyumin sa dibdib

na siya’y ama

hindi nagtataboy

sa bangin o kanal

hindi gumagapos

ng kamay at paa

upang matuto kayo

maging malaya

at humakbang

ng sarili

at tuklasin

na sa kinabukasan

tatawagin kang

ama.

 

Latay

 

bakat sa hita mo, anak

ang pagmamahal

na sing-init ng unang halik

noong silayan mo

itong liwanag ng daigdig

umiiyak ka

sumubsob sa iyong unan

at hindi mo inakala

matitikman mo ito

sa ganyang gulang

ngunit kailangan

tandaan mo ang ilang

tagubilin kumbakit namaga

ang iyong hita

nang dapuan ito

ng nagngangalit na palad

nagkamali ako, anak

ngayo’y namumula

namamaga ang aking palad

nagdurugo ang aking dibdib

sa pagtatalik ng lakas,

ngitngit, at katwiran

na kailangan kang paluin

kundi magulang ang paluluhain

sa araw na hindi mo natikman

ang sakit, at wala ka ng takot

paluin mo ako ngayon, anak

ihanay mo ang latay

sa aking tadyang

gamitin mo ang maliliit

mong mga kamay

upang saktan ako

upang mamaga ang aking hita

upang sumubsob ako sa unan

tahimik na umiyak

kagaya mo

at ihikbi na lamang

ang hindi nalalaman

kumbakit kailangan mo

akong saktan.

 

Rengga 19

 

teritoryo na ng mga paruparo ang aking bituka.
inangkin nila itong kondominyum ng mga nerbiyos
at namamagis-pis sila doon sa bungad ng aking hininga

at ang aking bibig ay pinupagaran ng tingga at tinga
walang makakalusot na pag-ibig at talinghaga
sa pagaspas ng kanilang mga pakpak,

nangangaligkig ang mga umid na salita

na ngayo’y naguumalpas

at ang berbo’y lilikha ng tapang sa panulat
lalo na sa panahong itong sinasakmal

ng  mga itim na uwak ng estado

 

silipin mo: dito sa estero ng aking hininga
siringgiting ang amonya na kanilang pabango

umaalimbukay ito patungo sa mga lagusan ng diwang
kinukulata at kinukulaba ng panghi’t anghit ng mga pangitain

 

kung bibiyakin ang aking bungo ngayon,
naroon ang salaysay ng pagdarahop

at wasak-wasak na larawan ng mga pangarap
na pinilit mabuo, na pinipilit iluwal
sa gitna ng binabahang mga tahanan
sa pusod ng digma ng bawat bayan
sa lunggati ng pakikibaka sa kalayaang
lagi’t laging inaasam, tuwi-tuwinang ipinaglalaban
habang lumalawak ang pagitan
ng namamasasa at pinagkakaitan

 

sumasabog ngayon ang itim na pulbura sa pusod ng karimlan
magyayabang ang isa pang kadiliman sa mga kanal ng pighati
mabubulag tayo sa liwanag ng mga adwanang
gumagapang, tulad ng mga sasagpanging pupa
hila sa balikat ang layak na kalayaang apak-apakan na lamang

 

ay, kulay bahaghari manawari ang mga paru-paro
at kulayan ng kanin ang mga bitukang inaaspalto ng dighay
na walang
saysay

~Palitang-linya sa Community Poetry Page na Rengga ng mga makatang sina  Byron Aloysius Cuerdo,  Mario L. Cuezon, Emmanuel V. Dumalo, Luisito Queano, Danilo Dela Cruz, Gil Mendoza, at Ariel N. Valerio: 26 Pebrero 2011

 

Rengga 16

 

Kaluluwa ang nangungusap
sa mga hibla ng hinagap.

 

May abuhing pakpak ang uwak
pasingkad sa alapaap
ngayong pumuputok ang araw sa talukap
at nakahilig ang kanyang anino
sa balikat ng inang kanyang pugad
kapag ang pagod ay humahapon
sa buong maghapon.

 

Umuulan ngayon ng balahibo.
Ito ba ay puting rosas na basbas galing sa itaas
o inaamag na balubad ng natuyong luhang
pinitas ng mahabang panahon ng mga pagtatago’t pag-aalinlangan
o di pangkaraniwang kababalaghang
isinisigaw ng nabaliw na kalikasan?

 

Dito sa lupang niyuyungyungan ng aking kaluluwa
ihahain ko ang katawang lupang
bukadkad ang pares ng mga palad
hinahinagap kong sumanib sa aking balat
ang basbas
ang balubad ng tuyong luha
ang talinghaga ng mga kababalaghan
ng pagkabaliw ng kaluluwa at katawan.

 

Ngayong umuulan ng mga balahibong may bahid ng dugo
sala-salabid ang sapot, sumisigaw ang ulilang gagamba: silaban
ang mga hibla ng hinagap, sisirin sa siklab ng apoy ang sarili.

 

Nasasalat ko ang aking balat, ang tabsing ng dugo
habang  lumulutang ang sinauna kong sarili

bumabalot ang duguang balahibo sa aking laman
niyayakap ng bagong sapot ang kaluluwa ng aking balintataw
sa naghuhunos na himaymay, kagyat iluluwa:
nasaan ang dakilang uniberso
ang iniiralan ng mga pandama’t pananong
ng pagtataka’t pagkabalisa
tuwing inuulan ang sarili ng digma?

 

Hindi ko mahagilap ni ang sariling anino
para kalabanin sa bunong braso
sa gabi ng salamisim
sa gabing simsim ng pait,
sa gabing kinakalawit ng bubwit
ang tutong na dumi
sa kuko ng aking hintuturo.

 

Parang ang langit hindi ko na  maituro
parang ang impiyerno  hindi ko na maduro

dahil langit at impiyerno ang yapos ng aking mga palad
mula nang sumungaw sa sanlibutan.

 

~Palitang-linya sa Community Poetry Page na Rengga ng mga makatang sina  Byron Aloysius Cuerdo,  Mario L. Cuezon, Emmanuel V. Dumalo, Luisito Queano, Richard Gappi, Gil Mendoza: 23 Pebrero 2011

 

 

 

 

Nakakalokong Mamasyal Ngayon Sa Mall

 

Nakakalokong mamasayal ngayon sa mall

kumbakit: sunod ka man sa uso

ng bihis, ano’t kinukumpitensya yata

ng ibang de-moda ang trip

saka ngingising parang askal

dahil tinalo nila ang kumbinasyon

ng maong at 80’s na tshirt.

 

May dyaket din naman akong itim.

Pang-leprechaun na rin

ang sapatos, may shades

dalawang pulgada ang balbas

at ang bigote’y inahit

magmukha man lang

Jhong Hilario ang hilatsa

habang nakakuyakoy sa tapat

ng Buddy’s.

 

Ngingisi pa rin ang mga tarantado

at nakakalokong itataas ang hita

ng chicken barbeque

hihimurin ng sandangkal na dila

ang papatak-patak na sauce

(pinaglalaway n’yo ba ako?).

 

Pinipigilan kong huwag mapaaway

pareho rin lang naman

ang tatak ng cellphone

Nokia, may camera

may net, China phone nga lang

mayroon ba iyang kaibahan

at humahagalpak sila

habang ako’y piktyur nang piktyur

sa mga tsitsing na dumaraan?

 

Napatunayan ko:

 

Kayhirap sumabay sa uso

ang isang tumatandang ipokrito.

 

Pasubali sa Pintura

 

isinabog ng isang pintor ang pintura sa banig
at isa-isang inihiga ang mga imahe sa isip
nakalikha siya ng mga bulaklak, gusali, bituin,
estatwa’t mga tanawing nagbabago ang mga kulay
at sa bawat hapulas ng kaniyang pinsel
gumagalaw ang daigdig ng mga pintura
nangungusap lahat sila’t may kahulugang
ipinababatid: buhay, kasawian, galit,
digmaan, kamusmusa’t pagdaloy ng pag-ibig
subalit sa isang sulok ng kuwadro’y bumakat
isang aninong may pangalang hindi batid
maging ang tanging kulay ay basal, pipi
nangungusap ng bahagharing walang kulay
buhay lamang niya ang guhit o espasyong laan
ngunit salat sa kahulugan ng pagpinta ng

aking larawan

 

Monolitohiya

 

sa pasigang ito’y abot tanaw ang lupaing
hinog ang mga koral, kumukutitab ang tabsing
at sumasagitsit ang mga iliw.

humahampiyas ang mga alon sa ibayo
(na nagsasabing “halika, halika dito”)
nakabulid sa lambat ang buntis na tambacol

at nakita ko:
nanunulay ang mga plankton
sa ibabaw ng asin

pumupusag ang dolpina’t
balyena ang naghaharing pating.

 

paano kaya sila nabubusog?
bumibintog din kaya ang kanilang hangarin
lumangoy palayo sa batuhang kwartel?

 

yungyong sa aking paanan ang aliw-iw ng pagnanais
gayong isinulat na sa tubig
ang ganitong palaisipan ng pagsisid:

 

matalinghaga ang mga ilaw ng marinduque.
mala-alpombra ang mga marmol ng romblon.

 

(napadpad kaya ako dito upang sila’y akin lamang tanawin?)

 

Minsa’y Nagiging Incredible Hulk Ako

 

sa umpisa’y tumatayo ang aking balahibo.

 

kung ganito

gusto ko nang umuwi

kaya’t huwag akong pigilang

mag-alsa balutan

 

hindi ko na iniinda ang pagpipigil

at may titimbuwang

sa tapat ng bahay

pagyapak ng una kong daliri

sa paa

 

sisipain ko ang haharang

titimbuwang talaga

ang sasalubong

kahit babati lang

kung bakit naisip-isip ko pa

magbiyahe

ng maaga

 

hihimasin ng tata

-pik

sa aking balikat

ang kaniyang sariling panga

kumbakit dadantayan niya

ang aking balikat

gayong hindi naman yata

napipispis ng kaniyang palad

ang pag-aaring balat

 

ang isang hipo sa naninigas kong katawan

ay hipo ng pitonglibong higad

 

kapag ganito ang hilatsa

na inkredibul huk na

ang aking hininga

nag-uumpisa nang umalsa

ang aking mga litid

himulmol na ng asido

ang tambuklot na anus

sasabog ang lakas na bitbit

ng dalawang kamay

at lalasahan ng sinumang ngingisi

ang sariling laway

sasabaw ng dugo

ang kanyang bibig

maghahabulang tambol

mayor ang bagang at canine

palabas ng guwang

o papasok ng gulung-gulungan

 

huwag sanang sarado

ang c.r.

 

Terno

~Kay Lola Sisang

 

Mumurahin lang ang terno, Lola, ngunit hindi ito mahalaga

hindi mo naman makikilatis kung may presyo o wala

ang huli mong suot sa iyong huling kaarawan.

 

Ang paborito mong pabango ay hindi namin matagpuan

saanmang tindahan, na kahit ibinilin namin sa mga darating

na kamag-anak, bitbit lang nila ang pangmatandang budbod

sa mga pinaglalamayan:  huwag lang umalingasaw ang amoy

ng pormalin at kabaong.

 

Maayos naman ang pagkakapusod ng iyong buhok.

hipid ang kulay pula sa iyong labi at bagay ang pulbos

sa iyong pusyaw na mukha.  kung mananalamin ka nga

marahil iisipin mong napakaganda mo sa iyong kasuotan,

sa kasalukuyang ayos ng iyong katawan, dahil Lola,

kay payapa ng iyong kabuuan sa huli mong araw.

 

Kung ihahalintulad ko ang larawan sa ibabaw ng iyong higaan

na ginuhitan ng pagkaluma sa tatlumpung taong pagkakahimlay

sa baul ng katandaan, mapagkakamalan kitang modelo ng pinta

sa panahon ng iyong kadalagahan.

 

Kaibig-ibig ka, Lola.

 

Gusto sana kitang isayaw, katulad ng pagsasayaw mo

sa amin noong kami’y pinahihimbing dahil wala si Nanay;

Gusto sana kitang ilakad sa parke, katulad ng pamamasyal

kasama ka, dahil nasa trabaho ang Tatay.

Gusto sana kitang awitan ng oyaying humihila ng paglilibang

sa namumungay naming mata habang mainit ang katanghalian,

noon sanang mainit pa ang bawat himaymay ng iyong kalamnan.

 

Ngunit hindi ka namin naalalang isayaw noon

dahil nahilo kami sa bango ng pagkalimot;

hindi ka namin naalalang ipasyal dahil naligaw kami

na iyong mga apo, sa mga pasilyo sa labas ng bahay;

hindi ka namin naalalang kantahan, munti man,

dahil inawit ng iyong mga apo ang panibagong oyayi

na hindi mo man lang inabutan;

hindi ka namin nabihisan ng bagong ternong mamahalin

dahil inisip na lang na ang pagbibihis mo sa mga apo

ito ay iyong responsibilidad.

 

Ngayo’y minamasdan kita sa bago mong tahanan.

 

Nakangiti ka sa akin.

Tila nakabukas ang talukap ng iyong mga mata

at sinisilip mo ang aking kabuuan, kay tikas ko ngayon

sa aking puting kasuutan; kaybango ko sa pabangong pinili

ng aking kasintahan, dahil aalingasaw ito’t maaamoy

ng mga nabubuhay saka nila pupurihing kaybango ng apo ni Sisang.

 

Pupurihin ka nila dahil napalaki mo kaming baguntao

at may ambag kang tikas sa mga apo mong naiwan.

 

Sisilip sa siwang ng aking mga mata ang kalungkutan

dahil hindi ka namin napatikas sa iyong pagtanda

katulad ng pag-aabala mo

na dumating kami sa kasalukuyan.

 

Ang mga Tuyong Ala-ala

 

manlilikay ako ng tuyong ala-ala

 

gusto mo bang sumama?

uupo tayo sa sea wall

habang hinihintay na lumubog ang araw.

 

sa umpisa,

habang may init pa

ang alas-tres na hapon

palipasin natin ang ilang oras

sa mga tunog sa paligid.

 

naririnig mo ba ang mahinahong hangin?

ganyan din ka-tahimik

tuwing ala-sais

habang pinupukpok ng sakristan

ang kampana sa tore ng simbahan.

humihinto tayo,

naglalakad man o naglalaro

sabay-sabay yumuyuko

at pikit-matang inuusal ang orasyon

ang Angelus.

 

naririnig mo ba ang pagaspas ng dahon

ng niyog na ating sandalan?

malumanay lang, di ba?

ganyan din ang pagaspas ng pamaypay

ng Lola at Nanay

sa panahon ng Mahal na Araw –

bawal kasi ang maingay

dahil patay daw ang Diyos.

 

naririnig mo ba ang pagputok ng bula

sa ibabaw ng dagat?

iyan ang nawala.

ang tunog ng paniniwala

na naririnig tayo ng nasa itaas

kahit kaylawak ng dagat

kahit kay-tahimik ng pag-iyak.

 

naririnig mo ba ang paglubog ng araw

ngayong alas-sais

na walang Angelus

na walang paalala ng Mahal na Araw

na walang pagputok ng bula

sa ibayo ng dagat?

 

ganyan

ganyan tayo matutulad

na nililikay na lamang

ang alaala ng paniniwala

na hindi naipaswit

sa mga bata.

 

Pagbabagong Bihis

Huwag mo akong tanungin kung bakit nagpalit ako ng damit

o nag-ahit ng bigote at balbas o walang itinira isa mang pulgada

ng aking buhok at naroon na silang lahat sa baldosa

habang naghihintay hipan ng hangin at ipasyal sila sa dawag

ng aking mga nakaraan: hindi na ako ang dating tao.

Susubukin kong huwag matabsingan ang mga talampakan

habang nanunulay sa mga putik ng pilapil, habang namamaybay

doon sa mga gasangan ng dumi.  Susubukin kong huwag pawisang

ganap ang hubad na katawan upang huwag umalingasaw

ang sulasok ng nagdaang masamang panaginip.

Kung mayroon mang kakapit na dungis sa aking kamay

pipispisin ko ito nang maaga upang hindi mo na masilayan

hahagurin kong buong ingat ang batok at likod, pati ang tapat

ng dibdib kung saan naroroon ang puso, upang maging sapat

ang imakuladang linis ng aking sarili.  Ngunit katawan lang ito,

laman at balat.  Kung masisilip mo lamang ang aking kaibuturan

naroroon pa rin ang dungis ng aking nakaraan, ang dating ako

na nagtatampisaw sa putik ng salaulang pag-ibig.

 

 

Ngayo’y Suot Ko ang Iyong Anting-anting

 

suot ko ngayon ang saplot

na may tilamsik ng iyong anting-anting

at kakaibang kapangyarihan ang bumabalot

sa aking buong katauhan.

 

sumandali akong nanatili sa aking talampakan

habang hinahagod ko ng tuwalya

ang namamanhid kong batok at anit;

pinakiramdaman ko ang kilabot

na minsan pang gumapang matapos

itong araw ng madugong pakikipagtuos

sa nagkahugis na engkantada.

 

Hindi ako handa, noon

dahil natatakot akong hindi kita magagapi

malakas ka kasi, at ang isang titig

ng namumungay mong mga mata

ay katulad rin ng mga awit ng sirena

sa paglalakbay ni Odyssius:

inaantok ang aking tapang sa mataray

mong mga sulyap, dito na ako bumabagsak.

 

Hindi ako nakapagpalakas ng masel,

dahil kahit ang aking pagkalalaki

ay sinasadya yatang umurong pabalik

habang nireresling ako ng mainit mong bisig;

wala akong lakas upang gamitin ito

sa ganitong pakikipagtuos.

 

Ngunit sadyang may kahinaan ang bawat nilalang

sa paligid ng bundok Banahaw:

nahuli ko ang iyong kiliti, doon lang

sa mga puno ng tenga, sa kuweba nito

at umatungal mula sa iyong lalamunan

ang malulutong na halakhak, dumagundong

ang aking dibdib dahil sumasang-ayon na nga

ang mga maligno na magagapi rin kita.

 

Matindi ang una nating sagupaan.

Sinusubok kong pasukin ang iyong pagsang-ayon,

pinipilit mo naman ang pagtutol.

Sinusubok kong punitin ang iyong kahinaan

pinipilit mong isara ang mga lagusan ng pagtugon.

 

Hanggang nahulog at bumalatay sa sahig

ang iyong mga bisig, itiningala mo ang ulo

at isinuko mo ang kahinaan saka ko inangkin

ang premyo sa aking pakikihamok.

Sa wakas ay tinanggap mo ang aking pag-ibig,

engkantada, at namnamin mo ang tamis ng aking alay.

 

Ngayong umaga lamang, matapos ang pagbabanlaw,

suot ko ang katunayan ng aking pag-ibig.

Hinaplos ko ng buong palad ang saplot

na may tilamsik ng iyong dugo.

Sinilip ko ang aking yabang sa naumid na tapang

at naramdaman ko ang pagsasauli ng kapangyarihan.

 

Sa halik ng nabubuhay mong dugo sa aking pagkalalaki,

alam ko, humahalik na muli ang ala-ala

ng una nating sagupaan ng mga pag-ibig.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

SANDUGONG MAKABAYAN

 

 

Ngayo’y Uuwi Ka na Walang Laman ang Kamay

~Kay Nanay Vocay sa Kanyang Pagreretiro

 

Ngayo’y uuwi ka, Nanay, buhat sa opisina

matapos mong isilid sa malalaking kahon ang ilang gamit

personal, at kasama dito ang iyong puso, alam ko.

 

sinubaybayan ko ang iyong pagsalansan ng kagamitan,

nakita kong una mong inilagak sa kailaliman ang iyong pag-ibig

ipinaibabaw mo rito ang kuwadro ng mga larawan

ng iyong gugol na panahon sa paggawa nang mahinusay.

 

sa isang kimpal ng iyong dalawang magkasalikop na kamay

isinunod mo ang ilang hindi gaanong mahalagang gamit

katulad ng pagod, galit, luha, hinanakit, na tinipon mo wari

upang alalahanin mo rin pagdating sa bahay

kapag iniisa-isa mo nang ilabas ang mga ito sa kahon.

 

habang dumarami ang nailalagak mong abubot sa lukbutan

kumukunot ang iyong noo, nangingiwi ang iyong labi.

ganoon ba Nanay, ang pakiramdam ng napipitpit ang puso

ng ilang hindi gaanong mahalagang gamit-opisina?

ganoon ba Nanay, ang pakiramdam ng matatakpan na ang larawan

ng maraming taon pang daraan at magpapakupas sa kanilang kulay?

 

hindi mo na napigil basagin ang damdaming ini-kuwadro mo rin

anupa’t ang lagaslas ng iyong luha ay singhaba rin ng panahon

na iyong ginugol sa loob ng pagmamahal sa paggawa.

 

napansin ko, marami kang iniwan sa kabinet

ngunit hindi mo man lang sila tinapunan ng sulyap –

sila’y mga aklat, at pamana mo marahil ito sa papalit sa iyo;

iniwan mo ang maruming pangalan ng mga pinalitan mo

kaya naghahanda kami ng maaliw na pagsalubong sa iyo.

 

pinalis mo ng palad ang ibabaw ng iyong mesa,

minsan mo pang inikot ang upuang maraming araw mong kinuyakuyan

habang tutop ang ulo sa mabibigat na nakapatong sa iyong puso.

hinagod mo ng mga daliri ang dilaw na dinding,

hinagkan mo ang mga dahon ng halamang palagian mong dinidilig

sa apat na sulok ng iyong malamig na silid

saka mo pinatay ang ilaw na nagpadilim lalo ng iyong mukha.

 

iyon ang huling pihit mo sa seradura ng pinto

iyon ang huling ingit ng pinto na iyong maririnig sa iyong opisina

matapos mong isara ang kahapon ng marubdob na paggawa.

 

Ngayo’y uuwi ka, Nanay, buhat sa opisina

walang anumang hawak, maliban sa kalungkutan

matapos mong isilid sa malalaking kahon ang ilang gamit personal

yaong bitbit mo mula sa bahay, yaong ikaw ang pumili at bumili

dahil nais mong maging maganda ang iyong tanggapan

magmukha itong malinis, hindi katulad ng ibang ating napasukan

na umuuwi at lumilisan ang ibang nagpapaalam

na may laman ang kamay.

 

Kalayaan, Saan Ka Pa Iwawangis

 

Kung paris ng ibong maya ang dukhang kalayaan

May pag-asa pang magbalik, pakpak ng pagdiriwang

Saan ba uuwi ang pagaspas ng kasarinlan

Kundi sa uhay ng pagbangong, tubo sa silangan.

 

Kung paris din lang ng agos-ilog ang takdang pagsasarili

Ihuhugis ko ang bangkang papel sa punit ng aking budhi

Ilulunsad sa balat ng tubig na may haplos ng pagkandili

Tatanawin sa dalampasigan ang layuning minimithi.

 

Kung paris din ng ulan, ang luha’t dugong inialay

Ng magigiting na bayaning sa lupa humandusay

Titipunin ko bawat patak sa banga ng kasaysayan

Saka ko ididilig sa nakalimot na kalupaan.

 

Kung paris ng sa magsing-irog ang pagsumpang wagas

Iibigin ko ang aking bayan sa halik ng pagka-utas

Hawak-kamay kaming hihimbing sa libingang palad

Saka kami multong babangon sa bulag na magdamag.

 

Kung paris ng tula ang saknong ng kapit-bisig

Aakayin ko sila Ina, Ama, kapatid

Pati ang aking kabiyak, supling na pag-ibig

Iisang himig kaming aawit ng pagniniig.

 

Ngunit nasaan ang pagtutulad ng kalayaang mithi

Kung ang maya ay kapos sa tinutukang binhi

Hindi ba siya lilipad sa may saganang ani

At kumahig ng lupang iba ang may-ari?

 

Ang agos-ilog na landas ng ating bangkang papel

Ay agos ding lumulunod sa mga basang sisiw

Sisinghap-singhap sa tubig na tinta ang nasisimsim

Ang dalampasigan ng paglaya’y putik ng salamisim.

 

Ang ulang paliguan ng galak-kabataan

Ay buhos ng sumpang galit sa sangkalupaan

Nagtitiim ang dusing sa pisngi ng kalangitan

Ito ba ang ididilig sa natutuyong kasaysayan?

 

Ang ating sumpaan, na babagong magsing-irog

Na hindi maghihiwat sa ligaya at lungkot

Nababali ang sumpa, ang lambing ay nalilimot

At salawahan tayong ang pag-ibig ay nababagot.

 

Ang tula na saknong ang pagbibigkis

Nasaan si Ina, Ama, at Kapatid

Nasaan ang giliw, ang supling na ibig

Bakit yakap nila sa ibayo ang init at lamig?

 

O kalayaan, saan ka pa iwawangis?

 

 

Nagdadamot ang Dagat

 

hindi na natin mapaniwala ang mga isdang

higit mainam humigop ng hangin sa ibabaw

kaysa sa kalaliman: kahit magdamag tayong

nagbabantay sa ilang dipang silong

ng ating pangilaw, hindi sila tumatambad

isa man lamang.

 

wala ang mga tulingang pumupusag sa kat’waan,

ang mga iliw na sinisibad ang liwanag

sa ilalim ng kanilang yupit na pakpak

ay walang abiso ng kanilang pagaspas

na kasunod nila ang langkay ng kanuping

habang hinihimod ng alon ang ating bantiwas at pain.

 

kaygaan ng bawat hila natin sa lambat sa ilalim

anupa’t hindi na tayo sanay umariya

na hindi nahuhutok ang masel;

ang mga banyerang nakahanay sa tabi ng katig

ay nagugulat sa kalawang na tilamsik ng asin.

 

gaya tayo ng yelong natunaw ngayong gabi

habang naghihintay sa ilan pang paghuhulog.

 

ay, kung walang mahuhuli ang magdamag na ito

uuwi tayong payat ang pisngi dahil sa pagtangis!

 

naiisip kaya ng mga lamang-dagat

magugutom ang ating abang mag-anak

palilipasin natin ang isang maghapong bulok

ang nilalaman ng tiyan upang makipagsapalaran

sa isa pang paglubog ng buwan?

 

sisikat ang araw bukas na ilang musmos ang iiyak

at nangungulila sa lamang-tiyan

katulad rin ng dagat na hindi na maipagdamot

ang lamang-supling dahil maagang naunsyami

sa ating lambat kahit supling pa lamang.

 

Sa Bundok Buntis, Maragondon, Cavite

saksi ang Bundok Buntis sa iyong kapalaran,

Gat Andres, at isa ka sa nalibing sa kaniyang sinapupunan.

 

matapos mong higitin ang pusod ng huli mong hininga

huwag mong ikabalisa ang pagtatalik ng dilim at kamatayan

dahil sa Bundok Buntis, sa sinapupunan ng Maragondon

ipanganganak muli ang iyong kaluluwa, ang iyong tapang

at hahasain naming minsan pa ang itak ng iyong kabayanihang

hinding-hindi dadapuan ng kalawang, kailanman.

 

 

Kariton

 

ang kariton ay bahay-bahayan

ng mga panaginip.

 

magtutulak tayo at isisilid

sa kaniyang hapag ang anumang madaanan

iipunin sa tambakan

at halu-halo natin silang pakakalansingin:

barya-barya, lata-lata.

 

magtutulak tayo

upang unahan ang panahon

at ang mga pakpak nito sa gulong

upang pabagalin ang pagkulubot

ng tumatandang pag-asa.

 

yapis man ang gilong,

may uling man ang ulap,

tutulak tayo

tungo sa tambakan ng anumang tinipon

at ihuhulo nating ang mga barya,

tanso, aluminyum, lata

ang bubuo ng ating bubong

sa pangarap na kariton.

 

 

Kaliwete

 

bayaan mo akong magtaksil paminsan-minsan.

 

ma’no ba namang mahimbing ng saglit lang

sa kama ng iba, sa silid na puno ng salamin

kung saan kitang-kita ko ang aking kabuuan

kung perpekto na ba ako’t tamang-tama lang ang galaw

sa pakikipagtalik sa bago kong kaulayaw;

kung saan umaalingawngaw ang aking halinghing

na hindi nag-aalinlangang baka ako marinig

ng karamihan at sasabihin nilang bagito pala ako’t

tameme sa pagkanyod.

 

ma’no ba namang danasin ko ang buhay-laya

na hindi nasasakal sa pag-ibig mong hindi na nagbabaga

huwag mong sasabihing kasalanan ko

marami kasing tulad naming palikero ang naduwag

noong una, kahit kaya ko palang kumaliwa

dahil sinisiil ako ng pananampalatayang tayo lang

tayo lang, ikaw at ako laban sa buong mundo.

 

ma’no ba namang sumimsim ako ng halimuyak ng pabango

sa mga leeg ng may leeg, hindi ko sinabing mas mainam sila

kaysa sa samyo ng iyong natural na perpyum

sinisinghot ko lang ang kaib’han ng pormyulang ginamit

saka ko titimplahin upang ibudbod naman sa iyong leeg.

 

ma’no ba namang nahuhubdan ko ng ilang gabi

ang kaluluwa ng mga naghahabol sa aking karisma

alalahanin mong tinuruan mo akong magbihis

gumayak sa ganitong asta – tirador sa libog at galing

na hindi kaylanman nila maiiwasang angkinin

silang mga naglalaway sa ating morenong kulay.

 

ma’no ba namang pumasyal akong kaakbay sila

at hayaan mo akong makipagtalik

ipagkakapuri mong tatawagin akong bagong tao

ang bagong lalaki ng mundo, ang bagong Adonis

mula sa lahi ng iyong ama’t ina

na magsasabit ng dangal sa iyong leeg na bubudburan

ng pabangong hindi maghuhunos, hindi mapapanis.

 

sabihin mo mang nagbago na ako’t hindi napapanatag

sa iyong tahanan, hindi ako nakalilimot

sa pagmamahal na wagas, Pilipinas.

 

Osmosis I

 

gusto kong magmukhang marumi, magkulay lumot

o libag na huwag ninyong kukutkutin kahit kailan

dahil gusto kong ganito na ako.

 

pinalalabas kong kusa ang uban sa ngidngid ng itim na buhok

pinagmamartsa ang ulatim sa pisngi at batok

ipinapahid ko rin nang sadya ang dusing at alikabok

sa buo kong katawan, sa buong katauhan

hanggang tila putukan sa bundok Banahaw ang singaw

ng balat at kilikili: umilag na lang kayo.

 

Natutuwa akong kumakapal ang asin sa aking balikat,

namimitak unti-unti ang mga ito sa kinis ng anit

at sa bawat pilantik ng ningas ng araw’y ipinapahid ng pawis

sa kabuuan ng likod at dibdib ang maputi-maalat na mapa.

 

nanghihinayang akong ihakbang ang mga paa nang may sapin:

mawawalang silbi ang pagdudumi kung hahalikan ng tsinelas

ang talampakang sanay nakaapak, natitinik

sa paghahabol sa maari pa nitong matalisod.

 

wala nang pagkakataong makilala pa ang mukha

sa tila maskarang anyo nitong pinakapal na bigote

at hindi ko muna ito pupungusin, ni gugupitan

magmukha na akong dagang-estero sa ganitong hilatsa

na pinaaalingasaw ang pabango ng kahirapan.

 

ipapakita ko sa inyo ang lahat ng ito dahil hubad ako ngayon

litaw ang utong, at mahihipo ninyo ang kumapit na balat sa buto

nang maipagtaka ng maraming wala na pala akong laman

kaya hindi na ako dapat nagdadamit:

tama na itong pang-ibabang magtatakip lamang sa moralidad

na asawa ko lamang ang nababaliw.

 

hindi na ako gagalaw kapag makapal na ang libag.

bawal ang magpawis sa hindi dapat pinapawisan

nang walang tumagas na katas sa sinusubing enerhiya

ng mga taong lagalag ang asin sa bituka.

 

 Osmosis II

~sa mga manggagawang Pilipino~

 

huwag nating pansinin anuman ang bigat ng hawak

mapatagas lamang ang pawis, mapiga man ang katas

alang-alang sa mga naghihintay na pipit sa tahanan

huwag nang isiping para ito sa bayan

kataksilang akuin pa nating para ito sa kanya

gayong wala tayong isinusuksok sa kanyang bituka.

 

huwag nang indahin ang paltos ng kamay

o pasma ng kalamnan o igting ng mga litid o puyat

mapadaloy lamang ang bukal ng kabusugan

sa sumisiyap na asawa’t anak bago pa lumugso

ang pugad ng pagmamahalan.

 

huwag nang tanungin anong uri ng kabuhayan ito

kung nagpapagod tayong may dangal

at hindi ikinahihiyang nakatutulog tayong nakabuka ang bibig

sa pagod, hapo, at pagka-ubos ng lakas

sa ngalan ng pagpapatikas ng kaya ko ito

kaya kakayanin ko.

 

huwag nang silipin ang ibinabagsak ng langit

kumbakit iba-iba tayo ng sukat ng bulsa

at iba-iba ang timbang ng naisisilid sa sikmura.

 

ipagpasalamat nating nakagagawa pa tayo.

ipagpasalamat nating may nagagawa tayo.

 

Osmosis III

~sa mga bubot na pinupol, sa pagdiriwang ng buwan ng mga bulaklak~

 

ngayon pa lang dapat bukadkad ang mga bulaklak

kung sadyang iluwa ng sepal ang mga bubot na petalya

kung handa na ang mga paruparo’t bubuyog

dapat sana’y hinipid muna ng dila ng hangin sa tag-ulan

ang mga labi ng bulaklak, dapat sana’y sininsin na ng araw

ang katawang makaiimbay bago sila pupulin

ngayon pa lang sana ladlad ang kanilang ganda

kung hinog na ang kanilang kulay, o ang kanilang malay

na ang kanilang halimuyak ay sinisimsim sa tamang panahon

dapat sana’y handa na ang kanilang mga obaryo

sa sasadyaing pagdalaw ng mga paruparo

upang ganap ang polinasyon, hindi pilit

bago pa man pitasin at matuyot nang walang muwang

saka masadlak sa  plorera ng di-sadyang pagkaluoy

ng kanilang kabataan.

 

Ang Pantastikang Plasma Ng Pantasya

~Parunggit kay Pnoy

 

humahagok kanina lamang ang pantasyang

napapailalim na sa mga bit’win ang sansinukob

nilulukob sa arnibal ang pilapil ng kalupaa’t

hinihimod natin ang pinigang ubas sa mga bakyaan

sumisilip ang kapangyarihan ng pananahimik

signos ng kahilingang huminga ng malalim

ang sariling baga sa ilalim ng katubigan

pagsisid sa kalawakang tayu-tayo na lamang

ngunit inaararo pa rin ng ating mga palad

ang buhanginang karaniwan ang batong patay

kumikintab sa mantikang sabaw ng dighay

paisa-isa at nangaghuhugas tayo ng pawis

balabal ang damit ng mga gabi ng ulser

teritoryo ng hanging amihan ang bituka’t

kalsadang luklukan ng lagnat, karamdamang

isinabog ng humahagok na pantasyang ito:

ang bit’win ay plasmang gumagalugad

sa pagitan ng gutom at kasarinlan.

 

Hostage Drama

~’santula para sa kabilang bahagi ni Inspector Mendoza~

 

sumambulat sa atin ang putok ng balitang
hinog sa aksyon, nagmatyag tayo’t nag-abang
gumapang sa ilalim ng mga ulat, nakiramdam
walang gumagalaw. Nakatutok ang armas
sa bawat nanginginig na larawan, pawisan
kahit ang langit sa salitang binitiwang
hosteyds niya ang pagkakataon. Sasandali ito
ngunit namimilipit ang ating liig
bumubuka ang mga tenga sa pag-ulinig
bumubulong ang ating bibig na kahimanawari
tunawin ng ulan ang sasakyang iyan
at ipakita ang kriminal na nakatayo
sa gitna, saka siya barilin sa sentido
upang hindi na ito muling pumaslang
magpumilit ng kahilingan kapalit ng bihag
gaya nating hosteyds ng paghusga
samantalang ang drama ng pagtatanong
o pagtitimbang ay wala.

 

Crematorium

 

~hindi sila makakukubabaw~

-German V. Gervacio

 

nakabinbin ngayon ang makinaryang susugba
sa init ng ating katawan ngunit papalitan ng apoy
mula sa mga pader ng krematoryong ito.

 

hinihintay na lang natin ang senyas na handa
tayong sumailalim sa pagkalusaw ng katawan
maging abo’t isabog sa hanging walang pakialam.

 

Ininda ba natin ang init sa kasagsagan ng buhay?
nilagnat ba ang kaisipang mamamatay din tayo
sa kabila ng paghinga’t paggalaw nang mahinusay?

 

hindi tayo pakukubabaw sa krematoryo ng pagkaagnas
pagkalusaw ng katawang sinipsip lamang ang laman
gayong mantika ang ilalabas nito saglit lamang.

 

sa krematoryong ito’y mamalagi tayong buhay
tatagas nang malaya ang mantika ng ating laman
at babalutin ang mga pader ng pagkalusaw.

 

hindi tayo pakukubabaw.
hindi ang pagkalusaw.

 

Kung Kailan Tayo Dapat Naiidlip

~Alay kay Ka Manny Recarro~

 

pinananabikan natin ang paghimlay
ngunit hindi natin hinihiling ang pagdalaw
nitong kadiliman sa talukap ng ating balintataw:
ang pag-idlip ay hindi pa panahon.
namumulot pa tayo ng sinsin-sinsing mga butil
itatanim pagkatapos sa pagitan ng sakahan
ng kamalayang lalago ito, magbubunga
pipitasin at ipamamahagi sa mga agora ng gutom,
inggit, kahungkagang mapapalaya lamang
kapag dinalaw na tayo ng dapithapon
ngunit tinawag ka ng balisang kusang namalagi
niyakap ka nang dagli’t hindi ka pinakawalan
hanggang sumabog sa hapag ang pinulot mong butil
na hindi pa naitatanim at naghihintay ng dilig.
Huwag muna, sabi ko lang
singkad pa ang araw at malayo pa ang pag-idlip
ngunit pinanabikang kusa nitong araw
ang paglubog sa talukap ng iyong balintataw:
iniwan mo ang kalupaang uhaw pa sa tubig
na ikaw lamang, kasama, ang makapagdidilig.

 

hilaw pa, hilaw pa ang luntiang paligid.

 

Subasko

 

Tumulay na naman ang pagpula ng araw

At may mga kabalyerong nakasakay

Sa mga karwahe ng kulog.

 

Tumutudla sila ng kidlat,

Takot, at nangangalirong ang mga hukot

At mga ibong simbahan lang

Ang hindi sumisiksik

Sa mga sandalang lawanit at kawayan.

Sumasagitsit ang tubig baha

Sa zigzag na sikmura

Nila Florante at Laura;

Magkaibigang dila sila ulan at bato

Sa paglibing ng dilim sa Real at Infanta.

Sisipol na lintik ang mga hanging lubid

Na nagtataglay ng apelyidong “Kamatayan,

Pahamak, at Libingan”

samantalang lulutang sansaglit sa malibag na langit

ang “Ama Namin” na sadyang agunyas lamang

Sa ilalim ng di-kilalang pag-asa.

 

Kumpleto na ang magkakapatid na kabalyero.

Kakarerahin nila ang mga lansangang

Tirahan nila Bentoy at Buniknik

Sa bawat dagundong ng kanilang talampakan

Ipakikilala nila ang kanilang pangalan

At ang anunsyo sa kanilang pagdalaw

Ay Punebreng kamalig ng takot

Sa mga walang makakapitan:

Susuwagin silang tila mga titibaing saging

Sasagpangin silang tila payat na hamburdyer.

Kasapakat nila ang dilim

Sapagkat dito sila humihimlay;

May kapangyarihan silang taglay

Upang tumawag ng pangalang papanaw

Sa hilera ng mga kuting –

Walang lubid ang makagagapos sa ulyaning mag-anak

Na hihila pabalik sa naimpis na kapatid

O Ina, o Ama, na nilamon ng alon

Sa mga korte ng ilog at karagatan

Saka sila manghihinayang sa nabaklas na basurang

Tinatawag nilang bahay.

 

Sanlibo’t isa ang trumpetang inihuhudyat

Sa pagtawag ng pangalan;

Medalya silang sabit sa bawat kabalyerong dadaan.

Sanlibo’t isa ang tambol at kwerdas

Na nag-aanyaya ng pangamba at pag-iyak.

Humahatsing sila ng plema ng bagsik

Ngunit hindi sila dudumura ng laway ng awa.

Papagkit sa mga silid at bubong ng kaawa-awang nilalang

Ang kasakiman ng taglamig

At ang pamamaluktot sa kapural na kumot

Ay hindi magtataklob ng tapang sa ginaw.

 

Ay, subasko!

Ang mga pangalan mo’y diksyunaryo’t tala

Sa PAG-ASA’t pahayagan;

Listahan ng pagkalam sa alaala ng lansangan.

 

(at ibubulong ko:

“sa kwartel ng mga alpombra

may kumot ang mga binyagan,

wala pang subasko ang nakilala nilang palayaw”)

 

Sagupaan

 

pinatulog mo sana ako Pacman

at hindi si Margarito ang pinagdiskitahan

nakukulili ako sa hiyawan

nabibingi ako sa dagundong

ng daing, sargo ng katawan

namamanhid ako sa palahaw

kapag naiimadyin ko ang mga salakay

at kontra-putok ng tigkabilaang

naglalaban upang kubkubin

ang titulong magpapatulog sa akin

kahit ngayong gabi lamang.

 

pinatulog mo sana, Pacman

ang araw na ito.

Pinahimbing mo sana, kamao

ang dilat na magdamag

at magkahawak-kamay na pinagbubunyi ka

ng rebelde’t sundalo

na nagpupukpukan

ngayon lamang.

 

may nagsabi ba ulit na nagsasaya ang mundo

kapag may laban ang pambansang kamao

samantalang pinitpit ng mga basyo’t punglo

ang kalupaan ng aking bayan?

 

kampeyon ang mga langaw sa linang

at magpupustahan ang mga bayawak

sa ilang kilong sumabog na laman

 

ngayon lamang.

 

Ang Pangaea Ng Puting Budhi

 

Nananahan tayo sa mga kontinente ng pagkakawatak-watak
At karagatan ng pagsasarili ang ating pag-itan.

 

Niligid ko ang baybayin ng mga isla’t kalupaan
Hanggang napatunayan ko, binabakuran ng pader
Ang mga aplaya sa mga kontinente’t kapuluan
Nakasulat sa mga ito: pagtalikod, pag-uuri,
Kasakimang udyok ng kulay ng bawat kasaysayan
At hagdang-palayan ang tingadngad na noo ng bawat lahi.

 

Marka ng isa’t-isa ang paniniwalang angkin
Ginigimbal ng pananampalataya’t ritwal ang aspalto
Ng mga lungsod, bumibitak ang mga dawagan
isa-isang bumagsak ang tulay ng pagkaka-unawaan
Sa mga guho nito’y nagmumulto ang anino ng pagkasuklam:
nagtatanim siya ng buto ng panibugho sa karimlan ng puso
kaya inaani natin ang bunga ng mga digmaan
Hindi na siya nagagapi ng mga bagong propeta
At wala nang nakaaapak pa sa pedestal ng nirvana.

 

Signos ito ng puwang na likha ng lindol sa sangkatauhan –
Ano’t inuuri ng bawat isa ang kulay ng balat-panlabas
Gayong iisa ang kulay ng ating budhi: puti.

 

Binhi ba ito ng matandang Babilonia
O tigtig ng tipak ng bato sa pusod ng sinaunang Rodinia?

 

Subalit ang lupain ng samu’t saring wika
Ay matagal nang wasak, pulbos na ang haliging
Nag-iidolo ng pagluklok sa tore ng kapalaluan
Hindi natin kailanman mararating ang taluktok
Nitong katahimikang nagsasaysay sa mga agora’t pasyalan
alingawngaw ng mga wikang kapayapaan! Kapayapaan!
Kung hindi sadyang wawasakin ang moog ng kasakiman.

Walang itim o puti o dilaw, kayumanggi
Ang kinikilala ng manlilikha ng kontinente ng budhi
Walang paniniwala’t ritwal ang natatag
Sa adwana’t sibilisasyon ng buklura’t pagtatali
Ngayo’y mangagtatanod tayo sa mga talampas
Upang lusungin ang mga kapatagan
Isang wika tayong dadalaw sa bolebard ng mga siyudad
mangungusap ng talinghaga’t aakay sa naliligaw:

 

“Halika kapatid, halika! Bitiwan mo ang armas
Hindi tayo itinadhanang magwasak
Sundalo tayo ng daigdig, moog ng pag-ibig
Tunawin mo ang kapalaluan, magtatayo tayo
Hindi iyan kailangan sa paghuhukay.”

 

“Tulak kapatid, tulak! Hawiin natin ang dagat
Busbusin natin ang ulap ng pag-aalinlangan
At hayaan nating lusakin ng ulan ang kapalaluan
Ililibing natin sa kalaliman ang signos ng pag-iimbot,
Kamunduhan at kataksilang palamuti sa pagkalunod”.

 

Sa ganitong alingawngaw, tatakas ang palalong anino’t
Ipagtataka na lamang na wala na siyang maaapakang tabsing
Tuyot na ang karagatan ng paghihiwalay
Sapagkat natibag na natin ang mga pader ng pag-uuri
Naisugpong na natin ang mga haligi ng bagong luklukan
Na tatawagin nating kontinenteng unibersal:

 

Ang Pangaea ng Puting Budhi.

 

~entri ng may-akda sa “I” Inspire World Poetry Contest na kung saan nabigyan ng award na Haligi ng Pahina~

 

Azkals

 

Sila ang mga bagong gladyador:

Simbilis ng kidlat nilang iniiwan ang mga kababag

At matikas na tinutupad sa ruweda ng palakasan

Ang batas ng pagbubuslo para sa tagumpay.

 

Umaasta silang tila propesyunal

Kahit bagitong umiibig sa ‘di sariling palakasan

Sinusupalpal nila ang mga kaagaw

Hinahayaang matalisod sa pagkainip

Hanggang manlupaypay sa pagod,

matingkalang sa planadong play

Na ‘di mahulaan ninuman – kahit natin

Na nakikisimpat’ya sa kanilang kasikatan.

 

Idolo natin sila, hindi dahil sa kanilang pangalan

O pagpapakita ng kagila-gilalas na tikas:

Anino sila ng unibersal na estratehiya

Man-to-man, larong tao sa damdamin

Pag-ibig at pananalig, kaya sila nananaig

Sa mga balakid sa korte ng tagumpay.

 

Inihahaka ng bawat isang ang pananaig sa larong ito

Ay wala sa bilis ng agwanta

Kundi sa pagpapaubaya ng liksi at galing

Sa kabudhing kamanlalaro, at isinasapusong

“ako ang lakas mo, habang ikaw ang lakas ko”

At sinisugurong pasan ang isa’t isa

Kapag dinadalaw ng pagod at panghihina.

 

Hindi inaangkin ng isa lamang ang simbolo

Nitong laro ng piniling damdamin,

kapag may pagkakataon

Ipinapasa sa kamanlalaro ang pag-ibig

At binubuo nila ang pag-asang

hindi sila nagkamali sa pagtitiwala

na ang isa’t isa’y tutupad sa batas ng laro.

 

Hindi na nila kilala ang kanilang sari-sarili’t

Nilimot sansaglit  ang sariling mukha’t kulay –

hindi ito kailangan sa paghahangad ng tropeo ng karangalan

kaya tinatawag silang isang koponan.

 

Wala silang iniiwang patlang ng pawis

Na hindi nananabik sa pag-ani ng paghanga.

 

Ilan na bang kalaban ang kanilang hinarap

Walang gatol na pinataob, ngunit niyayakap

Itinuring pa ring kaibigan sapagkat iisa

Ang kanilang pagmamahal?

 

Ilan na bang kamanlalaro ang nagpugay

Sa bait, dangal, sa paglalaro ng mahinusay?

 

Sana’y makapasok sila futbol mundial

At iwagayway sa uniberso ng pagdaramot

ang watawat ng pagtitiwala

Habang kaming nakikisimpat’ya ay haharap

Sa mga koponan ng pag-iimbot.

 

~entri ng may-akda sa “I” Inspire World Poetry Contest na kung saan nabigyan ng award na Haligi ng Pahina~

 

Frat En Dyas Dis (Frat And Justice)

 

Frating lubog
Frating sabog
Frating alimuom
Frating lumalabo
ang dyastis
kam on

 

Frating lusak
Frating wasak
Frating bitin
Frating biktim
ng indyastis
ang Frating hirap
kam on

 

Frating umaasa
Frating tulala
Frating madla
Frating tayo nga
ang Frating ulaga
sa franing na dyas dis
kam on

 

Frating mayayaman
Frating eksklusibo
Frating antatsabol
Frating sila lang
ang frating imyun
sa framis ng dyas dis
na dyastis
na pang-kam on.

 

Kumbakit Laging Kangkarot Sa Finish Line Ang Mga Atleta Ng Pag-Ibig

 

dahil ang arena ng daigdig ay namimili
ng mga atletang may pakpak ang budhi
suot nila ang Adidas ni Merkuryo
at humamarurot sila sa unang putok
walang pabigat sa dibdib, walang alalahaning
tatamaan sila ng kidlat mula sa setro ni Zeus
dahil higit pino ang buhanging tinatakbuhan
kaysa sa bundok-batuhang patungo sa diyos
sino ang mag-aakalang sa pagtakbo ng walang humpay
maikukwintas ng mga atleta ang gintong lantay
iyan kasi ang premyo sa takbuhan ng buhay
ang batas: huwag kang lilingon, bawal ang awa
hindi nababagay sa ganitong larangan
ang pinipitik ng konsensya’t pandama
walang dalawang nagwawagi sa dangal ng isa
at ang medalyon ng pagod ay sansaglit lamang
may tuntunin kasi ang ginhawa’t pananaig:
sa makinis na daan naroroon ang adbentyur
may kiliti ang pagtakbo sa mga asbestos
uhaw kasi silang mga atleta ng mundo
at sa paghahanda sa dulo ng karera
nagtatanim sila ng kalyo sa dibdib
may droga ng manhid, may turok ang pintig
sa bigat ng pagdama, sa kulo ng tiyan
sa pilak at ginto, sa taginting ng pangalan
makapangyarihan sila ngayong tumatakbo
dahil baluti nila ang armor laban sa kamatayan
sino pa ang magsasabing may batong tatalab
sa maitim nilang talampakan?

Laging huli’t talunan ang atletang may panimdim,
walang nakapipigil sa manlalarong sugapa
sa anestisya ng budhing itim.

 

Pakyaw

 

pumapakyaw ako ngayon ng ngitngit

yaong makapipisak sa nagtitiim na bagang

o makapagpapalinsad ng buto sa kuyom na palad.

 

natalisod ako kanina sa tapat ng tindahan

dahil tila pila ng lotto outlet ang bintana

at nagkakaubusan ng tiket sa milyun-milyong tatamaan;

bungguan nang bungguan ang siko at balikat

ng mga tambay, laban kasi ng namamakyaw

ng kasikatan sa ibabaw ng ring.

 

nasabit ang aking lulod sa nakahambalang na sidecar

at kahit anong yamot ang ako’y sumigaw

i-parke ninyo ang inyong sarili sa panooran!

mas malakas ang lagublob at pik-pak-bong

ng nagsasagupang gladyador,

anupa’t pakiramdam ng mga nanonood

ay sila na ang nakikipagsuntukan, nakikihamok

at nangangarap pa yatang mag-uuwi sila ng sinturong

may palamuting ginto, may sobreng puno.

 

hindi ako nagmamadali upang manood.

gusto ko lang magpahinga nang maaga dahil pagod

ang aking sabado’t ang linggo lang ang pagtakas

sa mga suntok ng trabahong walang kampanilya

upang tapusin ang labindalawang round

kada araw.

 

nananadya lang marahil ang pay-per-view,

ang Solar at GMA, pati na ang mga may-ari ng bahay

na pinalalagutok ang sigabo ng jab at kantiyaw

at mukhang mana-knock out ang aking hangaring

magpahinga kahit kakarampot na oras.

 

sa ilang palitan ng umiigpaw na paw

bumabaling na panga at ngumingiwing mukha

tinapos ng malakas na eyahuuu ang aking paghihintay:

natahimik ang mga telebisyon, ang mga maton

na nakasakay sa panibagong panalo ng pambansang kamao

at salamat, mauuwi sila sa mahihinang kuwento

sa kanto-kanto: mapapahinga ang aking tenga,

makahihiga ako nang tahimik sa sarili kong lona.

 

katulad ng nahilong boksingero,

nagising ako, agad, dahil may nagsa-Pacman vs. Marquez

na eksena sa tapat ng aming bahay;

tinotoong suntukan ng mga ginoong gladyador

ang napanood, kanina lamang.

 

sinilip ko sila sa siwang ng aking pag-usyuso

at nakita ko, tumba ang tatlong litro ng brandy

na binuno ng mga maton sa kanto.

 

hindi natapos ang boksing na ito.

hindi natapos ang laban sa maghapong kwentuhan

ng suntukang kapapanood lang,

kahit sila-sila na rin ang nakasaksi sa bagong dangal

ng idolo nilang nag-uwi na ng milyong premyo

pagkatapos ng laban.

 

hindi natapos ng mga maton ang totoong laban

kaya ako namamakyaw ng galit

dahil hindi magawang patulugin ng mga sanggano

ang totoong kalaban, na hindi mapapatulog

ng gayun-gayon lamang, katulad ng pagsakay sa likod

ng sinasantong si Pacman.

 

laban na sana nila ang ilang oras ng balitaan

sa kung sino ang tumulog at nakapagpatulog

sa kababag na kahirapan.

 

 

Pritong Sapsap

 

Iniiwasan ko ang tinik

sa unang kurot, dahil sabi

may tibo ang maliliit na isda

lalo’t hindi kilala

ng sensitib na sikmura

huwag piliting kamutin

iyang laman sa tiyan

kayhahaba ng bikag

at masakit ang manipis

na parilyang tinik

 

walang anumang saysay

ang humugot ng walang kwentang

bikig sa lalamunan

kaya tila ham ang sapsap

na kinakaliskis ang laman

marahang-marahan

hanggang maiwan sa hapag

ang iskeleton ng sapsap

na balot pa ng ilang himaymay

 

sa natitira kong ilang sagpang

napatunayan ko

sa loob ng parilyang-bikag

naroon ang bihod

ano’t kay linamnam

ng mga itlog sa supot

kaylambot ng tinik

anong lutong ng ulo

nalalasahan ko ang tabsing

sa malapot na laway

 

banayad ko silang nginangata

at nagtatalik ang pait-alat

sa sabaw ng katotohanang

wala sa sibo ang linamnam

kundi sa maliliit na isdang

patapon na lamang.

 

Sulating Pangwakas

 

iniwan mo ang bolpen at notbuk

pati ang paborito mong aklat sa Matematika

at katulad ng dantaong kamatayan ni Rizal

dadapuan na lamang ng alikabok at anay

ang El Fili na kinagigiliwan mong basahin.

 

isinabmit mo ang pusyaw na bag

sa haligi ng inyong tahanan

at isisiper niya ito nang matagal

maaaring hindi mo na nga mabubuksan

o masisilip man lang

kung kumpleto pa ang mga akda mong pangarap

dahil ngayong umaga lang

isiningit mo sa pagitan ng aking hagulhol

ang liham pakikiramay

sa namatay na pag-asang lumipad

palayo sa putikang pabigat

sa hubad mong talampakan.

 

ipinasa mo, lakip ng liham-paglibang

walang hanggan

ang tuldok

sa sulating pangwakas

ng mga pahina

ng iyong bukas.

 

~sa magkapatid na Nisa Sharmaine at Nica Sarah, mga eskwela kong napilitang huminto sa pag-aaral at tumakas sa kanilang tahanan matapos ang katotohanan ng diskurso ng kahirapan sa linang~

 

Sa Paghahangad Ng Katarungan

 

magpapalipad ba ulit tayo ng mga puting lobo

habang lumulusong sa mga kremang ataul

ang ating mga luha?

 

hahayaan ba nating lumiglig na sansaglit lamang

ang mga balikat na hindi na sasandalan

ng mga tinapunan ng bulaklak at paalam

kailan lamang?

 

tatanggapin ba natin ang pakikiramay,

bulong at kunsuwelong hindi tayo ang dapat nakaririnig

kundi silang pinaghandaan natin ng puting lobo,

liglig ng balikat, halik ng bulaklak

huling-sulyap ng pamamaalam

sa hindi na maibabalik

 

ng katarungang

hinahalagahan natin

ng puting lobo

lamang.

 

manawari’y marinig ng kalangitan ang putok

ng mga umalipawpaw na lobo

kasama ng ating galit at hinagpis

saka magpapalipad tayong muli

ng pitong bilyon pa nito

sa teynga ng binging

katarungan.

 

Katorse

 

kalimutan nating espesyal ang araw na ito

 

sapagkat sumandaling nahuhumaling tayo

sa halimuyak ng bungkos ng mga rosas

 

sapagkat pinipintahan lang ng tsokolate

ang petalya ng mga ganitong oras

 

sapagkat sa bawat pagpisil ng palad

dinadala tayo ng kiliti sa mga libog ng paglimot

 

sapagkat nagkukunyari tayo sa lihim ng mga halik,

yakap, at salabsab ng daing sa pagniniig

 

sapagkat lilipas ang araw na ito’y

lilipas din ang budbod na pabango sa ating liig

 

na inulaol sa magdamag ng ating asawa

o kasintahan at wala na namang maiiwang tanda

 

na dumaan nga ang malambing na araw na ito

saka babalik tayo sa ordinaryong panahon

 

na hindi nagugusot ang kumot, walang pabangong

budbod, o pasalubong na tsokolate’t rosas

 

sa mga naghihintay ng wagas na pag-ibig

sapagkat nakalimutan natin sa banig

 

ang pagmamahal sa nakaraan

ang pagsuyo sa kasaysayan

ang pagsimsim sa dugo ng kabayanihan

ang pakikipag-ulayaw sa mga multo ng pinaslang

ang paghaplos sa likod ng pawisang lata ng pulubi

ang pagsulyap sa bubong ng sinisipang badjao

ang paglalambing sa pagpapahupa ng ngitngit ng kalikasan

ang paghimas sa balakang ng bumabatang pag-iimbot

ang pakikipagniig sa saradong pwerta ng kapayapaan

ang panggagahasa sa kaibuturan ng nagdadalagang paslit

ang paghalik sa kamay ng tumatandang digmaan

ang pagpunas sa kumakawalang luha ng ulilang sanggol

ang pagyakap sa bait at katapatan

ang pagmamaktol ng lumikha ng mga puso

 

sapagkat sinasamba nating magsing-irog

ang aprodisyak ng di sasandaling paglimot.

 

Mga Tilamsik Ng Pulasi At Danaw

 

Labsaw ngayon ang mga danaw at pulasi

at tirahan na yata ng mga kalabaw ang mga kalyeng

papasok sa puso mo, Tayuman

 

katanghalian kanina humughog ang ulang

ilang oras ininda ng mga bato

hinidas ng kanyang alon ang pitak

at lumikha ng sariling baybayin, patabi sa bambang

saka sumuksok sa mga aluk-ok ng kaparangan

ang pinagpaspasang uhot ng palay

 

hindi maidura ng delta ang banuot at palapa

hanggang ang huling nakatindig na bato

ay nilunod na rin ng pulasi at danaw

 

ngunit, ay ang magtampisaw ang mga paa’t

makipagharutan sa hagulhol ng patak-

ulan ay kat’waan naming mga lumaki sa linang

na nanghihinuyo sa kumpul-kumpol na mga ulap

kulog at kidlat: basagin n’yo ang katahimikan

nitong kalangita’t iluwa ang laway ng awa

hanggang sa kasunod na sikat ng araw

na tuyong magtatalik sa bambang

ang mga palapa at uhot ng palay

 

kikirot ang aming likod sa pagyakyak sa kaparangan

at mabubusog muli ang pangarap na may maisisiksik

araw-araw sa aming tiyan.

 

Turok

manhid na tayo sa mga turok

wala na tayong pulso

at ating hininga’y luway-luway

 

dito sa hihigang kutson

nakagapos tayo mula ulo,

baywang, hanggang talampakan

walang lakas ang pagpiglas

ng nanghihinang padyak

tumutol man tayo’y wala na

 

sa loob ng heringgilya

konsentreyted ang pag-asa

ng mga hiningang dumadaus-os

sa kiwal ng pasmadong

bituka.

 

Sa Gayuma ng Iyong Halik, Ninoy

 

kaysarap mo waring humalik, Ninoy

kung hindi’y magtatagal ba ng ilang saglit

ang pag-uulayaw ng iyong labi at semento

ng tarmac.

 

ganyan ang larawan ng iyong pagbabalik.

 

halik

ang bungad mo sa aming mga naghihintay

at kahit kamatayan ang umibig

literal kang nagmahal.

 

hindi ka na rin halos kumaway.

hinagkan mo na lang ang kasaysayan

at kiniliti ng dila ang himbing na bayan.

 

sa huli mong sulat-dugo ng pag-ibig

sa baldosa ng paliparan,

tila kami naghukay ng yamang

hindi nauubos.

 

ngunit sadyang lumilipas ang pag-ibig

kapag walang nagpapaalala:

muli mo kaming hagkan.

 

hagkan mo ang iyong bayan

na nakalilimot sa ibinuwis mong buhay.

 

hagkan mo ang mga nagsusuot ng ternong puti

at managinip manawaring sila’y naliligaw.

 

hagkan mo ang mga naghuhubad ng ating sinimulan

na ginagadgad lamang sa bulsa ng panlalamang.

 

hagkan mo ang mga naiinip mong kapatid

at masalat nilang ka-apelido natin sina Rizal.

 

hagkan mo ang mga nangingiming mag-angat ng daliri

samantalang itinatago ang dalawa nilang kamay.

 

hagkan mo ang sarili mong anak

at ipaalalang magkapareho kayo ng pangalan.

 

hagkan mo kaming lahat, muli

at bangungutin kami

ng matimyas mong pagmamahal.

~pag-alala sa ika-28 taong anibersaryo ng “paghalik” ni Ninoy sa tarmac, alang-alang sa bayan~

ika-21 ng Agosto 2011

 

Inkris

 

salamat

hindi na ako T3

tawsan ang sweldo

may marara                                                        -ting na

ang pa

pa

tak

pa

tak

na piso

kapag       n    a    b    a    r    y    a    h    a    n

ang tsekeng

malaki

lang tingnan

dahil sa mga tekstong

may inkris nga

salamat

hindi na pu-pug-hak-pug-hak

ang motorsiklo kong

nabibi

tin

sa gasolina

maliLitro

ang salin sa tangke

makakabili na ng karne

kung linggo

magtitiis na tuyo

lunes

h

a

n

g

g

a

n

g

sabado

huwag na lang umamot

ng Jolibee

ang aking mga anak

maglaway na kayo

dahil i-ilan lang

ang kaskasyahan

matit-yane

lang

ang inkris

napatunayan ni waswit

hindi sapat sa krisis

pakunswelo lang ito

haha! halata naman

dahil da + daG + daG din

ang buwis

nAgLoKoHan pa tayo

na papantay din

walang labis

walang kulang

ang aming salari

sa ranggong

 

SPO10

 

Uling

~Sa Kantang Uling ni Ka Freddie~

 

ang katumbas ng maitim ay ginto

Ka Freddie

sa mga luyat ang tiyan sa linang

ginto nga ang uling

ngunit

salaginto, salagubang

ang kakawit namin

sa kwerdas at himulmol

ng papayang pinagkapitan

minsang dumaan ang lagaslas

ng tubig-alon sa kapatagan

alin ang ginto

alin ang magaling

sa salaginto at salagubang

na wala na ring makapitan

at tingadngad na inaanod-anod

sa gitna ng bayan

tulad namin

na lawas na lang ng papaya

ang tukod ng bahay?

 

Kung Buhay si Rizal

 

hahamunin ko siya:

 

flip-top, rock-rap

na hindi niya inabot

malaman niyang uso

ngayon, ang wala sa tono

lumang pinabago

bagong pinaluma

wala man sa entablado’t

magngangawngaw lang sa kanto

magtatawanan kaming dalawa

dahil magkaiba na

ang bigkasan at bagsakan

pagtula’t balagtasan

saka ko itatanong

kung mayroon bang napagyaman

isisingit ko

sa mga sagutang walang patid

naiba lang ang bisyo

nabago lang ang kantada

kanya pa rin ang tunog

na laging humahagod

sa dibdib at likod

ng panulaang walang sawa

ang paghimod sa libog.

 

~pasasalamat sa mga ambag mo, Gat Jose~

Ika-14 ng Hunyo 2011

11:18 NU San Francisco, Quezon

 

Tulos

~Kay Hermano Puli

 

dantaon ka nang humimlay

ano’t pinananabikan mong minsan pa

ang paghukas sa pait ng kamatayan?

 

ipinangangamba mo marahil

hindi nagpatuloy ang agos ng dugo

at hindi tumubo ang binhing pundar

ng iyong pighati

ipinapalagay mo marahil

kasabay naagnas ng iyong katawan

ang hilahil ng sinimulan

sinisilip mo sila ina, o ama

ilan silang kapatid na natira

nagsasaling-krus, nakikidigma

laban sa pang-aaping sumamba

at purgatoryo ang tulos

ng iyong gunita.

 

kalayaan itong hangad mo

kaya ayaw mo pang humimlay

(sinasabi mo bang

hindi, hindi sa mga sulok ng Lukban?)

 

huwag mo itong ipagdalamhati

isisilang kang muli

sa ibang pangalan

 

isang araw.

 

Salumpang

 

kapos na sa pintura ang dakilang pintor

at katulad ng ilang larawang ‘di-tapos

masasadlak ka rin sa silid ng paglimot

katabi ng pangalan mong ipinagkait

ng manlilikha: hindi na magkakahugis pa

ang nagmamakaawa mong mukha.

 

 

~alay kay Cherry, kasamang guro na aksidenteng napaslang sa holdapan noong ika 1 ng Disyembre, 2010 sa Catanauan, Quezon~

 

 

Ang mga Signos at Pasasaan Pa Ta(y)o?

Kumikislig ang kalupaa’t
humihiyaw ang kulog sa ulap
dalisdis ang dagta sa langit
kaya tayo’y nilalamig
sargo ang dugo ng bulkan
saka aapaw ang maitim na alipato
tatakpan ang kalangitang
tila tayo pinagtataguan
lulunurin ng tubig ang mga tinig
palahaw sa ragasa ng apoy
baha, lindol, sakit
na hindi maiibsan ng anumang lunas
dasal man o pag-asang
gagaling pa ang daigdig
sa mga signos na ito
at pasasaan pa ba tayo?

 

Ang Parilyang Hapag

ang hapag kainang ito’y inimpis
minsan ng sigwa ng hangin
nababad sa baha ang mga paa nito
hanggang kainin ng karupuka’t
hindi na napigil ang kaniyang pagbagsak.

tulala tayong nakamasid
samantalang isa-isang pinunupulot ni ama
ang mga kawayang inanod ng baha
ibibilad ko ito sa araw bulong niya sa akin
habang ipinagpatuloy nating magkakapatid
ang salu-salo sa kani-kanyang palad.

dalawang katawan ngayon ang bilad
at hubad sa katanghaliang tapat:
ang parilya ng hapag na sumambulat sa baha
at ang tadyang ni ama.

simbolo ang hapag, sabi niya
kaya’t pinatutulo ni ama ang pawis
sa pag-ubra sa kawayang-hapag
dahil magsasalo daw tayong muli
hindi sa kani-kanyang palad
kundi sa hapag-kainang simbolo
nitong lakas ng bawat isa.

 

Hitit-Hinanakit

 

isang stick lang ang bawas ng aking yosi

kasabay ng kape kaninang umaga.

 

pinagtatalik ng aking labi at dila

ang lasa ng usok at aroma

huwag lang maamoy ang alingasaw

ng aking huling hinanakit kahapon.

 

sa totoo lang naman

humihitit ako ng sigarilyo

humihigop ng kape

upang payapain ang aking bagà

at huwag nang magtatambol ang dibdib

sa haharaping marami pang nerbiyos

sa isa pang dadaang maghapon.

 

ito na ang aking anestisya.

 

sa bawat higop

pakiramdam ko

nilulusaw ng aroma ang tangal sa ngipin

ng galit

sa bawat hitit

hinihilam ng usok ng sigarilyo ang mata

ng mga nerbiyos at alinlangan

at namamanhid ang lahat ng aking pakiramdam

simula sa panghimod

hanggang sa pantukod

ng pasensya ng puso.

 

pakiramdam ko

tuwing lalabas ako ng bahay

na kumpleto ang rekado ng kape at yosi

antapang-tapang ko

at araw-araw kong binibisyo

ang ganito

simula sa kubeta

hanggang sa bago pa makapasok

ng opisina.

 

sa kalsada,

tinititigan ko nang mata sa mata

ang lahat ng kasalubong

na naglalapat ng sakit

sa aking puso.

 

ngunit hindi ako nasasanay.

 

bago magtanghali

nangangalahati na ang isang kaha

at binibilang ko pa ang biyas ng pagod

sa pagharap sa daigdig na lunod sa pampamanhid

ng mga damdamin

na hinihigop ko rin

kasabay ng usok at pait

ng hitit at hinanakit.

 

habang papa-ubos ang natitirang sigarilyo

lumalamig din pala ang kape

at totoo ang kasabihang

ninerbiyusin lamang tayo

kapag humihigop ng aroma.

 

ngayong tapos na ang maghapon

hindi na naman umubra ang pampatapang

na yosi at kape

at ibinubuga ko ang ilang buntung-hininga

na wala na namang saysay

ang humiram ng yabang

kung hindi rin lang mapanindigan.

 

mahina pa rin ako

at nilulumpo ng pagdaan ng araw

na sumusuka ng mga pagsubok.

 

iyan kasi ang patunay

na hindi naman lahat ng hinanakit

o sakit, o alinlangan

ay nanggagaling sa labas ng puso

o bagà

kundi sa sariling kanser

na tayo ang nag-aalaga.

 

 

Helen

 

narinig ko lang ang iyong pangalan

kinikilig na ang aking bayag

anupa’t tinatalihan ng goose bumps

ang aking batok

 

ang aking tapang:

lumubog yata sa ilalim ng aking panloob

 

ilulunsad mo kasi ang ‘sanlibong barko

na sasakyan ng tubig-ulang

pinakulo mo sa galit ng langit

 

ibubuhos mo ang ngitngit

sa puwit ng bawat barko

kasama ng iyong matamis na laway

na nag-aanyaya ng libog ni kamatayan

 

sa bawat daanan ng iyong sasakyan

aapaw ang mga kailugan

kasapakat nila ang dagat

na sasampal-sampal ng alon

sa gitna ng paiibigin mong mga siyudad

 

matitikman na naman namin ang alat

ng iyong kayumian

 

hahaplos na naman sa aming pisnging

hindi natutuyuan ng tubig-baha

ang malamyos na hanging

isinisipol mo nang malambing

sa mga nakakatulog ng mahimbing

sa mga mansyon at sementadong kwartel

 

samantalang kami,

kami na nagnanakaw lamang ng espasyo

sa ilalim ng tulay, sa iskwater ng Payatas

sa bakanteng lupa ng mga pinagpala

ay pagtutulungan ninyong palayasin

nang isang iglap lamang

 

isang iglap lamang

isang maghapo’t magdamag

matutupad nang walang kalatoy-latoy

ang digmaang pasisimulan mo

sa awit ng mga amihan

 

kinabukasan

sasakyan naming mga maralita

ang balutan ng tinapa at sirang tsinelas

na lulutang-lutang sa ilog at lawa

habang isinasagwan ang aming pag-asang

hindi susunod na dadalaw

ang asawa mong si Menelaus

upang tiyaniin sa aming hanay

ang iyong kataksilan.

 

(dagling-sulat)